حجت‌الاسلام مهاجرنیا تاکید کرد:
موفقیت امت اسلامی در گرو تمسک توام به قرآن و عترت است/ بازتولید الگوی حکومتی پیامبر(ص)
گروه حوزه‌های علمیه: استاد حوزه علمیه با بیان اینکه مدل حکومتی پیامبر(ص) مدلی بی نظیر در تاریخ بشری است تاکید کرد: باید این مدل بازتولید و به بشریت معرفی شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، استاد حوزه علمیه و رئیس دبیرخانه انجمن‌های علمی حوزه در گفت وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) ضمن تسلیت سال‌روز ارتحال پیامبر گرامی اسلام(ص) با بیان اینکه ابعاد زندگانی بزرگترین انسان عالم آفرینش آن قدر وسیع و والاست که بهترین توصیف آن از زبان معصوم(ع) ممکن است.
وی افزود: از این رو بهتر است که از نهج‌البلاغه و از کلام امام علی(ع) بهره ببریم؛ امام در این کتاب بزرگ، مباحث زیادی در مورد پیامبر(ص) مطرح کرده است؛ حضرت هر وقت دلتنگ می‌شدند و مشکلات زمانه بر ایشان فشار می‌آورد به یاد سختی‌هایی که پیامبر در دوره رسالت متحمل شدند می‌افتادند و بخشی از آن را بازگو می‌کردند.
مهاجرنیا بیان کرد: امام علی(ع) وقتی از جنگ صفین بازگشته بودند و مشکلات و سختی‌های فراوانی در این جنگ بر امام و پیروانش تحمیل شد فرمودند: پیامبر اکرم(ص) در شرایط بسیار سختی مبعوث شدند؛ در دورانی که ادیان گذشته به حاشیه رفته بودند و جهل و گمراهی بر مردم حاکم شده بود؛ امور در این دوران بسیار متشتت بود و جامعه جاهلی در بن بست به سر می‌برد و پیامبر در چنین وضعیت سخت و دشواری هدایت جامعه را بر عهده گرفتند و تلاش کرد تا جامعه جاهلی را از آن وضعیت خارج کند.
وی افزود: امام(ع) در ترسیم وضعیت دینی جهان در عصر بعثت نیز فرموده است هنگامی خداوند رسالت را برعهده پیامبر اکرم (ص) گذاشت که مدت‌ها از بعثت پیامبران پیشین گذشته بود و ملت‌ها در خواب غفلت فرو رفته بودند؛ خداوند رسول خدا را فرستاد، در حالی که جمعیت عرب بدترین آیین را داشتند و در بدترین سرزمین ها و میان سنگ‌های خشن و مارهای خطرناک زندگی می‌کردند و آب های آلوده می‌نوشیدند و غذاهای ناگوار می‌خوردند و پیامبر در چنین وضعی مبعوث شدند.
مهاجرنیا با اشاره به این تعابیر امام تاکید کرد: پیامبر در چنین شرایطی مبعوث شدند و جامعه جاهلی را به یکی از قدرتمندترین جوامع تبدیل کردند و شرایط به گونه ای بود که در جامعه ای که باسواد وجود نداشت بسیاری سواد به دست آوردند و صحابه بزرگی تربیت کردند.
این استاد حوزه عنوان کرد: امام در نهج البلاغه آورده‌اند که به فرزندان اسماعیل نگاه کنید که قبل از پیامبر(ص) دچار اختلاف بودند و تحت سلطه اکاسره و قیاصره قرار داشتند و پیامبر آمد و آنان را عزیز کرد و در شرایطی مبعوث شد که کسی اصلا نمی‌دانست و نمی‌فهمید وحی چیست که بخواهد ادعای نبوت داشته باشد و پیامبر به نبوت برگزیده شد.
رئیس دبیرخانه انجمن‌های علمی حوزه اظهار کرد: امام در سخنانشان به سختی‌های بعد از بعثت پیامبر نیز اشاره فرموده و تاکید کرده‌اند که در زمانی مبعوث شدند که همه زورمندان و ثروتمندان قریش با ایشان دشمن بودند و او را تنها گذاشتند و یار و یاوری جز چند نفر اندک نداشت و بعدها نیز در جریان شعب ابی طالب آنقدر مورد آزار و اذیت قرار گرفت ولی برخلاف انبیاء گذشته که برای مجازات قوم خود دست به دعا بر می‌داشتند نفرین نکرد و بلکه برای هدایت مردم دست دعا به درگاه الهی برداشت و از خدا خواست تا مردم را هدایت کند و فرمود ای خدا این مردم را بیامرز چون نیم فهمند که چه می کنند و در این حال نیز دنبال هدایت مردم و رساندن آنان به غایت و هدف واقعی آفرینش بود.
