نتوانستیم زیرساخت‌های لازم را برای تقویت باورهای مردم در فضای نوین ایجاد کنیم
گروه فضای مجازی: رئیس مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: ما باید برنامه‌های مدون داشته باشیم و در فضای نوین حرف خودمان را بزنیم و سیاست‌های خاص خودمان را داشته باشیم و بتوانیم با توجه به آن اصول، اعتقادها و باورهایی که مردم دارند، زیرساخت‌هایی را تعریف کنیم. متأسفانه ما نتوانسته‌ایم بسترهای لازم را برای تقویت اعتقادات و باورهای مردم ایجاد کنیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، تولید محتوا، ارتقای سواد رسانه‌ای، تقویت باورها و ارزش‌ها در درون افراد از جمله موضوعات مهمی بوده که با ظهور رسانه‌های نوین به مسأله‌ای مهم تبدیل شده است. با سیدمرتضی موسویان، رئیس مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره برنامه‌های مرکز مبنی بر تولید محتوا، هدایت کاربران و ارتقای سطح رسانه‌ای آنها به گفت‌وگو نشستیم.
ایکنا: آیا ما در تولید محتوا در وضعیت مناسبی قرار داریم؟
افرادی که حضور بیشتری در فضای مجازی دارند، تولید محتوای بیشتر هم دارند. در حقیقت آینده متعلق به کشورهای توسعه یافته‌ای است که تولید محتوای‌شان فزونی دارد. در عین حال، تولید محتوا برای بسیاری از کشورها ثروتی را رقم زده است. ما در حوزه تولید محتوا عقب نیستیم. امروزه شاهد ظهور پارادایم‌های جدید در سریع‌ترین زمان ممکن هستیم. یعنی اگر تلگرام را به عنوان یک پارادایم در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که چقدر سریع پس از وایبر در میان کاربران جا باز کرد. شاید در روزگاری به فردی گفته می‌شود که مطلب را برایم ایمیل کنید اما امروز گفته می‌شود که مطلب را برایم تلگرام کنید. تلگرام یک پارادایم و زیرساخت جدید است و ساختار و تعاریف خاص خود را دارد. با توجه به اینکه دنیای جدید دنیایی با مفاهیم کوتاه است؛ بنابراین امکان بازیگری را به کشورهای مختلف می‌دهد و به عقبه آن کشور هم بستگی ندارد. برای مثال اگر استفاده از رسانه‌های جمعی در کشورهای اروپایی و آمریکاری شمالی بیشتر بوه به منزله این نیست که آنها بتوانند در مسأله شبکه‌های اجتماعی یک فرهنگ ایجاد کنند، بلکه ما باید برنامه‌های مدون داشته باشیم و در این فضای نوین حرف خودمان را بزنیم و سیاست‌های خاص خودمان را داشته باشیم و بتوانیم با توجه به آن اصول، اعتقادها و باورهایی که مردم دارند، زیرساخت‌هایی را تعریف کنیم. متأسفانه ما نتوانسته‌ایم بسترهای لازم را برای تقویت اعتقادات و باورهای مردم ایجاد کنیم که اگر این بسترها فراهم می‌شد، عرفان‌های جدید به وجود نمی‌آمد؛ ما باید بسترهای مناسب را برای تقویت اعتقادات مردم فراهم کنیم. تفاوت ما با دنیا این است که آنها معتقد به اخلاق هستند؛ اخلاقی که می‌آید و اومانیسم(انسان‌گرایی) را شکل می‌دهد یعنی هر نقطه که منفعت ایجاب کند و دیگران متوجه نباشند، می‌توانیم کاری را انجام دهیم. در حالی که ما معتقدیم همواره در معرض دید هستیم حتی اگر سیستمی وجود نداشته باشد. در فضای مجازی هم این اعتقادمان سبب می‌شود تا خودمان را حفظ کنیم از هر آنچه که در این فضای مجازی قابل مشاهده است. ما باید نیازها و محورها را شناسایی کنیم و با همکاری حوزه‌های علمیه، دانشگاهیان و پژوهشکده‌ها محورها را با شرایط و نیازهای روز منطبق کنیم و برایش برنامه‌هایی را تدوین کنیم.
