آسیب‌شناسی کتاب‌های عاشورایی/5
مسائل اخلاقی و تربیتی عاشورا؛ نکته مغفول در مکتوبات
گروه ادب: محقق کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی و عضو سابق جامعه‌المصطفی با بیان اینکه حماسه عاشورا و سیره زندگانی امام حسین(ع) دارای مسائل اخلاقی و تربیتی فراوانی است، تاکید کرد: متاسفانه از این موضوع غفلت شده و اغلب کتاب‌ها به مسائل اجتماعی و سیاسی پرداخته‌اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد صحتی‌سردرودی، عاشوراپژوه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره مفاهیم عاشورایی مورد نیاز جامعه گفت: از دوره مشروطیت به بعد، مبانی مربوط به عاشورا و فکر و اندیشه امام حسین(ع) در مکتوبات به مسائل اجتماعی و سیاسی معطوف شده است، در حالی که از زندگانی 57 ساله امام حسین(ع) درس‌های بسیاری می‌توان آموخت، از جمله اینکه مسائل اخلاقی، تربیتی و حقوقی که شواهد و مستندات بسیاری نیز در سخنان آن حضرت وجود دارد، مورد غفلت واقع شده است.
وی افزود: این موضوع فاجعه و تحریفی است که در مسیر زمان به شیعیان تحمیل شده و در کتابخانه تخصصی عاشورا و امام حسین(ع) بیش از شش هزار جلد کتاب وجود دارد که از این تعداد به سختی می‌توان 30 جلد پیدا کرد که به مسائل اخلاقی و تربیتی امام حسین(ع) پرداخته باشد و با توجه به اینکه 20 سال است در این حوزه تحقیق و پژوهش می‌کنم کتاب جذابی در این حوزه ندیده‌ام.
حجت‌الاسلام صحتی‌سردرودی ادامه داد: این موضوع حکم انحراف را دارد؛ چرا که رسالت دین و امام حسین(ع) به عنوان پیشوای دینی، اخلاق و تربیت بوده است و اگر این اصل رعایت شود، بقیه موارد به خودی خود حاصل می‌شود که متأسفانه اصول را رها کرده و در جزئیات مانده‌ایم.
وی با بیان اینکه نکات آموزنده بسیاری در رابطه با زندگی امام حسین(ع) وجود دارد، عنوان کرد: این مسائل اخلاقی حتی در حماسه عاشورا نیز فراوان است که آثار آن را می‌توان در احادیث و روایات یافت. از سوی دیگر امام حسین(ع) در سخت‌ترین شرایط به موضوع اندیشیدن و فهمیدن مردم حساس بود و سه شبانه‌روز با عمر بن سعد مذاکره و گفت‌وگو می‌کند و وقتی عمربن سعد قانع نمی‌شود، شب عاشورا را مهلت می‌گیرد که این کار به این دلیل انجام شد که مردم فرصتی برای فکر کردن داشته باشند و سپس تصمیم بگیرند که در حماسه عاشورا حضور یابند و یا از کار خود پشیمان شوند؛ البته امام از زمان خروج از مکه هم به این موضوع حساسیت داشته و فرصت‌های طلایی در کربلا و مکه داشتند که اگر پیش‌دستی می‌کردند در ظاهر پیروز می‌شدند و قدرت را به دست می‌آوردند و برخی از یارانشان نیز این پیشنهاد را مطرح می‌کردند، اما امام(ع) می‌گفتند که جنگ را آغاز نخواهم کرد. در حالی که طرف مقابل اصرار بر شهادت امام حسین(ع) داشت و در این کار نیز عجله می‌کرد. این موضوع به اندازه‌ای حائز اهمیت است که ارزش پایان‌نامه شدن را دارد.
این عاشوراپژوه در ادامه گفت: سومین درسی که باید از امام حسین(ع) و شهادتش بیاموزیم، رعایت حق‌الناس است که در زندگانی آن حضرت یک اصل بود و در هر شرایطی رعایت شد. نقل می‌شود که در شب عاشورا، امام حسین(ع) باخبر شد که یکی از افرادش مقروض است، آن فرد را نزد خود فرا خواند و گفت؛ در ابتدا حق‌الناس را بپرداز. نمی‌خواهم در میان یارانم کسی باشد که حقی بر گردنش بماند.
وی تصریح کرد: درس دیگر در سیره امام حسین(ع) موضوع گفت‌وگو و ادب است، امام(ع) در طول شش ماه سفر خود از مدینه به مکه و از مکه به کربلا در پی گفت‌وگو و ایجاد تفاهم بودند تا آنجا که با حرّ گفت‌وگو می‌کنند. در این زمینه برخی از خطبا، روضه‌خوانان و مداحان مطالبی را نقل می‌کنند که به نظر می‌رسد درست نیست. به عنوان مثال گفته می‌شود، امام حسین(ع) به حر گفت؛ مادرت به عزایت بنشیند و حر نیز در جواب می‌گوید؛ چون مادرت حضرت فاطمه زهرا(س) است من احترام می‌گذارم. این سخن خلاف واقع است. کسی که چنین مطلبی را نقل می‌کند باید از خود سوال کند آیا ادب حر از امام حسین(ع) پیشی گرفته است؟ از سوی دیگر باید به سند این سخن دقت کرد و اگر سند آن معتبر است ببیند در چه شرایطی این حرف گفته است؛ چرا که هر سخنی اشارات و قرینه‌هایی با خود به همراه دارد، از این رو جای تأمل است.
حجت‌الاسلام صحتی‌سردرودی، اخلاص، معنویت و سعه صدر را از درس‌های آموزنده دیگر در سیره امام حسین(ع) عنوان کرد و گفت: اخلاص و معنویت درس مهمی است که جامعه ما امروز به شدت به آن نیازمند است.
این عاشوراپژوه در پایان یادآور شد: درس‌هایی که از امام حسین(ع) نقل شد نشان می‌دهد که در مکتوبات مورد غفلت واقع شده است و بیشتر نویسندگان به حماسه عاشورا و نقل وقایع پرداخته‌اند؛ در حالی که این حماسه نکات فراوانی داشت که با گذشت بیش از 14 قرن هنوز هم به آنها پرداخته نشده است.
مطالب مرتبط
ناشناس
| 
۱۳۹۵/۰۷/۱۷ - ۱۰:۳۶
پاسخ
باید به مسائل اخلاقی و تربیتی عاشورا توجه زیادی شود 