استاد حوزه علمیه با اشاره به تعبیر دوار بالطبه که امام علی(ع) در یکی از فرمایشاتشان ذکر کرده‌اند بیان کرد: پیامبر طبیب دواری بود که برخلاف طبیبان که منتظرند تا مردم سراغ آنان بروند و درمانشان کنند این پیامبر بود که مانند طبیبی دوار در نزد انسان‌های گمراه حاضر می‌شد و آنان را درمان می‌کرد و به تعبیر امام مرهم بر زخم‌های بیماران می‌نهاد؛ در خطبه 104 نهج البلاغه همچنین از امام نقل شده است که «در روزگارانى که عرب کتابى نخوانده و ادّعاى وحى و پیامبرى نداشت. پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله و سلّم با یارانش به مبارزه با مخالفان پرداخت تا آنان را به سر منزل نجات کشاند، و پیش از آن که مرگشان فرا رسد آنان را به رستگارى رساند. با خستگان مدارا کرد، و شکسته حالان را زیر بال گرفت تا همه را به راه راست هدایت فرمود، جز آنان که راه گمراهى پیمودند. و در آنها خیرى نبود. همه را نجات داد، و در جایگاه مناسب رستگارى، استقرارشان بخشید، تا آن که آسیاب زندگى آنان به چرخش در آمد، و نیزهشان تیز شد. ...» پیامبر با کمک اصحابی مانند امام توانست شبه جزیره را تحت حاکمیت الهی در آورد.
راز موفقیت پیامبر(ص)
وی با اشاره به آیه شریفه«فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ»(آل عمران/ 159) اظهار کرد: خداوند در این آیه فرموده است که ای پیامبر تو به واسطه رحمت الهی، نرم خود و عطوف و مهربان هستی و با همین عطوفت و مهربانی توانستی مردم خشن و جاهل عربی را به مسیر و صراط مستقیم هدایت کنی و در آخر آیه نیز فرموده است که از آنان بگذر و ببخش آنان را و در امور نیز با آنان مشورت کن البته مشورت در اینجا برای آن است که فرهنگ مشورت در جامعه اسلامی تحکیم یابد.
این استاد حوزه افزود: پیامبر با همین اخلاق حسنه بزرگترین امت واحده در جهان را تاسیس فرمودند و ما هم امروز بر سر سفره دستاوردهای پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) نشسته‌ایم و رسالت سنگینی بر دوش داریم تا از نتیجه بعثت حراست و مراقبت کنیم.
مهاجرنیا تصریح کرد: اسلام آخرین نسخه هدایت الهی و نتیجه و عصاره تمامی رسالت‌های انبیاء قبلی است لذا اسلام کاملترین دین و کتابش نیز معجزه‌ای جاویدان است و پیامبر نیز برای اجرای این نسخه بعد از 13 سال رنج و زحمت در مکه، در مدینه حکومت الهی تشکیل داد و حاکمیت سیاسی اسلامی را اعلام فرمود.
وی افزود: پیامبر 13 سال در مکه انقلابی را ایجاد کرد که در نهایت وقتی وارد مدینه شد و نه تنها فردی که از دید مشرکان، شورشی بوده مورد طرد مردم مدینه قرار نگرفت بلکه از ایشان استقبال کردند و پیامبر نیز اولین پایگاه را مسجد قرار داد تا مردم را حول این محور متمرکز کند؛ در طول ده سال مدینه که با ارتحال پیامبر(ص) خاتمه یافت ایشان مدینه فاضله ای را طراحی و تاسیس فرمود که تا امروز تحدی‌طلبی و هماوردطلبی دارد و این پیام تحدی تا امروز که قرن بیست و یکم است در جهان طنین‌افکن است و نمونه و سابقه‌ای برای شکستن این تحدی نیز دیده نشده است.
مهاجرنیا بیان کرد: هیچ یک از تمدن‌های بشری در طول این هزار و 400 ساله هرگز دستاوردهای این حکومت چندین ساله را نداشته است از این رو بهترین و ایده‌آل‌ترین مدل حکومتی برای همه بشریت است و ما هم که به تبعیت از آن نظام اسلامی را ایجاد کرده‌ایم هر قدر بتوانیم خودمان را با این مدل تطبیق دهیم و مسیر را ادامه دهیم به موفقیت و اسلامی شدن نزدیکتر خواهیم شد و این مسئله امروز جزء ضروریات است زیرا هر وقت از اسلام فاصله گرفتیم آسیب‌پذیر شده‌ایم.