ایکنا: سواد رسانه‌ای در این جریان می‌تواند کمکی کند؟
سواد رسانه با تلاش رسانه‌ها امروزه به گفتمان تبدیل شده است. همچنین در سه سطح ساده، متوسط و پیشرفته، سایت‌ها را ارزیابی می‌کنیم تا سایت‌ها به یک موضع حرفه‌ای دست یابند و از آن سو با ارتقای سواد رسانه‌ای مردم می‌توانند از این سایت‌ها بهترین بهره‌مندی را داشته باشند. زمانی که سطح سواد رسانه‌ای مردم افزایش می‌یابد، مردم می‌توانند رسانه را تشخیص دهند که کدام رسانه می‌تواند برای‌شان مفید و کدام یک مضر باشد. همه مؤسسات هم باید به روز شوند و سبک‌های سنتی را کنار بگذارند که سبک‌های سنتی دیگر در حوزه دیجیتال و شرایط نوین کنونی کارساز نیست.
ایکنا: با توجه به تغییر سبک زندگی مردم، چقدر مرکز رسانه‌های دیجیتال درصدد حمایت از برنامه‌نویسان برای رفع نیازهای دیجیتال خانواده است؟ما به صورت خاص از برنامه‌نویسان حمایت نمی‌کنیم، بلکه حمایت‌های‌مان در راستای برنامه‌های‌شان است. برای مثال اگر ایده‌ای تبدیل به سناریو و سپس تبدیل به محصول شود، از آن محصول حمایت‌های لازم را خواهیم داشت. حمایت‌مان این گونه نیست که به آنها پول دهیم بلکه برای مثال با سازمان فناوری اطلاعات صحبت کردیم تا همه کسانی که در اولین جشنواره تولید محتوای دیجیتال شرکت کردند و ایده‌های‌شان تبدیل به محصول شده است، 15 میلیون پول دریافت کنند. همچنین محتوا و محصول‌شان را در شبکه ملی اطلاعات برای فروش قرار دهیم. متأسفانه حمایت‌های سابق به این گونه بود که از ابتدا مبلغی را به عنوان حمایت در اختیار برنامه‌نویس قرار می‌دادند و درنهایت نتیجه مثبتی حاصل نمی‌شد. مطالعه ما برای گذشته این بود که روش‌های گذشته تنها ما را به 23 درصد موفقیت نزدیک کرد، یعنی 23 درصد از حمایت‌های انجام شده تبدیل به محصول بود و الباقی اعتبارات و حمایت‌ها به هدر رفته بود. در گذشته شاهد بودیم که فرد ابتدا مبلغ را دریافت کرده و در نیمه‌های راه محصول را رها کرده بود. همچنین اگر برنامه‌سازی نیاز به سرمایه داشته باشد، می‌تواند با ضمانت خودش وام‌های کم بهره را دریافت کند. این نوع حمایت سبب می‌شود که برنامه‌نویس نقشه کارش را طراحی کند و بداند که در پایان قرار است به چه نتیجه‌ای دست یابد.
ایکنا: در دوره‌ای مرکز رسانه‌های دیجیتال کلیپ‌های کوتاهی را آماده و از شبکه‌های مختلف در راستای آموزش و ارتقای سواد رسانه‌ای مردم تهیه کرده بود، اما این فعالیت متوقف شد. آیا برنامه‌ای برای ادامه این موضوع دارید؟
با آقای ابوالحسنی، تهیه کننده برنامه «دیریم دیریم» وارد مذاکره شدیم و هم‌اکنون برنامه «گیگول»؛ دایرة‌المعارفی به زبان پویانمایی در دست تهیه داریم. امیدواریم این طرح سبب ایجاد شغل برای دو هزار نفر شود. البته در این طرح معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم همکاری و مشارکت خواهند داشت. به مدت شش ماه چهار تا پنج نفر را به صورت حضوری برای این طرح انتخاب خواهند شد تا طرح را به اجرا برسانیم. طرح موفقیت‌آمیزی است و امیدواریم به نتیجه دلخواه برسیم. همچنین محتواهایی که در گذشته تهیه شده بود را به رایگان در اختیار آموزش و پرورش قرار دادیم تا برای مدارس سراسر کشور به صورت رایگان ارسال کنند. همین محتوایی که مرکز هزینه بسیاری را برایش صرف کرده است، ما به رایگان در اختیار سازمان صداوسیما هم قرار داده‌ایم که هنوز پخش نکرده‌اند. اگر سازمان صداوسیما خودش می‌خواست چنین محتوایی را تهیه کند، باید هزینه بسیاری را صرف می‌کرد درحالی که ما به رایگان در اختیارشان قرار دادیم.
