به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، موضوع فرهنگ همواره از دغدغههای مقام معظم رهبری بوده است و با عناوین مختلفی همچون تهاجم فرهنگی، ناتوی فرهنگی، شبیخون فرهنگی قصد تذکر به مسئولان نسبت به خطری که در کمین است را داشتند اما زمانی که این حساسیت به وجود نیامد و اقدام جدی در عرصه فرهنگ صورت نگرفت معظم له صراحتا از ول انگاری فرهنگی که دامنگیر مسئولان این حوزه با کم کاری در عرصه تولید و مقابله با کالاهای ضد فرهنگ شده است نام بردند.
در جامعهای که انقلاب فرهنگی شکل گرفته است، بیمسئولیتی برخی مسئولان فرهنگی کار را به جایی رسانده است که فرمانده معظم کل قوا از آن با عنوان ول انگاری یاد میکنند و این چیزی نیست که شایسته نظام اسلامی و پاسخ دهنده به خون شهدا باشد، چرا که شهدا امروز سنگر را به افرادی سپردند که باید از فرهنگ دینی در قالبی دیگر دفاع کنند.
از گذشته رایج است که میگفتند «هر چه بگندد نمکش میزنند وای به روزی که بگندد نمک»، امروز مسئولان فرهنگی ما نیز که قرار بود جریان فرهنگ دینی را در جامعه نهادینه کنند و به مقابله با بیاخلاقیها و ضد ارزشها بپردازند با کم کاری و بی مسئولیتی سبب عادی شدن برخی منکرات در جامعه شدهاند.
وقتی بیت المال به راحتی در همایشها، کنگرهها و نشستهای مختلف هزینه میشود و رصد و پایشی صورت نمیگیرد که از چه تأثیری در میان جامعه هدف برخوردار بوده است مسلما دچار ول انگاری فرهنگی شدهایم. زمانی که کالاهای غیر فرهنگی به وفور در شهر توزیع میشود و بجای عمل شاهد سخنرانی مسئولان هستیم به طور حتم دچار ول انگاری فرهنگی شدهایم.
نمونههای ولانگاری فرهنگی کم نیستند اما در این مجال فرصتی برای بیان تمامی آنان نیست چه بسا که گفتن بارها و بارهای آن نیز تا زمانی که گوشی برای شنیدن و عزمی برای مقابله نباشد فایدهای ندارد. در این راستا به سراغ مسئولان فرهنگی و کارشناسان و صاحب نظران رفتیم تا راهکارهای مواجه با چنین شرایطی که پس از نزدیک به چهار دهه از گذشت انقلاب دل رهبر انقلاب را به درد آورده است را جویا شویم.

محمدهادی همایون، استاد دانشگاه و صاحبنظر فرهنگی علت کم کاری تولیدکنندگان محصولات فرهنگی را آشفتگی سازمانی در عرصه فرهنگ دانست و گفت: نظام فرهنگی کشور با یکدیگر هماهنگ نیستند و مجموعه واحدی را شکل نمیدهند. از شورای عالی انقلاب فرهنگی به پایین تا سازمانهای خرد با یکدیگر اتفاق نظر و همراهی کافی را ندارند.
در عرصه فرهنگ کار جهادی نکردیم
همایون با تأکید بر اینکه در زمینه فرهنگ موفق به انجام کار جهادی نشدهایم اظهار کرد: به طور مشخص شورای عالی انقلاب فرهنگی مسئول سازماندهی این جریان است، ولی خود شورا سالها درگیر مسائلی از این دست بوده است. به مرور شورا با تذکرات مقام معظم رهبری وارد صحنه شده است، اما هنوز با حد ایدهآل فاصله و نیاز به بازنگری دارد.
عدم ساز و کار نظارت فرهنگیهمایون شورای عالی انقلاب فرهنگی را فاقد ساز و کار دقیقی برای ارزیابی فعالیت نهادهای فرهنگی ارزیابی و عنوان کرد: بودجه فرهنگ نسبتی با شورای عالی انقلاب فرهنگی ندارد و این نهاد دست خالی مانده است.
وی فضای مجازی را یکی از اولویتهایی دانست که باید مدنظر مسئولان فرهنگی باشد و گفت: در حوزه فضای مجازی نیاز به محصولات فرهنگی متعددی در حوزه انقلاب اسلامی، دین، خانواده و .. وجود دارد. در این دنیای جدید فضای مجازی سهم گستردهای از تولید معنا را به خود اختصاص داده است، بنابراین ضرورت تولید محصول فرهنگی فاخر و جذاب احساس میشود.