این استاد علوم سیاسی حوزه تاکید کرد: پیامبر محصور در منطقه جغرافیایی نبودند و بعد از فتح مکه شروع به نامه‌نگاری به کشورها و تمدن های اطراف کردند و آنان را به دین دعوت کردند تا پیام سعادت را به فراتر از مرزهای اسلامی بکشانند.
مولفه های حکومت اسلامی
وی با اشاره به برخی مولفه‌های تمدن اسلامی عصر پیامبر(ص) بیان کرد: ایجاد نظام امنیتی و دفاعی کارآمد از طریق مشارکت عمومی و وحدت اسلامی و ایجاد نوع تعامل و ارتباط میان مردم بر اساس آموزه‌های قرآن کریم از جمله این مولفه‌هاست؛ پیامبر نوع ارتباط محبت‌آمیز میان مسلمین را نهادینه کرد به گونه‌ای که انصار، مهاجرین را در خانه‌های خود جای دادند؛ از طرفی در ارتباط با ادیان دیگر و اقوام نیز محور کار بر احترام و محبت بود مگر اینکه لجاجت و خصومتی در مقابل نظام اسلامی به خرج می‌دادند اگرچه بعد از ایشان وقتی قطار اسلام از ریل خود خارج شد آثار و تبعات آن در قرون بعدی مشاهده شد.
وی اظهار کرد: مدل حکومتی پیامبر(ص) بهترین الگو و سرمشق برای اداره بشریت است و باید همان مدل را بازتولید و در اختیار طالبان حق قرار دهیم زیرا پیامبر امتی را از دل جاهلیت تربیت کرد که در طول تاریخ چنین امتی تربیت نشده بودند و بعد از خود نیز با انتخاب ولی، در روز عید غدیر به دنبال تثبیت این مسیر بودند، اما متاسفانه این مسیر تغییر یافت.
مهاجرنیا عنوان کرد: هنرنمایی پیامبر در ارایه مدل حکومت و نظام اسلامی در حدیث ثقلین خلاصه می‌شود؛ ایشان دو یادگار مهم یعنی قرآن و عترت را از خود باقی گذاشتند و به عنوان میراث به ودیعه نهادند زیرا اگر تنها شعار حسبنا کتاب الله سر دهیم از دل آن تفکرات داعشی بیرون می‌آید و اگر عترت را بدون قرآن بفهمیم در این صورت ممکن است گرفتار تفکر گروه‌هایی مانند غلات شویم لذا برای شکل‌گیری تمدن حقیقی اسلامی راهی جز بازگشت به قرآن و عترت به عنوان دو یادگار گران‌بهای پیامبر وجود ندارد.
وی افزود: از این رو بهتر است که از نهج‌البلاغه و از کلام امام علی(ع) بهره ببریم؛ امام در این کتاب بزرگ، مباحث زیادی در مورد پیامبر(ص) مطرح کرده است؛ حضرت هر وقت دلتنگ می‌شدند و مشکلات زمانه بر ایشان فشار می‌آورد به یاد سختی‌هایی که پیامبر در دوره رسالت متحمل شدند می‌افتادند و بخشی از آن را بازگو می‌کردند.
مهاجرنیا بیان کرد: امام علی(ع) وقتی از جنگ صفین بازگشته بودند و مشکلات و سختی‌های فراوانی در این جنگ بر امام و پیروانش تحمیل شد فرمودند: پیامبر اکرم(ص) در شرایط بسیار سختی مبعوث شدند؛ در دورانی که ادیان گذشته به حاشیه رفته بودند و جهل و گمراهی بر مردم حاکم شده بود؛ امور در این دوران بسیار متشتت بود و جامعه جاهلی در بن بست به سر می‌برد و پیامبر در چنین وضعیت سخت و دشواری هدایت جامعه را بر عهده گرفتند و تلاش کرد تا جامعه جاهلی را از آن وضعیت خارج کند.
وی افزود: امام(ع) در ترسیم وضعیت دینی جهان در عصر بعثت نیز فرموده است هنگامی خداوند رسالت را برعهده پیامبر اکرم (ص) گذاشت که مدت‌ها از بعثت پیامبران پیشین گذشته بود و ملت‌ها در خواب غفلت فرو رفته بودند؛ خداوند رسول خدا را فرستاد، در حالی که جمعیت عرب بدترین آیین را داشتند و در بدترین سرزمین ها و میان سنگ‌های خشن و مارهای خطرناک زندگی می‌کردند و آب های آلوده می‌نوشیدند و غذاهای ناگوار می‌خوردند و پیامبر در چنین وضعی مبعوث شدند.
