زمان میلاد امام‌کاظم(ع) اختلافی است/ امروز قویا سالروز شهادت امام حسن‌مجتبی(ع) است
گروه اندیشه: حجت‌الاسلام مهدی‌پور معتقد است که سال، ماه و روز میلاد امام موسی‌کاظم(ع) اختلافی است و به روایت قوی امروز روز شهادت امام حسن‌مجتبی(ع) است.
حجت‌الاسلام و المسلمین علی‌اکبر مهدی‌پور، مدرس حوزه، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در پاسخ به اینکه آیا امروز روز ولادت امام موسی‌کاظم(ع) و یا شهادت امام حسن‌مجتبی(ع) است، گفت: روز 7 صفر روزی است که در همه حوزه‌های علمیه قم و نجف و بیوت مراجع بزرگ به عنوان روز شهادت حسن مجتبی به عزاداری پرداخته شده و همچنین دستجات عزاداری به سوگواری می‌پردازند، اما همچنین روزی است که صدا و سیما در مقابل مراجع و حوزه‌های علمیه می‌ایستد و به عنوان ولادت امام موسی‌کاظم(ع) به جشن و سرور می‌پردازد.
مهدی‌پور ادامه داد: ذکر چند نکته در این خصوص ضروری است. اول بزرگانی مانند شهید اول در کتاب «الدروس»، شیخ بهایی در کتاب «توضیح جامع المقاصد»، شیخ حسین آملی، پدر شیخ پدر شیخ بهایی، در کتاب «وصول الاخیار الی اصول الاخبار»، کفعمی در کتاب «مصابح»، شیخ جعفر، معروف به شیخ اکبر، در کتاب «کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء»، صاحب جواهر در کتاب «جواهر الکلام»، شیخ عباس قمّی در کتاب «الانوار البهیه» روز هفتم صفر را روز شهادت امام حسن‌مجتبی(ع) دانسته‌اند و بر آن تاکید کرده‌اند. عنایت دارید که شهید اول، قوی‌ترین مرجع در طول تاریخ بوده و هیچ فقیهی در مقام فقاهت به مقام ایشان نمی‌رسد. کاشف الغطا و دیگران نیز از شخصیت‌های بی‌نظیر تاریخ هستند و ایشان امروز را روز شهادت حضرت امام مجتبی(ع) انتخاب کرده‌اند.
وی افزود: در مورد امام موسی کاظم(ع)، سال، ماه و روز ولادت اختلافی است. سال ولادت ایشان را سال 128، 129 و 127 هجری نوشته‌اند. کلینی در «اصول کافی»، جلد اول، صفحه 476، مسعودی در «اثبات الوصیه» صفحه 161، شیخ مفید در «ارشاد»، جلد دو، صفحه 215، شیخ طوسی در «تهذیب»، جلد 6، صفحه 71، ابن فتال در «روضة الواعظین»، جلد اول صفحه 499، ابن شهر آشوب در «مناقب»، جلد 4، صفحه 339، طبرسی در «اعلام الوراء» جلد 2، صفحه 6 نوشته‌اند که امام موسی‌کاظم(ع) در سال 128 هجری قمری متولد شده است.
این استاد حوزه ادامه داد: اما برخی هم معتقدند که امام در سال 127 هجری متولد شده است، مثل ابن‌خلکان در «وفیات الاعیان» جلد 5، صفحه 310 و افرادی هم سال 129 ذکر کرده‌اند مانند کتاب «اعلام الهدایه» که از طرف حوزه منتشر شده است که در جلد 9 صفحه 43 این مسئله را نقل کرده است که از این می‌گذریم.
مهدی‌پور تصریح کرد: در خصوص ماه ولادت نیز مرحوم تستری صاحب قاموس الرجال معتقد است که احدی ماه ولادت را مشخص نکرده است. در کتب حدیثی و تاریخی ما سه قول در خصوص ماه ولادت می‌یابیم که یکی ماه صفر است و غالب مورخان این ماه را برگزیده‌اند، مانند ابن فتال، ابن شهرآشوب، طبرسی، علامه مجلسی هم در بحار این را نقل کرده است.
