اقتصاد در قرآن/ سیدمحمدکاظم رجایی:
«عبادالرحمان» در قرآن چه کسانی هستند؟/ دیدگاه قرآن درباره اسراف
گروه اقتصاد: عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) اظهار کرد: به فرموده قرآن کریم، برخی افراد در هنگام خرج کردن، نه اسراف کرده و نه خست به خرج می‌دهند بلکه اعتدال بین اسراف و خست را رعایت می‌کنند؛ به همین دلیل است که خداوند می‌فرماید چنین کسانی «عبادالرحمان» هستند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مقام معظم رهبری، روز شنبه، ۱۳ شهریور ۹۵ سیاست‌های کلی خانواده را پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام به رؤسای قوای سه‌گانه ابلاغ کردند. در این سیاست‌ها برای حفظ بنای خانواده در جامعه اسلامی به عنوان کانون رشد و تعالی انسان، دستورالعمل‌هایی در ۱۶ محور ذکر شده است.
بخشی از این موارد به سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و از جمله محور قرار گرفتن خانواده در قوانین و مقررات اقتصادی، به‌ویژه در حوزه مسکن و شهرسازی، حمایت اقتصادی از زنان سرپرست خانوار، محور قرار گرفتن خانواده در قوانین و مقررات اقتصادی و مبارزه با اشرافیت و تجمل‌گرایی در جهت حفظ استحکام خانواده مربوط میشود.
نقش دولت در تأمین معیشت خانواده
برای بررسی بیشتر اهمیت توجه به تأمین معیشت خانواده در قرآن کریم و سیره اقتصادی ائمه معصوم(ع)، با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم رجایی‌رامشه، عضوهیئت علمی گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که وی در این‌باره به ایکنا گفت: وظیفه هدایت دولت در جامعه، همه زمینه‌ها و از جمله در مسائل اقتصادی را شامل میشود؛ بنابراین طبیعی است که دولت در این زمینه دارای تکلیف است و باید برنامه‌ریزی‌های لازم در راستای بهبود معیشت خانواده را اتخاذ کند.
وی ادامه داد: برنامه‌ریزی برای خرید مواد غذایی، توجه و اهمیت دادن به درآمد خانواده و میزان خرید کالای مصرفی، زمان خرید، میزان خرید، مد روز، میوه‌های نوبر، همگی نیازمند وجود درآمد افراد است؛ بنابراین خود خانواده‌ها هم باید در راستای تحقق این سیاست‌های ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب گام بردارند.
لزوم آموزش شیوه‌های علمی اداره امور خانواده
رجایی اظهار کرد: دلیلی ندارد خانواده‌ای که دارای درآمد اندکی است میوه‌های نوبر مصرف کند بلکه می‌تواند صبر کرده و بعد از فراوانی آن میوه به میزان فراوان خرید کند. همچنین لازم است شیوه‌های علمی تولید و مصرف غذا را یاد بگیریم و در اینجا پای دخالت و کمک دولت به میان می‌آید که به مردم در راستای تحقق سیاست‌های خانواده یاری دهد.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) تأکید کرد: دولت می‌تواند با کمک مراکز درمانی و بهداشتی، شیوه‌های پخت غذا و نگهداری و حفظ آن را به مردم بیاموزد. گاهی اوقات، شیوه نگهداری علمی و فریزری شدن را بلد نیستیم؛ در حالی‌که این مسئله نقشی اساسی در زندگی انسان دارد و لازم است که دولت به عنوان متولی در این زمینه به مردم کمک کند.
اهمیت آشنایی خانواده‌ها با خواص مواد غذایی
حجت‌الاسلام رجایی خاطرنشان کرد: شیوه‌های دقیق طبقه‌بندی و بسته‌بندی مواد غذایی و این‌که چه چیزی باید فورا مصرف شده و کدامیک مصرف نشود و همچنین میزان آشنایی افراد به علم تغذیه، در مصارف ما به طور جدی تأثیر دارد؛ در حالی‌که بسیاری از خانواده‌های کشور هیچ آشنایی با خواص خوراکی‌ها ندارند و در اینجا پای مسئولان بهداشتی در راستای آموزش و پیشگیری از بیماری‌ها به میان می‌آید.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) به اهمیت توجه به خواص غذاهای مصرفی اشاره کرد و گفت: در بسیاری از موارد، ارزش غذایی کالری مواد غذایی و تناسب آن با نیازهای بدن را نمی‌دانیم. گاهی اوقات گمان می‌کنیم فلان کالا موجب توانمندی و سلامت بدن خواهد شد؛ در حالی‌که ممکن است چنین ماده‌ای برای بدن مضر باشد.
