قالیشویان، تنها آئین مذهبی که به تاریخ شمسی برگزار می‌شود
گروه هنر: همه‌ساله در دومین جمعه از مهرماه و یا نزدیکترین جمعه به 11 مهر، آئینی معروف به قالیشویان در خطه کاشان برگزار می‌شود که نمادی از خونخواهی علی بن محمدباقر(ع) به شیوه نمایشی است.
این آئین نمایشی و نمادین در دومین جمعه از مهرماه و بر مبنای تاریخ هجری شمسی و یا نزدیکترین جمعه به 11 مهرماه هر سال در این خطه از ایران با شکوه و شور فراوانی برگزار می‌شود که در جریان آن جمعی از ارادتمندان خاندان عصمت و طهارت(ع) در رثای شهادت یکی از فرزندان بلافصل حضرت محمدباقر(ع) یعنی سلطانعلی بن محمدباقر(ع) به انجام عزاداری و حرکات نمایشی با استفاده از یک تخته فرش و تعدادی چوب که در دست دارند می‌پردازند.
سال 113 هجری قمری بنا به درخواست مردم متدین منطقه چهل حصاران و فین کاشان، علی بن محمدباقر(ع) برای تبلیغ و ارشاد مردم به این منطقه فراخوانده می‌شود و این امامزاده نیز بلافاصله تقاضای آنها را لبیک گفته و به این منطقه می‌آید و به مدت سه سال مردم را با نصایح و ارشاد خود راهنمایی و هدایت می‌کند.
در یکی از روزهای سال 116 هجری قمری مصادف با 11 مهرماه، علی بن محمدباقر(ع) به اتفاق تعدادی از اهالی و ارادتمندان خود به دست نیروی‌های حکومتی تحت امر خلیفه اموی به شهادت می‌رسد و مردم این خطه از ایران پیکر پاک او را در عزیزترین و نفیس‌ترین متاعی که در اختیار دارند یعنی فرش که بافته رنج و مشقت آنهاست پیچیده و تشییع کرده و به خاک می‌سپارند.
از آن تاریخ به بعد آئینی نمایشی تحت عنوان «قالیشویان» در خونخواهی از این امامزاده در این منطقه رایج می‌شود که طی آن یک تخته قالی از مضجع منور آن امامزاده به شکل لوله شده که تداعی‌گر پیکر پاک پیچیده شده آن حضرت در فرش است بر روی دست عزاداران تا کنار نهری در آن نزدیکی حمل می‌شود.
عده دیگری از شرکت‌کنندگان در این مراسم که چوب به دست دارند گرداگرد جماعت تشییع‌کننده می‌چرخند که این حرکت نمادین و نمایشی نیز تداعی‌گر آمادگی مقابله آنها با متعرضان و هتاکان به حریم اهل‌بیت(ع) است تا کنار نهر برای شست‌و‌شوی فرش آن را مشایعت می‌کنند.
فرش تا کنار نهر برده شده و آن را به نشانی غسل امامزاده شهید پیچیده در درون فرش، شست‌و‌شو داده و پس از آن قالی را به بنای امامزاده باز می‌گردانند.
این آئین نمایشی که به عنوان میراث فرهنگی و معنوی در سازمان یونسکو به ثبت رسیده است، با توجه به مشابهت ماجرای آن به داستان عاشورا و دعوت سیدالشهداء(ع) توسط مردم کوفه که در نهایت به شهادت آن حضرت و یارانش در دشت کربلا منجر می‌شود، به عنوان یکی از آئین‌های نمایشی عاشورایی مطرح است.
امیرسجاد دبیریان