وی ادامه داد: اما قول قوی که مستند به امام عسگری(ع) است، به ماه ذی‌الحجه اشاره دارد. این را طبری امامی در کتاب «دلایل الامامه» صفحه 333 نقل کرده است. از امام عسگری(ع) نقل شده است که امام صادق(ع) از حجر بر می‌گشت وقتی به ابواء رسید و با اصحاب مشغول غذا خوردن بود که آمدند و گفتند شما را می‌طلبند که حضرت به داخل خیمه مبارک رفته و وقتی برگشتند، گفتند خدا به ما فرزندی داد که او مانند حضرت موسی(ع) است و فرمود او وصی و جانشین من است و اینجا فقط مشکل این است که روز مشخص نشده است و تنها عنوان ماه ذی‌الحجه و به همگام بازگشت از سفر حج اشاره شده است. البته این چون روایت معصوم(ع) است بر همه اقوال ارجحیت دارد.
این استاد حوزه با بیان این که در مورد ماه رجب هم دو قول است، گفت: یکی از این اقوال توسط آقای کامل سلیمان در کتاب الامام موسی‌کاظم(ع) صفحه 32 ذکر شده و ایشان ششم ماه رجب را انتخاب کرده و گفته است ششم ماه رجب ولادت امام موسی‌کاظم(ع) بوده و او می‌گوید که امام صادق(ع) از سفر عمره بر می‌گشته است که امام موسی‌کاظم(ع) در ابواء متولد شده است. یکی دیگر از این‌ها عبارت است از شخصیتی که کتابش بسیار معروف است، ولی چاپ نشده است و تنها 100 نسخه از این کتاب وجود دارد به نام احسن الکبار. صاحب این کتاب نیز از شخصیت‌های معروف قرن هشتم است به نام محمدبن ابیزید حسنی علوی مریوانی، از ایشان در کتاب جامع الانساب نقل شده است که امام موسی‌کاظم(ع) در ماه رجب به دنیا آمده‌اند.
وی افزود: در خصوص هفتم صفر نیز ابن‌فتال در کتاب «روضة‌الواعظین» جلد اول صفحه 499 و ابن شهر آشوب در «مناقب» جلد 4 صفحه 349 این مسئله را اشاره کرده‌اند. بنابراین این‌ها اقوالی هست که وجود دارد، اما آنچه منسوب به معصوم است، ماه ذی‌الحجه است و تنها ایرادی که دارد این است که در ذی‌الحجه روز مشخص نشده است.
وی تصریح کرد: در اصول کافی مرحوم کلینی تنها گفته است که به هنگام بازگشت از حج و لفظ ذی‌الحجه ندارد که این را در اصول کافی جلد اول صفحه 385 آورده است.
مهدی‌پور ادامه داد: اگر فردی بخواهد برای پسرش جشن عروسی برگزار کند و همه کارها را انجام داده باشد و یک مرتبه یکی از بزرگان فامیل فوت کند، در این صورت چه می‌کند،؟ آیا جنازه را به سردخانه برده و به سراغ عروسی می‌رود؟ یا اینکه ایشان مراسم عروسی را لغو کرده و بعد از چهلم عزاداری، مراسم عروسی را برگزار می‌کند؟ حتی اگر قول هفت صفر درست باشد باز هم ارجحیت با شهادت حضرت امام حسن‌مجتبی(ع) است و بیش از بیست نفر از بزرگان مورد استفتا قرار گرفته‌اند که ایشان گفته‌اند 7 صفر روز عزاست از مرحوم موسس حوزه شیخ عبدالکریم حائری شروع شده است تا مراجع امروز و شما نمی‌بینید که امروز یکی از مراجع عزاداری نکند.