برخی برنامه‌های رسانه ملی در تضاد با سیاست‌های خانواده هستند
وی با اشاره به اهمیت توجه به سلامت و بهداشت افراد خانواده اظهار کرد: سلامت و بهداشت افراد خانواده، موضوع دیگری است که دین مبین اسلام بر آن تأکید کرده است. گاهی اوقات در خانواده‌ای، افراد مسن، میانسال و کودک زندگی می‌کنند در حالی‌که برای هر سه دسته آنان، یک نوع غذا را تهیه می‌کنیم بنابراین باید در برنامه‌های خود، ذائقه و سلیقه‌ها و تناسب با آب و هوا را مورد توجه قرار دهیم و همه این مواردی که بیان شد در گفته‌های حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) که فرمودند: «حُسنُ التَّدبیرِ یُنمی قَلیلَ المالِ ، وسوءُ التَّدبیرِ یُفنی کَثیرَهُ؛ برنامه‌ریزى درست، مالِ کم را افزایش مى‌بخشد و برنامه‌ریزى نادرست، مال بسیار را نابود مى‌کند» قابل توجه است.
حجت‌الاسلام رجایی تأکید کرد: متأسفانه با وجود برخی برنامه‌های عبث رسانه ملی که در برخی شبکه‌ها تا ساعت 2 نصفه شب برنامه دارند، تلاش در راستای تحقق سیاست‌های خانواده با مشکل مواجه خواهد شد؛ چراکه چنین برنامه‌هایی، هم استفاده از برکات بیداری بین‌الطلوعین و سحرخیزی را از بین برده و هم نماز صبح را با مشکل مواجه می‌کند.
توجه قرآن به وظایف حکام در قبال زندگی مردم
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) اظهار کرد: مسلم است که در قرآن آیاتی درباره حاکم و حاکمیت وجود دارد ولی تفسیر آیات بر عهده روایات است. روایات، اکسیری هستند که آیات متشابه را برای ما تشریح و تبیین کرده و به یقینیات تبدیل می‌کنند اما در بسیاری از موارد برای بررسی ریز مسائل، روایات به کمک ما می‌شتابند و در روایات هم به وفور بر مسئله تأمین معیشت خانواده تأکید شده است.
وی ادامه داد: دولت باید در قالب بروشور، فواید و مزایای انواع غذاها را در انواع رستوران‌ها نصب کرده و وزارت بهداشت در این زمینه آگاهی‌بخشی کند. سبک حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) بدین گونه بود که اول صبح وارد بازار شده و در آنجا امر به معروف و نهی از منکر می‌کرد و مردم هم گوش فرا می‌دادند.
خرید کالای نهایی مساوی با فقر است
وی ادامه داد: اکنون گرایش‌ها به سمت خرید غذای آماده، زیاد شده است که باید در این مورد هم برنامه‌های لازم وجود داشته باشد. اما اگر بتوانیم شرایطی را فراهم کنیم که خود افراد به پخت و پز مواد غذایی اقدام کنند، ارزش افزوده آن نصیب خودشان خواهد شد.
عضو هیئتعلمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: خرید گندم، یک نمونه از کالای اولیه است و خرید مواد اولیه به معنای عزت است. خرید کالاهای واسطه‌ای ذلت است و خرید کالاهای نهایی به معنای فقر است. همه مواردی که بیان شد دارای مبانی روایی است.
واردات کالای نهایی تناسبی با اقتصاد مقاومتی ندارد
وی عنوان کرد: وقتی به خرید کالا اشاره میشود، منظور هم کالای داخلی و هم خارجی است. واردات کالاهای نهایی به معنای ایجاد فقر است و هیچ تناسبی با اقتصاد مقاومتی ندارد و واردات کالاهای واسطه‌ای هم به معنای ذلت است.