مهاجرنیا با اشاره به این تعابیر امام تاکید کرد: پیامبر در چنین شرایطی مبعوث شدند و جامعه جاهلی را به یکی از قدرتمندترین جوامع تبدیل کردند و شرایط به گونه ای بود که در جامعه ای که باسواد وجود نداشت بسیاری سواد به دست آوردند و صحابه بزرگی تربیت کردند.
این استاد حوزه عنوان کرد: امام در نهج البلاغه آورده‌اند که به فرزندان اسماعیل نگاه کنید که قبل از پیامبر(ص) دچار اختلاف بودند و تحت سلطه اکاسره و قیاصره قرار داشتند و پیامبر آمد و آنان را عزیز کرد و در شرایطی مبعوث شد که کسی اصلا نمی‌دانست و نمی‌فهمید وحی چیست که بخواهد ادعای نبوت داشته باشد و پیامبر به نبوت برگزیده شد.
رئیس دبیرخانه انجمن‌های علمی حوزه اظهار کرد: امام در سخنانشان به سختی‌های بعد از بعثت پیامبر نیز اشاره فرموده و تاکید کرده‌اند که در زمانی مبعوث شدند که همه زورمندان و ثروتمندان قریش با ایشان دشمن بودند و او را تنها گذاشتند و یار و یاوری جز چند نفر اندک نداشت و بعدها نیز در جریان شعب ابی طالب آنقدر مورد آزار و اذیت قرار گرفت ولی برخلاف انبیاء گذشته که برای مجازات قوم خود دست به دعا بر می‌داشتند نفرین نکرد و بلکه برای هدایت مردم دست دعا به درگاه الهی برداشت و از خدا خواست تا مردم را هدایت کند و فرمود ای خدا این مردم را بیامرز چون نیم فهمند که چه می کنند و در این حال نیز دنبال هدایت مردم و رساندن آنان به غایت و هدف واقعی آفرینش بود.
استاد حوزه علمیه با اشاره به تعبیر دوار بالطبه که امام علی(ع) در یکی از فرمایشاتشان ذکر کرده‌اند بیان کرد: پیامبر طبیب دواری بود که برخلاف طبیبان که منتظرند تا مردم سراغ آنان بروند و درمانشان کنند این پیامبر بود که مانند طبیبی دوار در نزد انسان‌های گمراه حاضر می‌شد و آنان را درمان می‌کرد و به تعبیر امام مرهم بر زخم‌های بیماران می‌نهاد؛ در خطبه 104 نهج البلاغه همچنین از امام نقل شده است که «در روزگارانى که عرب کتابى نخوانده و ادّعاى وحى و پیامبرى نداشت. پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله و سلّم با یارانش به مبارزه با مخالفان پرداخت تا آنان را به سر منزل نجات کشاند، و پیش از آن که مرگشان فرا رسد آنان را به رستگارى رساند. با خستگان مدارا کرد، و شکسته حالان را زیر بال گرفت تا همه را به راه راست هدایت فرمود، جز آنان که راه گمراهى پیمودند. و در آنها خیرى نبود. همه را نجات داد، و در جایگاه مناسب رستگارى، استقرارشان بخشید، تا آن که آسیاب زندگى آنان به چرخش در آمد، و نیزهشان تیز شد. ...» پیامبر با کمک اصحابی مانند امام توانست شبه جزیره را تحت حاکمیت الهی در آورد.
راز موفقیت پیامبر(ص)
وی با اشاره به آیه شریفه«فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ»(آل عمران/ 159) اظهار کرد: خداوند در این آیه فرموده است که ای پیامبر تو به واسطه رحمت الهی، نرم خود و عطوف و مهربان هستی و با همین عطوفت و مهربانی توانستی مردم خشن و جاهل عربی را به مسیر و صراط مستقیم هدایت کنی و در آخر آیه نیز فرموده است که از آنان بگذر و ببخش آنان را و در امور نیز با آنان مشورت کن البته مشورت در اینجا برای آن است که فرهنگ مشورت در جامعه اسلامی تحکیم یابد.
این استاد حوزه افزود: پیامبر با همین اخلاق حسنه بزرگترین امت واحده در جهان را تاسیس فرمودند و ما هم امروز بر سر سفره دستاوردهای پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) نشسته‌ایم و رسالت سنگینی بر دوش داریم تا از نتیجه بعثت حراست و مراقبت کنیم.