وی در پایان گفت: اما چرا روز ولادت پررنگ شده است؟ دلیل آن این است که یکی از سلاطین قاجار در این روز تاج‌گذاری کرده است و از این رو روی ولادت امام موسی‌کاظم(ع) در این روز آن قدر تبلیغ شده است که این روز پررنگ شده است و الان دو سالی است که در تقویم‌ها نوشته‌اند که روز شهادت امام حسن‌مجتبی(ع) به قول قوی، اما شهادت امام حسن‌مجبتی یقینا در سال 50 هجری و ماه صفر است، اما در خصوص روز آن بین 7، 17، 23 و 28 صفر اختلاف است که قول آخر در میان ما معروف‌تر است اما به خاطر هم‌زمان بودن با وفات پیامبر در حاشیه قرار می‌گیرد و از این جهت همه مراجع با توجه به قول قوی، مانند شهید اولی، کاشف الغطا و صاحب جواهر، امروز را روز شهادت گرفته‌اند.
مهدی‌پور ادامه داد: ذکر چند نکته در این خصوص ضروری است. اول بزرگانی مانند شهید اول در کتاب «الدروس»، شیخ بهایی در کتاب «توضیح جامع المقاصد»، شیخ حسین آملی، پدر شیخ پدر شیخ بهایی، در کتاب «وصول الاخیار الی اصول الاخبار»، کفعمی در کتاب «مصابح»، شیخ جعفر، معروف به شیخ اکبر، در کتاب «کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء»، صاحب جواهر در کتاب «جواهر الکلام»، شیخ عباس قمّی در کتاب «الانوار البهیه» روز هفتم صفر را روز شهادت امام حسن‌مجتبی(ع) دانسته‌اند و بر آن تاکید کرده‌اند. عنایت دارید که شهید اول، قوی‌ترین مرجع در طول تاریخ بوده و هیچ فقیهی در مقام فقاهت به مقام ایشان نمی‌رسد. کاشف الغطا و دیگران نیز از شخصیت‌های بی‌نظیر تاریخ هستند و ایشان امروز را روز شهادت حضرت امام مجتبی(ع) انتخاب کرده‌اند.
وی افزود: در مورد امام موسی کاظم(ع)، سال، ماه و روز ولادت اختلافی است. سال ولادت ایشان را سال 128، 129 و 127 هجری نوشته‌اند. کلینی در «اصول کافی»، جلد اول، صفحه 476، مسعودی در «اثبات الوصیه» صفحه 161، شیخ مفید در «ارشاد»، جلد دو، صفحه 215، شیخ طوسی در «تهذیب»، جلد 6، صفحه 71، ابن فتال در «روضة الواعظین»، جلد اول صفحه 499، ابن شهر آشوب در «مناقب»، جلد 4، صفحه 339، طبرسی در «اعلام الوراء» جلد 2، صفحه 6 نوشته‌اند که امام موسی‌کاظم(ع) در سال 128 هجری قمری متولد شده است.
این استاد حوزه ادامه داد: اما برخی هم معتقدند که امام در سال 127 هجری متولد شده است، مثل ابن‌خلکان در «وفیات الاعیان» جلد 5، صفحه 310 و افرادی هم سال 129 ذکر کرده‌اند مانند کتاب «اعلام الهدایه» که از طرف حوزه منتشر شده است که در جلد 9 صفحه 43 این مسئله را نقل کرده است که از این می‌گذریم.
مهدی‌پور تصریح کرد: در خصوص ماه ولادت نیز مرحوم تستری صاحب قاموس الرجال معتقد است که احدی ماه ولادت را مشخص نکرده است. در کتب حدیثی و تاریخی ما سه قول در خصوص ماه ولادت می‌یابیم که یکی ماه صفر است و غالب مورخان این ماه را برگزیده‌اند، مانند ابن فتال، ابن شهرآشوب، طبرسی، علامه مجلسی هم در بحار این را نقل کرده است.
وی ادامه داد: اما قول قوی که مستند به امام عسگری(ع) است، به ماه ذی‌الحجه اشاره دارد. این را طبری امامی در کتاب «دلایل الامامه» صفحه 333 نقل کرده است. از امام عسگری(ع) نقل شده است که امام صادق(ع) از حجر بر می‌گشت وقتی به ابواء رسید و با اصحاب مشغول غذا خوردن بود که آمدند و گفتند شما را می‌طلبند که حضرت به داخل خیمه مبارک رفته و وقتی برگشتند، گفتند خدا به ما فرزندی داد که او مانند حضرت موسی(ع) است و فرمود او وصی و جانشین من است و اینجا فقط مشکل این است که روز مشخص نشده است و تنها عنوان ماه ذی‌الحجه و به همگام بازگشت از سفر حج اشاره شده است. البته این چون روایت معصوم(ع) است بر همه اقوال ارجحیت دارد.