ایکنا: بنظر می‌رسد معلمان بیشتر از دانش‌آموزان برای آموزش سواد رسانه‌ای باید در اولویت قرار بگیرند. آیا برای تأمین محتوای این قشر از جامعه برنامه‌ای دارید؟
باید معلمان در اولویت ارتقای سواد رسانه‌ای باشند. نکته ای که وجود دارد به هرحال سواد رسانه‌ای از یک طرف و اعتقادات و باورها هم از سوی دیگر باید در کنار هم قرار بگیرد که این اعتقادات و باورها باید در هفت ساله دوم در میان افراد شکل بگیرد. اگر امروزه شاهد خوداظهاری شدید دختران و زنان در فضای مجازی هستیم، به دلیل ضعف در اعتقادات و باورهایی است که متأسفانه در وجودشان شکل نگرفته است. البته همه معضلات را نباید به گردن فضای مجازی انداخت بلکه باید ماهواره‌ها و برنامه‌های آن را هم دریابیم. امروزه تعداد کانال ماهواره‌ای «جم» روز به روز درحال افزایش است. همین امر می‌تواند در زمینه‌های مختلف تأثیرگذار باشد. اگر باورها و اعتقادات در افراد شکل بگیرد، هیچ یک از این رسانه‌های نوظهور نمی‌تواند در آنها تأثیر داشته باشد چراکه دیگر شخصیت‌شان تثبیت شده است. باید دقت کنیم و برنامه‌ای را مدون کنیم تا باورها و اعتقادات در هفت ساله دوم زندگی افراد شکل بگیرد، شاید بیش از 80 درصد از مشکلات مان حل می‌شود.
ایکنا: سهم محتوای دینی و قرآنی در نمایشگاه‌هایی همچون نمایشگاه‌های رسانه‌های دیجیتال که در نیمه اول آبان‌ماه برگزار می‌شود، چقدر است؟در نمایشگاه قرآن صرفا مؤسسات مرتبط را به میدان آوریم و به هیچ مؤسسه اجازه ورود به نمایشگاه را ندادیم. همچنین در نمایشگاه کتاب هم اینچنین سیاستی را پیش گرفتیم و اجازه ندادیم دیگران وارد شوند. همچنین ناشران قرآنی به دلیل آنکه نمی‌توانستند در سال بیش از یک یا دو نمایشگاه حضور داشته باشند، نماینده‌ای انتخاب کرده و محصولات‌شان را عرضه کردند. همچنین ناشران قرآنی و با محتواهای دینی و مذهبی فعال‌ترند و مردم استقبال بسیاری از آنها دارند. همچنین این ناشران به روزترند و سعی دارند از حوزه‌های دی‌وی‌دی و سی‌دی و نرم‌افزار به سمت رسانه‌های برخط حرکت کنند و انصافا هم در این زمینه تخصصی فعالیت می‌کنند.
ایکنا: با اعتبارات کنونی چگونه می‌توان برنامه‌های مدونی را در فضای مجازی داشته باشید؟
ما در سال 94 بدترین سال بودجه‌ای را در طول سال‌های مرکز رسانه‌های دیجیتال داشتیم و اعتبارات‌مان یک دهم اعتبارات سال‌های پیش از 94 بود. امسال خوشبین هستیم مبنی بر اینکه اعتبارات مناسبی در اختیارمان قرار بگیرد. البته ما با همین اعتبارات موجود هم برنامه‌های‌مان را عملیاتی می‌کنیم. برای مثال با کمک بخش خصوصی و تقریبا یک بیستم دوره‌های گذشته نمایشگاه را برگزار کرده‌ایم و دوره دهم را درحال برگزاری هستیم. ما برنامه‌های‌مان را برای بخش خصوصی توجیه می‌کنیم تا بخش خصوصی وارد میدان شود و با مشارکت‌شان برنامه‌ها را به اجرا می‌رسانیم. همچنین آنها را هدایت کرده و بر کارهای‌شان نظارت می‌کنیم. فعالیت‌های‌مان را با بودجه‌های اندک توانسته‌ایم به سه برابر افزایش دهیم.
زینب رازدشت
باید تقویت‌های باورهای دینی مردم را در فضای نوین ایجاد کنیم 