به سراغ مجلسیهای سابق نیز رفتیم تا از نظرات آنان نیز به عنوان قانونگذاران فرهنگی مطلع شویم. لاله افتخاری، رئیس سابق فراکسیون قرآن و عترت مجلس شورای اسلامی اقدام سلیقهای را آفتی برای فعالیتهای فرهنگی برشمرد و اظهار کرد: گاهی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی به صورت گزینشی و انتخابی و مطابق سلیقه دستگاههای ذیربط اجرایی میشود. این انحراف از موضوع سبب میشود انسجام فرهنگی جامعه نیز متزلزل شود.
وی مصوبات شورا را لازمالاجرا دانست و گفت: وقتی مصوبهای تصویب میشود مسئولیت نظارت بر آن نیز بر عهده خود شورا است. حدالامکان اگر امکان ورود مستقیم به موضوعی برای شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود ندارد میتواند از دستگاههای مربوطه همچون مجلس شورای اسلامی و ظرفیتهای آنان برای نظارت بر اجرای مصوبات بهره گیرد.
عدم نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی بر مصوبات خودافتخاری عدم نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی بر مصوبات خود و مشخص نکردن شاخصههای فرهنگی را از دیگر عوامل بروز چنین شرایطی دانست و گفت: پایش فعالیتها و بررسی سازو کارها از اهمیت زیادی در ساماندهی فعالیتهای فرهنگی برخوردار است. همان گونه که ما به عنوان یک کشور اسلامی وظیفه تهیه غذای حلال برای شهروندان را داریم باید در زمینه تهیه و تولید غذای روحی مناسب نیز اقدامات مقتضی را انجام دهیم. این امر نه تنها به اشاعه فرهنگ ایرانی - اسلامی میانجامد بلکه به اشتغالزایی نیز منجر میشود.
وی در پایان از نبود مراکزی برای رصد نیازهای فرهنگی انتقاد کرد و گفت: سطح ارزیابی و پایش نیازهای فرهنگی بسیار ضعیف است.

به سراغ محمدرضا مخبر دزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی رفتیم تا دریابیم شورا که به گفته بسیاری از کارشناسان در این میان مسئول است تا چه حد خود را متولی میداند. وی با بیان اینکه ولانگاری فرهنگی از بیقاعده و بی ضابطه بودن نشئت میگیرد گفت: در چنین شرایطی انجام هر فعالیتی از سوی افراد مختلف به دلیل مشخص نبودن چهارچوبها، کار فرهنگی شمرده میشود بیآنکه بتوان میزان مفید و یا مضر بودن آن را تعیین کرد و استنباط کرد که این اثر تا چه حد در ارتقای انسانیت، خلاقیت و معنویت تأثیرگذار است.
وی با بیان اینکه وجود ولنگاریهای فرهنگی برای برخی خوشایند و مقرون به صرفه است گفت: برخی آسیب به انسجام ملی و دینی و هویت اجتماعی را هدف گرفتهاند و از این مسیر سوءاستفاده میکنند و از این فضای آشفته فرهنگی به نفع خود استفاده میکنند. ولی اگر فرهنگ از قاعده برخوردار باشد فعالیت سازنده صورت میگیرد و در جایی که قواعد زیر پا گذاشته شود قانون برای برخورد جدی به میان میآید، در این صورت با رشد فرهنگی روبرو میشویم.
ضرورت ایجاد ستاد راهبری مهندسی فرهنگیمخبردزفولی راه حل رفع ولنگاری فرهنگی را در بخشهای مختلف مردمی، خصوصی و دولتی و رها شدن از این آشفتگی را عمل کردن به مصوبات شورا و ایجاد ستاد راهبری مهندسی فرهنگی دانست و گفت: همه فرهیختگان و اندیشمندان باید برای عملیاتی شدن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر ایجاد ستاد راهبری به میدان بیایند.

کبری خزعلی، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده نیز معتقد بود اگر دستگاههای فرهنگی مأموریت خود را به درستی انجام میدادند و در مقابل هجمههای فرهنگی غرب، در جامعه فرهنگ دینی را منتشر میکردند، شرایط به نحوی نبود که رهبر جامعه وضعیت فرهنگی جامعه را به ولنگاری فرهنگی تعبیر کنند.
محصول فرهنگی یا نوش داروی پس از مرگ سهرابوی به مسئول اصلی وضعیت فعلی فرهنگی کشور که مقام معظم رهبری در مورد آن احساس خطر کرده و از آن تعبیر به ولنگاری فرهنگی کردهاند، اشاره و عنوان کرد: وجود ولنگاری فرهنگی هم در محتوا و هم در فرم محصولات فرهنگی به وفور یافت میشود. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جهت رفع مشکلات فرهنگی و یا اقدام سریع همواره نوشدارو پس از مرگ سهراب بوده است. گویا سخنان مقام معظم رهبری و نقدی که به فرهنگ داشتند در اولویت دولت قرار نگرفته، چرا که این حساسیت در ظهور آثار فرهنگی به چشم نمیخورد.
خزعلی از دیگر دستگاههای مسئول در زمینه مبارزه با ولانگاری فرهنگی را مجلس شورای اسلامی ارزیابی و عنوان کرد: طرح موضوع ولنگاری فرهنگی در دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی حاکی از نقش جدی نظارتی مجلس است، اگر کمیسیون فرهنگی مجلس به صورت جدی و دائمی در حال رصد فعالیتهای این حوزه باشد، تذکرات و راهنماییهای ایشان میتواند حرکات منفعلانه را به اقداماتی پویا و مفید تبدیل کند.
وی ادامه داد: متأسفانه در ادوار مختلف مجلس، نمایندگان صرفا بررسیکننده لوایح فرهنگی دولت بودهاند و به ندرت شاهد ارائه طرحهای فرهنگی از سوی نمایندگان بودهایم. به نوعی انفعال در امور فرهنگی متوجه مجالس گذشته بوده است و لازمه فعال شدن مجلس در این بخش، حضور داوطلبانه نمایندگان قوی در کمیسیون فرهنگی است.