این استاد حوزه با بیان این که در مورد ماه رجب هم دو قول است، گفت: یکی از این اقوال توسط آقای کامل سلیمان در کتاب الامام موسی‌کاظم(ع) صفحه 32 ذکر شده و ایشان ششم ماه رجب را انتخاب کرده و گفته است ششم ماه رجب ولادت امام موسی‌کاظم(ع) بوده و او می‌گوید که امام صادق(ع) از سفر عمره بر می‌گشته است که امام موسی‌کاظم(ع) در ابواء متولد شده است. یکی دیگر از این‌ها عبارت است از شخصیتی که کتابش بسیار معروف است، ولی چاپ نشده است و تنها 100 نسخه از این کتاب وجود دارد به نام احسن الکبار. صاحب این کتاب نیز از شخصیت‌های معروف قرن هشتم است به نام محمدبن ابیزید حسنی علوی مریوانی، از ایشان در کتاب جامع الانساب نقل شده است که امام موسی‌کاظم(ع) در ماه رجب به دنیا آمده‌اند.
وی افزود: در خصوص هفتم صفر نیز ابن‌فتال در کتاب «روضة‌الواعظین» جلد اول صفحه 499 و ابن شهر آشوب در «مناقب» جلد 4 صفحه 349 این مسئله را اشاره کرده‌اند. بنابراین این‌ها اقوالی هست که وجود دارد، اما آنچه منسوب به معصوم است، ماه ذی‌الحجه است و تنها ایرادی که دارد این است که در ذی‌الحجه روز مشخص نشده است.
وی تصریح کرد: در اصول کافی مرحوم کلینی تنها گفته است که به هنگام بازگشت از حج و لفظ ذی‌الحجه ندارد که این را در اصول کافی جلد اول صفحه 385 آورده است.
مهدی‌پور ادامه داد: اگر فردی بخواهد برای پسرش جشن عروسی برگزار کند و همه کارها را انجام داده باشد و یک مرتبه یکی از بزرگان فامیل فوت کند، در این صورت چه می‌کند،؟ آیا جنازه را به سردخانه برده و به سراغ عروسی می‌رود؟ یا اینکه ایشان مراسم عروسی را لغو کرده و بعد از چهلم عزاداری، مراسم عروسی را برگزار می‌کند؟ حتی اگر قول هفت صفر درست باشد باز هم ارجحیت با شهادت حضرت امام حسن‌مجتبی(ع) است و بیش از بیست نفر از بزرگان مورد استفتا قرار گرفته‌اند که ایشان گفته‌اند 7 صفر روز عزاست از مرحوم موسس حوزه شیخ عبدالکریم حائری شروع شده است تا مراجع امروز و شما نمی‌بینید که امروز یکی از مراجع عزاداری نکند.
وی در پایان گفت: اما چرا روز ولادت پررنگ شده است؟ دلیل آن این است که یکی از سلاطین قاجار در این روز تاج‌گذاری کرده است و از این رو روی ولادت امام موسی‌کاظم(ع) در این روز آن قدر تبلیغ شده است که این روز پررنگ شده است و الان دو سالی است که در تقویم‌ها نوشته‌اند که روز شهادت امام حسن‌مجتبی(ع) به قول قوی، اما شهادت امام حسن‌مجبتی یقینا در سال 50 هجری و ماه صفر است، اما در خصوص روز آن بین 7، 17، 23 و 28 صفر اختلاف است که قول آخر در میان ما معروف‌تر است اما به خاطر هم‌زمان بودن با وفات پیامبر در حاشیه قرار می‌گیرد و از این جهت همه مراجع با توجه به قول قوی، مانند شهید اولی، کاشف الغطا و صاحب جواهر، امروز را روز شهادت گرفته‌اند.