حجت‌الاسلام رجایی ادامه داد: اگر مواد اولیه را خریداری کرده و به کالا تبدیل کنیم، باعث ایجاد اشتغال و تولید در داخل کشور خواهیم بود. به فروش رساندن نفت و گاز و وارد کردن فرآورده از طریق فروش این منابع به معنای ذلت است.
اهمیت برنامه‌ریزی اقتصادی در دین مبین اسلام
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) با اشاره به اهمیت برنامه‌ریزی درست در دین مبین اسلام اظهار کرد: ما میتوانیم بسیاری از اقدامات را انجام داده و کالای درجه یک تولید کنیم و در اینجاست که گفته میشود برنامه‌ریزی درست باعث افزایش مال و برنامه‌ریزی غلط باعث نابودی مال زیاد خواهد شد.
وی ادامه داد: اکنون که به موضوع برنامه‌ریزی اشاره شد لازم است به چند نکته مهم اشاره کنم که از جمله لازم است میزان توجه به ترکیب مواد اولیه و افزودنی‌های مجاز و غیر مجاز که اکنون بسیار زیاد شده است را مورد توجه قرار دهیم.
میزان تلف کردن مواد غذایی در کشور بالاست
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) تأکید کرد: میتوانیم یک ماست ساده که به قیمت 4500تومان فروخته میشود را از طریق خرید شیر در گاوداری، به ماست تبدیل کنیم که سه برابر آن را نصیب خود خواهیم کرد.
وی ادامه داد: میزان تلف مواد اصلی غذایی در کشور ما بسیار بالاست. اکنون سبوس برنج را دور می‌ریزیم و با پختن و جوشاندن برج، آب و مواد مغذی آن را از بین می‌بریم؛ بنابراین مسئولان تغذیه باید به این نکات مهم توجه کنند. همچنین گاهی اوقات در وعده‌های غذایی به وعده اصلی یعنی صبحانه بی‌توجهی میشود.
اهمیت وجود ترازنامه برای دخل و خرج خانواده
حجت‌الاسلام رجایی با اشاره به اهمیت وجود ترازنامه برای دخل و خرج خانواده اظهار کرد: خلاصه بحث این است که باید ترازنامه‌ای برای دخل و خرج خانواده ایجاد کرده و تعداد مراجعه به بازار و هماهنگی با فواصل زمانی کسب درآمد و مقدار و قیمت خرید و مواردی از این قبیل را در آن مورد توجه قرار دهیم.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) در پاسخ به این پرسش که با توجه به تأکید رهبر معظم انقلاب بر مبارزه با اشرافیت و تجمل‌گرایی در سیاست‌های خانواده، مبارزه با اشرافیت و تجمل‌گرایی چه جایگاهی در قرآن دارد؟ اظهار کرد: خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَالَّذِينَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا؛ و كسانىاند كه چون انفاق كنند نه ولخرجى مى‌كنند و نه تنگ مىگيرند و ميان اين دو [روش] حد وسط را برمىگزينند» (الفرقان/25) و اینگونه به بیان خصلت‌های افرادی که تجمل‌گرایی نمی‌کنند می‌پردازد.
مصادیق تجمل‌گرایی در قرآن
حجت‌الاسلام رجایی ادامه داد: به فرموده قرآن کریم، برخی افراد در هنگام خرج کردن، نه اسراف کرده و نه خست به خرج می‌دهند بلکه اعتدال بین اسراف و خست را رعایت می‌کنند؛ به همین دلیل است که خداوند می‌فرماید چنین کسانی «عبادالرحمان» هستند.
وی با اشاره به مصادیق اسراف در قرآن، اظهار کرد: زندگی فراتر از حد عمومی، از مصادیق اسراف است. در روایت آمده است «ما فوق الکفاف اسراف» یعنی فراتر از کفاف و مصرف بیشتر از درآمد عمومی به معنای اسراف است.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) ادامه داد: تجمل گرایی به این معناست که به عنوان مثال، عموم مردم ماشین ایران‌خودرو سوار شده و یک نفر پورشه سوار میشود. مسئله‌ای همانند اسراف، به شدت مورد نهی قرآن است و یکی از مصادیق آن، تجمل‌گرایی است و چون اسراف حرام مسلم است، مصادیق آن هم حرام است.