از دیگر کارشناسانی که به گفتوگو با آنان پرداختیم مینو اصلانی، رئیس بسیج جامعه زنان کشور بود. وی ایجاد چنین شرایطی که مقام معظم رهبری از آن تعبیر به ول انگاری فرهنگی کردند را نتیجه سر کار آمدن دیدگاههای سکولاریستی در مقاطع مختلف زمانی دانست و گفت: پیوست نگاری فرهنگی یکی از ملزومات مورد نیاز جامعه است در حالی که امروز پیوست نگاری فرهنگی با جدیت دنبال نمیشود و دغدغهای برای پیگیری آن وجود ندارد. در این راستا در بسیج جامعه زنان به آموزش پیوست نگاری فرهنگی اقدام کردهایم و زیرساختهای آن از طریق تربیت نیروی انسانی مناسب دنبال میشود.
فروش کالاهای غیرفرهنگی که قاچاق هم نیستنداصلانی به محصولاتی که از خارج کشور وارد میشود و محتوای اخلاقی مناسبی ندارند و یا بعضا کالاهایی که به انواع عکسهای حیازدا و غیراسلامی منقش هستند، اشاره کرد و گفت: هیچ یک از این کالاها پیوست فرهنگی ندارند و به راحتی پشت ویترین مغازهها قرار میگیرند. بسیاری از این کالاها حتی قاچاق هم نیستند و از مبادی قانونی وارد کشور میشوند ولی اصلا قانونی برای توجه و بررسی مسائل فرهنگی برخی محصولات وجود ندارد.
اصلانی از جمله محصولات فرهنگی که جامعه امروز با توجه به تمایل نوجوانان و جوانان به حضور در فضای مجازی، بیشتر به آن نیاز دارد را اپلیکیشنهای تلفن همراه و بازیهای رایانهای برشمرد و عنوان کرد: در این راستا نیاز به تولیدات فاخر در گستره وسیع داریم.

از مسئولان شهری نیز در این زمینه مطالبه گر شدیم و با حجتالاسلام والمسلمین عبدالمقیم ناصحی، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران، سخن گفتیم. وی با بیان اینکه فعالیتهای فرهنگی با نوعی موازیکاری در دستگاههای مختلف همراه است، پیشنهاد داد: شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان یک شورای بالادستی نسبت به سایر نهادهای فرهنگی میتواند وظیفه پایش وضعیت فرهنگی کشور را بر عهده گیرد، به طوری که فعالیتهای فرهنگی مورد نیاز را احصا و پس از تعیین به عنوان مثال ۱۰۰ مورد، تقسیم کار بین دستگاهها صورت گیرد.
بودجههای هنگفتی که به اسم کار فرهنگی هزینه میشودوی با تأکید بر اینکه در حال حاضر همه دستگاههای فرهنگی به چند موضوع واحد ورود پیدا میکنند و میلیاردها تومان هزینه نیز صرف میشود، گفت: بودجههای هنگفتی خرج فعالیتهایی که با عنوان کار فرهنگی هست، میشود، اما در پایان نتیجهای که حاصل میشود مطلوب نبوده و روال به نحوی پیش میرود که رهبر معظم انقلاب از آن با عنوان ولانگاری فرهنگی یاد میکنند.
حجتالاسلام ناصحی به بیش از ۲۰ آسیب اجتماعی ملموس همچون کودکان خیابانی، تکدیگری، طلاق، اعتیاد و... در جامعه اشاره، و عنوان کرد: اگر مسئولان این آسیبهای اجتماعی را با ارائه آموزشهای فرهنگی برطرف نکنند، دهها آسیب پنهان دیگر در آینده ظهور و بروز پیدا میکند.
این گزارش می افزاید: وجود متولیان متعدد برای عرصه فرهنگ و نبود نهادی بالاد ستی برای رصد و هماهنگی آنان سبب شده است که در یک نمونه کوچک در گزارش موجود شاهد پاس کاری و تفویظ مسئولیت به یکدیگر در میان نهادهای مختلف باشیم. تا زمانی که هر نهادی به آنچه خود میکند نظر نکند و نقاط ضعف خود را در نیابد و درصدد رفع آن نکوشد چنین پاسکارهایی ادامه دارد. در این میان آنچه مورد آسیب قرار میگیرد فرهنگ و فاصله گرفتن آن از معیارهای دینی و اخلاقی و هدایت آن توسط معاندان است چرا که هر اندازه ما در انجام وظایف خود کوتاهی میکنیم دشمن برای رصد، پایش و برنامه ریزی همواره آماده و مسلح است.
ماهی از سر گنده گردد نی زدم