نقالی قرآنی در طولانی‌ترین شب سال/ شب یلدا؛ احیاگر سنت نبوی صله‌رحم

مجتبی حسن‌بیگی، هنرمند پیشکسوت نقالی و پرده‌خوانی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: اولویت برای هنرمند نقال و پرده‌خوان اشراف و تسلط او بر داستان‌ها و ماجراهای به وقوع پیوسته در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی است، داستان‌ها و حکایاتی که در قالب نقل اساطیری، حاوی نکات تربیتی و اخلاقی و آموزنده است.

وی ادامه داد: با این وجود یک هنرمند نقال و پرده‌خوان خبره و باتجربه در پی سال‌ها ممارست و تمرین و اجرای مجالس گوناگون، تسلط بر انوع داستان‌های دینی و قصص قرآنی نیز پیدا کرده است تا در زمان نقل حکایات و داستان‌های گوناگون که بیشتر نشئت گرفته از ادبیات کهن و عامیانه ایرانی است، بتواند گریزی نیز به داستان‌های دینی و قصص قرآنی که ارتباط مضمونی و موضوعی با مقصود نقالی و پرده‌خوان دارد، بزند.

حسن‌بیگی تصریح کرد: چنین عملی به عنوان یک تکنیک در فن و هنر نقالی و پرده‌خوانی محسوب می‌شود که موجب شده نقل مجالس از یکنواختی و احتمالاً کسالت‌آور بودن خارج شده و شکل و قالبی منعطف و جذاب به خود بگیرد.

وی افزود: هنر نقالی و پرده‌خوانی از دیرباز در محافل رسمی، خانوادگی و محلی ایرانیان مرسوم بوده است که بیشتر به عنوان ابزاری برای سپری شدن اوقات فراغت و در دورهمی‌ها به کار می‌رفته است؛ به نظر می‌رسد که یکی از این اوقات که مردم متشکل از اقوام و فامیل و یا دوستان و رفقا به هم جمع می‎شوند، شب یلدا به عنوان طولانی‌ترین شب سال باشد که معمولاً اوقات به شاهنامه‌خوانی و حافظ‌خوانی و تفأل بر دیوان حافظ سپری می‌شود.

این هنرمند نقال و پرده‌خوان گفت: چقدر خوب است که شاهنامه‌خوانی و نقل حکایات آموزنده در چنین شبی که محفلی دوستانی و خانوادگی است در قالب فن نقالی و پرده‌خوانی رقم بخورد و اعضای یک خانواده دقایقی از این شب را پای نقل هنرمندان نقال و پرده‌خوان که اجرای آنها سرشار از نکات تربیتی و اخلاقی منبعث از آیات قرآنی و داستان‌های آموزنده دینی و ارزشی است، سپری کنند چرا که نقل مستقیم یک نکته تربیتی و اخلاقی برای مخاطب به‌ویژه نسل نوجوان و جوان جنبه نصیحت‌گونه پیدا کرده اما اگر در قالب یک داستان و یا قصه منتقل شود به جهت جذابیت‌های نمایشی اثرات مؤثر و پایداری در مخاطب خواهد داشت ضمن آنکه وجوه سرگرمی و تفننی خود را نیز حفظ می‌کند.

وی تأکید کرد: البته در این روزگار که به دلیل مشغله‌های فراوان اغلب ما در ایام سال چنان که بایسته و شایسته است قادر به دید و بازدید فامیلی و خانوادگی نیستیم اولویت در مناسبت‌هایی همچون شب یلدا باید صله‌رحم و سرکشی به حال و احوال دوستان و آشنایان باشد و بازی و سرگرمی و تفریحات معمول و یا حتی پای نقل هنرمندان نشستن را در وهله دوم مورد توجه قرار دهیم.

حسن‌بیگی در پایان گفت: شخصاً با وجود آنکه به سبب نوع فعالیت هنری که انجام می‌دهم از سوی بسیاری از محافل اداری و رسمی در مناسبت‌هایی همچون شب یلدا برای اجرای برنامه دعوت می‌شوم اما این موضوع را گوشزد می‌کنم که برنامه‌های تدارک دیده شده خودشان را در روز منتهی به شب یلدا برنامه‌ریزی کنند؛ چراکه ترجیح می‌دهم در این شب به عنوان یکی از اعیاد باستانی ایرانی در کنار خانواده باشم که البته آنجا هم از من این درخواست وجود دارد که برایشان مجلس و یا حکایتی را نقل نمایم.

امیرسجاد دبیریان