بخشی از این موارد به سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و از جمله محور قرار گرفتن خانواده در قوانین و مقررات اقتصادی، به‌ویژه در حوزه مسکن و شهرسازی، حمایت اقتصادی از زنان سرپرست خانوار، محور قرار گرفتن خانواده در قوانین و مقررات اقتصادی و مبارزه با اشرافیت و تجمل‌گرایی در جهت حفظ استحکام خانواده مربوط میشود.
نقش دولت در تأمین معیشت خانواده
برای بررسی بیشتر اهمیت توجه به تأمین معیشت خانواده در قرآن کریم و سیره اقتصادی ائمه معصوم(ع)، با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم رجایی‌رامشه، عضوهیئت علمی گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که وی در این‌باره به ایکنا گفت: وظیفه هدایت دولت در جامعه، همه زمینه‌ها و از جمله در مسائل اقتصادی را شامل میشود؛ بنابراین طبیعی است که دولت در این زمینه دارای تکلیف است و باید برنامه‌ریزی‌های لازم در راستای بهبود معیشت خانواده را اتخاذ کند.
لزوم آموزش شیوه‌های علمی اداره امور خانواده
رجایی اظهار کرد: دلیلی ندارد خانواده‌ای که دارای درآمد اندکی است میوه‌های نوبر مصرف کند بلکه می‌تواند صبر کرده و بعد از فراوانی آن میوه به میزان فراوان خرید کند. همچنین لازم است شیوه‌های علمی تولید و مصرف غذا را یاد بگیریم و در اینجا پای دخالت و کمک دولت به میان می‌آید که به مردم در راستای تحقق سیاست‌های خانواده یاری دهد.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) تأکید کرد: دولت می‌تواند با کمک مراکز درمانی و بهداشتی، شیوه‌های پخت غذا و نگهداری و حفظ آن را به مردم بیاموزد. گاهی اوقات، شیوه نگهداری علمی و فریزری شدن را بلد نیستیم؛ در حالی‌که این مسئله نقشی اساسی در زندگی انسان دارد و لازم است که دولت به عنوان متولی در این زمینه به مردم کمک کند.
اهمیت آشنایی خانواده‌ها با خواص مواد غذایی
حجت‌الاسلام رجایی خاطرنشان کرد: شیوه‌های دقیق طبقه‌بندی و بسته‌بندی مواد غذایی و این‌که چه چیزی باید فورا مصرف شده و کدامیک مصرف نشود و همچنین میزان آشنایی افراد به علم تغذیه، در مصارف ما به طور جدی تأثیر دارد؛ در حالی‌که بسیاری از خانواده‌های کشور هیچ آشنایی با خواص خوراکی‌ها ندارند و در اینجا پای مسئولان بهداشتی در راستای آموزش و پیشگیری از بیماری‌ها به میان می‌آید.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) به اهمیت توجه به خواص غذاهای مصرفی اشاره کرد و گفت: در بسیاری از موارد، ارزش غذایی کالری مواد غذایی و تناسب آن با نیازهای بدن را نمی‌دانیم. گاهی اوقات گمان می‌کنیم فلان کالا موجب توانمندی و سلامت بدن خواهد شد؛ در حالی‌که ممکن است چنین ماده‌ای برای بدن مضر باشد.
برخی برنامه‌های رسانه ملی در تضاد با سیاست‌های خانواده هستند
وی با اشاره به اهمیت توجه به سلامت و بهداشت افراد خانواده اظهار کرد: سلامت و بهداشت افراد خانواده، موضوع دیگری است که دین مبین اسلام بر آن تأکید کرده است. گاهی اوقات در خانواده‌ای، افراد مسن، میانسال و کودک زندگی می‌کنند در حالی‌که برای هر سه دسته آنان، یک نوع غذا را تهیه می‌کنیم بنابراین باید در برنامه‌های خود، ذائقه و سلیقه‌ها و تناسب با آب و هوا را مورد توجه قرار دهیم و همه این مواردی که بیان شد در گفته‌های حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) که فرمودند: «حُسنُ التَّدبیرِ یُنمی قَلیلَ المالِ ، وسوءُ التَّدبیرِ یُفنی کَثیرَهُ؛ برنامه‌ریزى درست، مالِ کم را افزایش مى‌بخشد و برنامه‌ریزى نادرست، مال بسیار را نابود مى‌کند» قابل توجه است.