مهاجرنیا تصریح کرد: اسلام آخرین نسخه هدایت الهی و نتیجه و عصاره تمامی رسالت‌های انبیاء قبلی است لذا اسلام کاملترین دین و کتابش نیز معجزه‌ای جاویدان است و پیامبر نیز برای اجرای این نسخه بعد از 13 سال رنج و زحمت در مکه، در مدینه حکومت الهی تشکیل داد و حاکمیت سیاسی اسلامی را اعلام فرمود.
وی افزود: پیامبر 13 سال در مکه انقلابی را ایجاد کرد که در نهایت وقتی وارد مدینه شد و نه تنها فردی که از دید مشرکان، شورشی بوده مورد طرد مردم مدینه قرار نگرفت بلکه از ایشان استقبال کردند و پیامبر نیز اولین پایگاه را مسجد قرار داد تا مردم را حول این محور متمرکز کند؛ در طول ده سال مدینه که با ارتحال پیامبر(ص) خاتمه یافت ایشان مدینه فاضله ای را طراحی و تاسیس فرمود که تا امروز تحدی‌طلبی و هماوردطلبی دارد و این پیام تحدی تا امروز که قرن بیست و یکم است در جهان طنین‌افکن است و نمونه و سابقه‌ای برای شکستن این تحدی نیز دیده نشده است.
مهاجرنیا بیان کرد: هیچ یک از تمدن‌های بشری در طول این هزار و 400 ساله هرگز دستاوردهای این حکومت چندین ساله را نداشته است از این رو بهترین و ایده‌آل‌ترین مدل حکومتی برای همه بشریت است و ما هم که به تبعیت از آن نظام اسلامی را ایجاد کرده‌ایم هر قدر بتوانیم خودمان را با این مدل تطبیق دهیم و مسیر را ادامه دهیم به موفقیت و اسلامی شدن نزدیکتر خواهیم شد و این مسئله امروز جزء ضروریات است زیرا هر وقت از اسلام فاصله گرفتیم آسیب‌پذیر شده‌ایم.
این استاد علوم سیاسی حوزه تاکید کرد: پیامبر محصور در منطقه جغرافیایی نبودند و بعد از فتح مکه شروع به نامه‌نگاری به کشورها و تمدن های اطراف کردند و آنان را به دین دعوت کردند تا پیام سعادت را به فراتر از مرزهای اسلامی بکشانند.
مولفه های حکومت اسلامی
وی با اشاره به برخی مولفه‌های تمدن اسلامی عصر پیامبر(ص) بیان کرد: ایجاد نظام امنیتی و دفاعی کارآمد از طریق مشارکت عمومی و وحدت اسلامی و ایجاد نوع تعامل و ارتباط میان مردم بر اساس آموزه‌های قرآن کریم از جمله این مولفه‌هاست؛ پیامبر نوع ارتباط محبت‌آمیز میان مسلمین را نهادینه کرد به گونه‌ای که انصار، مهاجرین را در خانه‌های خود جای دادند؛ از طرفی در ارتباط با ادیان دیگر و اقوام نیز محور کار بر احترام و محبت بود مگر اینکه لجاجت و خصومتی در مقابل نظام اسلامی به خرج می‌دادند اگرچه بعد از ایشان وقتی قطار اسلام از ریل خود خارج شد آثار و تبعات آن در قرون بعدی مشاهده شد.
وی اظهار کرد: مدل حکومتی پیامبر(ص) بهترین الگو و سرمشق برای اداره بشریت است و باید همان مدل را بازتولید و در اختیار طالبان حق قرار دهیم زیرا پیامبر امتی را از دل جاهلیت تربیت کرد که در طول تاریخ چنین امتی تربیت نشده بودند و بعد از خود نیز با انتخاب ولی، در روز عید غدیر به دنبال تثبیت این مسیر بودند، اما متاسفانه این مسیر تغییر یافت.
مهاجرنیا عنوان کرد: هنرنمایی پیامبر در ارایه مدل حکومت و نظام اسلامی در حدیث ثقلین خلاصه می‌شود؛ ایشان دو یادگار مهم یعنی قرآن و عترت را از خود باقی گذاشتند و به عنوان میراث به ودیعه نهادند زیرا اگر تنها شعار حسبنا کتاب الله سر دهیم از دل آن تفکرات داعشی بیرون می‌آید و اگر عترت را بدون قرآن بفهمیم در این صورت ممکن است گرفتار تفکر گروه‌هایی مانند غلات شویم لذا برای شکل‌گیری تمدن حقیقی اسلامی راهی جز بازگشت به قرآن و عترت به عنوان دو یادگار گران‌بهای پیامبر وجود ندارد.
