حکیمی عنوان کرد:
«سُبحه صد دانه»؛ بازخوانی میراث ادبی حوزه علمیه خراسان
گروه ادب: نویسنده کتاب «سُبحه صد دانه» گفت: در این اثر جایگاه ادبیات در حوزه علمیه خراسان مورد توجه قرار گرفته است.
امیرمهدی حکیمی، نویسنده و مدیر سابق گروه ادب و هنر اسلامی معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره کتاب «سُبحه صد دانه» گفت: این کتاب به معرفی شاعران برجسته حوزه علمیه خراسان از دوران مشروطه تاکنون را شامل می‌شود که میان اولین و آخرین آنها 2 سده فاصله زمانی وجود دارد.
وی افزود: در این اثر 148 شاعر معرفی شده‌اند که نخستین شاعر در این کتاب میرزا نصراللّه تربتی بوده و آخرین شاعر نیز مسعود یوسف‌پور است که به ترتیب در سال‌های 1194 تا 1373 پا به عرصه دنیا نهاده‌اند و این فاصله زمانی 200 سال را شامل می‌شود، یعنی طی این 200 سال می‌توان به جریان ادبی در کشور پی برد و آن را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.
حکیمی در ادامه عنوان کرد: برای نگارش این مجموعه حدود 10 سال زمان صرف شده است و ایده آن نیز از سال 1384 زمانی که مدیر گروه ادب و هنر اسلامی معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی بودم و سوگواره شعر عاشورایی حوزوی با عنوان «شبی غمرنگ» را برگزار کردم، آغاز شد. در آن زمان برای تیزر اختتامیه سراغ شاعران حوزه خراسان رفتم و حدود 10 – 20 نفر از آنها را شناسایی کردم و فکر کردم اگر همه آنها در کنار هم قرار گیرند می‌توان به نحو بهتری آنها را مورد استفاده و تحلیل و بررسی قرار داد.
این نویسنده ادامه داد: طی دو سده گذشته جریان‌های بسیاری در شعر و ادبیات حوزه خراسان رخ داده و شعرای بسیاری از ملک الشعرای بهار تا بدیع‌الزمان فروزانفر، میرزا حبیب مجتهد خراسانی، ادیب نیشابوری، مقام معظم رهبری، علامه محمدرضا حکیمی، محمدرضا شفیعی کدکنی و .... تا شاعرانی که در رده‌های بعدی قرار دارند در حوزه علمیه خراسان بوده‌اند و البته جریان‌ساز.
وی تصریح کرد: آنچه در این کتاب بررسی شده، بیانگر نقش حوزه علمیه خراسان در طول این سال‌ها به ویژه در عصر مشروطه و پس از آن است. آغاز به کار دانشکده‌های ادبیات و نقش پرورش‌یافتگان حوزه به ویژه شاگردان ادیب نیشابوری در آنها که شاگردان بسیاری در آنها تربیت شدند و پرورش یافتند؛ نیز نقش و جایگاه پرورش یافتگان حوزه علمیه خراسان در انجمن‌های ادبی خراسان و ایران که نقش مهمی در شکل‌گیری جریان ادبی ایران داشتند. یکی از این انجمن‌های ادبی در منزل میرزا حبیب خراسانی، ادیب اول (میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری) برگزار می‌شد، سپس حضور حوزویانی چون استاد ذبیح‌الله صاحبکار، علامه محمدرضا حکیمی، استاد غلامرضا قدسی، مقام معظم رهبری، دکتر شفیعی کدکنی و... در انجمن فرخ و انجمن فردوسی(انجمن منزل سرهنگ نگارنده) و دیگر انجمن‌های ادبی مشهد که همگی پرورش یافته حوزه بودند.
حکیمی در ادامه عنوان کرد: همزمان با دوران مشروطه، انجمن‌های ادبی تهران نیز که مرکز ادبیات بود، از حضور پرورش یافتگان حوزه مشهد بی‌بهره نماند. انجمن ادبی ایران با مدیریت افسر سبزواری و در منزل وی برگزار می‌شد. همزمان با این جلسه، انجمن ادبی دانشکده نیز از سوی استاد ملک‌الشعرای بهار تأسیس و به ریاست وی برگزار می‌شد.
این پژوهشگر در ادامه با اشاره به نقش مهم و مؤثر انجمن‌های ادبی در جریان‌سازی ادبی در کشور بیان کرد: از بررسی‌های انجام شده در این کتاب که در پیشگفتار به آن اشاره شده است، روند اثرگذاری شاعران خراسانی از طریق انجمن‌های ادبی در ادبیات فارسی واضح و مبرهن است، چه بسا که در سال‌های آغازین پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز انجمن‌های ادبی مشهد با حضور و اشراف استاد ذبیح الله صاحبکار برگزار می‌شد و ایشان نقش مؤثری داشت و بسیاری از شاعران بنام امروز خراسان، که بسیاری از آنان از اساتید شعر ایران هستند شاگردان وی بوده‌اند و از انجمن‌های ادبی وی برخاسته‌اند.
وی با اشاره به روند جریان ادبی پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: با وقوع انقلاب، شعر انقلاب اسلامی شکل گرفت و به تدریج قوت گرفت و پس از جنگ تحمیلی نیز با برگزاری اولین کنگره شعر و قصه طلاب توسط حجت الاسلام سیدعبدالله حسینی، پیوند میان حوزه و شعر و ادبیات بار دیگر تقویت شد و پس از آن در قم ادامه یافت. پس از پیروزی انقلاب، جلسات شاعران با رهبر معظم انقلاب که در نیمه‌های رمضان هر سال برگزار می‌شود، تأثیر بسیاری در تربیت شاعران، به ویژه شاعران جوان داشته است که سیدعبدالله حسینی بانی آن بود و تاکنون نیز ادامه داشته. مرور این رخدادها نشان می‌دهد که نقش حوزویان و شاعران حوزوی در جریان‌سازی شعر انقلاب مشهود است.
حکیمی در ادامه به اثرگذاری حوزه علمیه خراسان در تربیت شاعرانی از افغانستان اظهار کرد: عالمان بسیاری از افغانستان در حوزه علمیه خراسان رضوی پرورش یافتند، که سرمنشأ ادبیات مقاومت در افغانستان بودند، از جمله این عالمان، علامه شهید بلخی است که از وی به عنوان پدر ادبیات مقاومت افغانستان نیز یاد می‌شود. وی شاگرد ادیب نیشابوری و پرورش یافته حوزه علمیه خراسان بود و پس از وی اساتید و شاعرانی چون سید فضل الله قدسی، ابوطالب مظفری، سیدحیدر علوی نژاد، زهرا حسین زاده و ... در حوزه علمیه خراسان رشد یافتند.
وی با تأکید بر جایگاه ادبیات در حوزه علمیه خراسان گفت: این جایگاه باید بیش از پیش به طلاب حوزه علمیه و شاعران شناسانده شود تا از پیشینه قوی ادبیات در آن آگاه شوند و در آینده بتوانند مسیر پیش روی خود را بهتر ترسیم کنند.
حکیمی در ادامه به مقدمه نوشته شده توسط علامه محمدرضا حکیمی اشاره کرد و گفت: علامه حکیمی عموی من است و من با استاد زندگی کرده‌ام و از محضر ایشان فیض برده‌ام؛ از این رو زمانی که نگارش کتاب به اتمام رسید، آن را تقدیم کردم و درخواست کردم تا مقدمه‌ای بر آن بنویسند و ایشان بر من منت نهادند و مقدمه ای بر کتاب نگاشتند.
