ویژگی‌های سه‌گانه انتخابات تراز مردمسالاری دینی
گروه سیاسی: یک نماینده سابق مجلس در تبیین اهمیت سیاستهای کلی انتخابات گفت: آنچه در این سیاست‌ها آمده نشان می‌دهد جمهوری اسلامی به دنبال آن است که انتخابات در کشور در وهله اول در نهایت سلامت برگزار شود. نکته دوم این است که باید سعی فراوان شود که افراد توانمند و شایسته بتوانند وارد فرآیند انتخابات شده و برگزیده شوند و مسئله سوم این است که حقی از افراد تضییع نشود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) یکی از نقاط عطف مردمسالاری دینی در کشورمان، انتخابات است که مردم با مشارکت سیاسی و اجتماعی خود سرنوشت کشور را به دست خود با انتخاب نمایندگان مجلس، رئیس جمهور، اعضای شورای شهر و مجلس خبرگان رهبری تعیین می‌کنند. اهمیت مسئله مشارکت مردم در انتخابات سبب می‌شود که قانون انتخابات در کشور از ثبات و تداوم برخوردار بوده و کمتر دستخوش تغییرات قرار بگیرد، امری که متاسفانه پس از انقلاب اسلامی تا به امروز چندین بار رخ داده است.
از طرفی انتخابات در یک نظام مبتنی بر مردمسالاری دینی باید دارای ویژگی‌هایی باشد که آن را از انتخابات در یک نظام لیبرال دموکراسی متمایز کند و مهمترین نقاط تمایز در این میان نیز اخلاق انتخاباتی، منابع سالم مالی و پرهیز از ریخت و پاش و اسراف در هزینههای تبلیغاتی است که متاسفانه در آستانه هر انتخابات با وضعیت نامطلوب این سه مولفه مواجه هستیم و با شرایط مطلوب و در تراز مردمسالاری دینی فاصله دارد.
همین عدم ثبات قوانین از و وجود برخی خلأها و نواقص در قانون انتخابات فعلی به خصوص در نوع و فرآیند نظارت دستگاه‌های اجرایی و نظارتی، نحوه تأمین مالی و هزینههای انتخاباتی و بروز مفاسد انتخاباتی، اخلاق انتخاباتی، عدالت انتخاباتی و ... سبب شد که مقام معظم رهبری، سیاستهای کلی انتخابات را در ۱۸ بند ابلاغ کنند. مطالعه این سیاست‌ها نشان می‌دهد که عدالت و شفافیت انتخاباتی در ابعاد مختلف (مالی، نظارتی، آموزش به شهروندان) در کنار توجه به مسئله اخلاق انتخاباتی، حق‌الناس بودن آرای مردم از آغاز تا پایان فرآیند انتخابات و ... محوریت ویژه‌ای در این سیاست‌ها دارند.
ویژگی‌های سه‌گانه انتخابات در تراز مردمسالاری دینی
محمد علی اسفنانی، حقوقدان و سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی در مجلس نهم، در گفت‌وگو با ایکنا درباره اهمیت و تأثیرات اجرای سیاستهای کلی انتخابات در رسیدن به یک انتخابات در تراز مردمسالاری دینی گفت: آنچه که در سیاستهای کلی انتخابات آمده و مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است نشان می‌دهد نظر مقام معظم رهبری و مجموعه نظام این است که انتخابات در کشور در وهله اول در نهایت سلامت برگزار شود. نکته دوم این است که باید سعی فراوان شود که افراد توانمند و شایسته بتوانند وارد فرآیند انتخابات شده و برگزیده شوند و مسئله سوم این است که حقی از افراد تضییع نشود.
وی افزود: متأسفانه در فضای رقابت انتخاباتی ممکن است واقعیت و حقیقت در مورد افراد خدشه‌دار شود و حیثیت افراد زیر سؤال برود، لذا جلوگیری از ضایع شدن حقوق افراد توسط دستگاه‌های اجرایی و نظارتی وظیفه مهمی است که این سیاست‌ها آن را مشخص کرده است.
اسفنانی اظهار کرد: به اعتقاد من سیاستهای کلی انتخابات یک حرف روشن دارد و آن هم این است که نظام جمهوری اسلامی ایران به لحاظ اعتقادی و به عنوان الگوی مردمسالاری دینی می‌خواهد ثابت کند که انتخابات آزاد به معنای واقعی کلمه در عین سلامت، شفافیت و رعایت اصول اخلاقی در چنین الگویی قابل تحقق است و این مؤلفه‌ها از ارکان مهم انتخابات در مردمسالای دینی است.