حجت‌الاسلام رجایی تأکید کرد: متأسفانه با وجود برخی برنامه‌های عبث رسانه ملی که در برخی شبکه‌ها تا ساعت 2 نصفه شب برنامه دارند، تلاش در راستای تحقق سیاست‌های خانواده با مشکل مواجه خواهد شد؛ چراکه چنین برنامه‌هایی، هم استفاده از برکات بیداری بین‌الطلوعین و سحرخیزی را از بین برده و هم نماز صبح را با مشکل مواجه می‌کند.
توجه قرآن به وظایف حکام در قبال زندگی مردم
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) اظهار کرد: مسلم است که در قرآن آیاتی درباره حاکم و حاکمیت وجود دارد ولی تفسیر آیات بر عهده روایات است. روایات، اکسیری هستند که آیات متشابه را برای ما تشریح و تبیین کرده و به یقینیات تبدیل می‌کنند اما در بسیاری از موارد برای بررسی ریز مسائل، روایات به کمک ما می‌شتابند و در روایات هم به وفور بر مسئله تأمین معیشت خانواده تأکید شده است.
وی ادامه داد: دولت باید در قالب بروشور، فواید و مزایای انواع غذاها را در انواع رستوران‌ها نصب کرده و وزارت بهداشت در این زمینه آگاهی‌بخشی کند. سبک حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) بدین گونه بود که اول صبح وارد بازار شده و در آنجا امر به معروف و نهی از منکر می‌کرد و مردم هم گوش فرا می‌دادند.
لزوم نظارت بر بازار اسلامی
رجایی خاطرنشان کرد: در آن موقع، شرایط ایجاب می‌کرد که حضرت امیرالمؤمنین(ع) مستقیما وارد بازار شود اما امروزه چنین چیزی عملیاتی نیست بلکه می‌توان در قالب بروشور، در این زمینه آگاهی‌بخشی کرد. همچنین می‌توان نحوه تفکیک غذای دسته‌های مختلف افراد را آموزش داد.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) گفت: مواد غذایی را باید به اندازه و میزان نیاز مصرف کرد. گاهی اوقات تدبیر صورت نمی‌گیرد و برخی خانواده‌ها باید هر روز به بازار رفته و فواصل زمانی خرید را رعایت نمی‌کنند. خانواده‌ها در این شرایطی از کارهای منزل باز می‌مانند و چنین اقداماتی با تدبیر هماهنگ نیست.رجایی خاطرنشان کرد: در آن موقع، شرایط ایجاب می‌کرد که حضرت امیرالمؤمنین(ع) مستقیما وارد بازار شود اما امروزه چنین چیزی عملیاتی نیست بلکه می‌توان در قالب بروشور، در این زمینه آگاهی‌بخشی کرد. همچنین می‌توان نحوه تفکیک غذای دسته‌های مختلف افراد را آموزش داد.
خرید کالای نهایی مساوی با فقر است
وی ادامه داد: اکنون گرایش‌ها به سمت خرید غذای آماده، زیاد شده است که باید در این مورد هم برنامه‌های لازم وجود داشته باشد. اما اگر بتوانیم شرایطی را فراهم کنیم که خود افراد به پخت و پز مواد غذایی اقدام کنند، ارزش افزوده آن نصیب خودشان خواهد شد.
واردات کالای نهایی تناسبی با اقتصاد مقاومتی ندارد
وی عنوان کرد: وقتی به خرید کالا اشاره میشود، منظور هم کالای داخلی و هم خارجی است. واردات کالاهای نهایی به معنای ایجاد فقر است و هیچ تناسبی با اقتصاد مقاومتی ندارد و واردات کالاهای واسطه‌ای هم به معنای ذلت است.
حجت‌الاسلام رجایی ادامه داد: اگر مواد اولیه را خریداری کرده و به کالا تبدیل کنیم، باعث ایجاد اشتغال و تولید در داخل کشور خواهیم بود. به فروش رساندن نفت و گاز و وارد کردن فرآورده از طریق فروش این منابع به معنای ذلت است.
اهمیت برنامه‌ریزی اقتصادی در دین مبین اسلام
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) با اشاره به اهمیت برنامه‌ریزی درست در دین مبین اسلام اظهار کرد: ما میتوانیم بسیاری از اقدامات را انجام داده و کالای درجه یک تولید کنیم و در اینجاست که گفته میشود برنامه‌ریزی درست باعث افزایش مال و برنامه‌ریزی غلط باعث نابودی مال زیاد خواهد شد.
وی ادامه داد: اکنون که به موضوع برنامه‌ریزی اشاره شد لازم است به چند نکته مهم اشاره کنم که از جمله لازم است میزان توجه به ترکیب مواد اولیه و افزودنی‌های مجاز و غیر مجاز که اکنون بسیار زیاد شده است را مورد توجه قرار دهیم.
میزان تلف کردن مواد غذایی در کشور بالاست
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) تأکید کرد: میتوانیم یک ماست ساده که به قیمت 4500تومان فروخته میشود را از طریق خرید شیر در گاوداری، به ماست تبدیل کنیم که سه برابر آن را نصیب خود خواهیم کرد.
وی ادامه داد: میزان تلف مواد اصلی غذایی در کشور ما بسیار بالاست. اکنون سبوس برنج را دور می‌ریزیم و با پختن و جوشاندن برج، آب و مواد مغذی آن را از بین می‌بریم؛ بنابراین مسئولان تغذیه باید به این نکات مهم توجه کنند. همچنین گاهی اوقات در وعده‌های غذایی به وعده اصلی یعنی صبحانه بی‌توجهی میشود.
اهمیت وجود ترازنامه برای دخل و خرج خانواده
حجت‌الاسلام رجایی با اشاره به اهمیت وجود ترازنامه برای دخل و خرج خانواده اظهار کرد: خلاصه بحث این است که باید ترازنامه‌ای برای دخل و خرج خانواده ایجاد کرده و تعداد مراجعه به بازار و هماهنگی با فواصل زمانی کسب درآمد و مقدار و قیمت خرید و مواردی از این قبیل را در آن مورد توجه قرار دهیم.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) در پاسخ به این پرسش که با توجه به تأکید رهبر معظم انقلاب بر مبارزه با اشرافیت و تجمل‌گرایی در سیاست‌های خانواده، مبارزه با اشرافیت و تجمل‌گرایی چه جایگاهی در قرآن دارد؟ اظهار کرد: خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَالَّذِينَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا؛ و كسانىاند كه چون انفاق كنند نه ولخرجى مى‌كنند و نه تنگ مىگيرند و ميان اين دو [روش] حد وسط را برمىگزينند» (الفرقان/25) و اینگونه به بیان خصلت‌های افرادی که تجمل‌گرایی نمی‌کنند می‌پردازد.
مصادیق تجمل‌گرایی در قرآن
حجت‌الاسلام رجایی ادامه داد: به فرموده قرآن کریم، برخی افراد در هنگام خرج کردن، نه اسراف کرده و نه خست به خرج می‌دهند بلکه اعتدال بین اسراف و خست را رعایت می‌کنند؛ به همین دلیل است که خداوند می‌فرماید چنین کسانی «عبادالرحمان» هستند.
وی با اشاره به مصادیق اسراف در قرآن، اظهار کرد: زندگی فراتر از حد عمومی، از مصادیق اسراف است. در روایت آمده است «ما فوق الکفاف اسراف» یعنی فراتر از کفاف و مصرف بیشتر از درآمد عمومی به معنای اسراف است.
عضو هیئتعلمی مؤسسه امام خمینی(ره) ادامه داد: تجمل گرایی به این معناست که به عنوان مثال، عموم مردم ماشین ایران‌خودرو سوار شده و یک نفر پورشه سوار میشود. مسئله‌ای همانند اسراف، به شدت مورد نهی قرآن است و یکی از مصادیق آن، تجمل‌گرایی است و چون اسراف حرام مسلم است، مصادیق آن هم حرام است.