تبعات فقدان شفافیت مالی در انتخابات
اسفنانی درباره اهمیت مسئله نظارت بر تحقق سلامت انتخابات و شفافیت
مالی در انتخابات و مشخص بودن منابع هزینه‌کرد تبلیغات از سوی افراد و جریان‌های
سیاسی گفت: نظارت نه در کشور ما بلکه در تمام دنیا یک رکن اساسی برای تضمین سلامت
انتخابات از ابتدا تا انتهاست. لذا برای تضمین سلامت انتخابات ضروری است که شورای
نگهبان از بدو ثبت نام تا پایان انتخابات این نظارت را اعمال کند.
وی تأکید کرد: یکی از عواملی
که در سلامت انتخابات نقش مهمی ایفا می‌کند نوع و نحوه هزینههای انتخاباتی و شفاف‌سازی
این هزینه‌هاست. متأسفانه گاهی برخی از انتخابات‌ها اتفاقاتی افتاده است که این
شائبه را تقویت می‌کند که اگر کسی توان تأمین هزینههای سنگین انتخاباتی را دارد می‌تواند
در عرصه انتخابات ورود پیدا کند والا حق ورود در انتخابات را ندارد.
این نماینده سابق مجلس عنوان کرد: از طرف دیگر
باید مشخص شود کسانی که هزینه هنگفتی در انتخابات می‌کنند با چه اهدافی دست به این
اقدام می‌زنند و بنای چه کاری را دارند. آیا واقعا کسی که در انتخابات هزینههای
میلیاردی می‌کند واقعا قصد خدمت دارد؟ به نظر می‌رسد این دو مسئله با هم در تناقض
باشد.
وی یادآور شد: مسئله دیگر در بحث شفاف‌سازی هزینهها چه از ناحیه خود نامزدها چه از سوی اطرافیان و حامیانش، این است که باید منشاء این هزینه و قصد و نیت تأمین‌کنندگان آن مشخص شود. طبیعی است کسی که هزینه سنگینی در انتخابات می‌کند بنا دارد که همان هزینه یا چند برابر آن را بعدها تحصیل کند یا فرد دیگری که برای یک کاندیدا هزینه کند برای استفاده از قدرت سیاسی آن کاندیدا به نفع خود در آینده است.
اسفنانی با اشاره به تبعات شفاف نبودن هزینهها، گفت: در فقدان شفافیت مالی در انتخابات، افرادی را ممکن است با این پول‌ها به نحوی متقاعد کنند، اجبار کنند و یا تطمیع کنند تا به یک کاندیدا یا یک گروه خاص رأی دهند. براین اساس حتی اگر منشأ این پول درست باشد اما منشأ این رأی درست نخواهد بود و رأیی که به واسطه خرید و فروش وارد صندوق می‌شود خدشه اساسی به سلامت انتخابات وارد می‌کند.
لزوم توجه به فرهنگ‌سازی و آموزش اصول مردمسالاری برای نهادینه کردن اخلاق انتخاباتی
اسفنانی درباره اهمیت مسئله اخلاق انتخاباتی که در بند 5 نیز بر آن
تأکید شده است و ضرورت ایجاد یک ساختار اخلاقی براساس این سیاست‌ها در کنار نهادینه
کردن رفنار اخلاقی از سوی افراد و جریان‌ها در فضای رقابت‌های انتخاباتی گفت: ما
هنوز در حال تمرین مردمسالاری هستیم و در این راستا لازم است فرهنگ دموکراسی در
کشور ما به طور کامل حکمفرما شود.
سخنگوی سابق کمیسیون حقوقی قضایی مجلس نهم گفت: اینکه کسی بر این عقیده باشد که موفقیتش منوط به
عدم موفقیت و از پا افتادن دیگری است با فرهنگ دموکراسی فرسنگ‌ها فاصله دارد و چنین رویکردی با
اخلاق اسلامی نیز سازگار نیست.
وی تصریح کرد: نهادینه کردن اخلاق انتخاباتی نیاز به آموزش و فرهنگ‌سازی دارد تا افراد تبلیغ را معرفی توانایی‌ها و خوبی‌های خودشان تلقی کنند بدون اینکه بخواهند به آبرو و حیثیت دیگران لطمه زده و آن را زیر سؤال ببرند.
مهدی مخبری
