اولین همایش ملی قواعد تفسیری در قرآن برگزار شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در این همایش حجج اسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، حسین علوی‌مهر، حسین تاج‌آبادی و سیدمحمد نقیب همچنین جمعی از دانشجویان دکتری و مقاطع مختلف دانشگاه علوم و معارف قرآن حضور داشتند.

در ابتدای این همایش حجت‌الاسلام والمسلمین تاج‌آبادی، رئیس انجمن قرآن و تحول در علوم با بیان اینکه ۳۳۰ انجمن علمی در وزارت علوم به ثبت رسیده که یکی همین انجمن است تصریح کرد: سالانه همایش ملی دو روزه داریم که امسال با عنوان قواعد تفسیری در قرآن یادبود آیت‌الله معرفت در قم برگزار می‌شود.

وی بیان کرد: قرآن کتابی استثنایی است ولی ما تصور می‌کنیم قرآن را با گرفتن یک مدرک دکتری و اجتهاد و ... شناخته‌ایم در حالی که کتابی است که به حق فقط ۱۴ معصوم عمق آن را فهمیده‌اند زیرا قرآن، ۷۰ بطن دارد البته وظیفه ما انس با آن و درس گرفتن از معارف این کتاب است.

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین علوی‌مهر در قالب ارایه مقاله به تمجید از فعالیت‌های علامه معرفت پرداخت و در ادامه نیز دو تن از قرآن‌پژوهان دانشکده تفسیر به ارایه مقالات خود پرداختند.

خانم آخوند، عضو هیئت علمی دانشکده تفسیر و معارف قرآن با ارایه مقاله‌ای با موضوع دیدگاه علامه معرفت در مورد قرائت« مالک یوم الدین» گفت: پیش‌نیاز تفسیر قرائت صحیح است و مفسر برای موفقیت باید این قرائت را تشخیص دهد و برای بازیابی قرائت صحیح به قرائات مختلف توجه کرده و با بررسی ملاک‌ها، قرائت دارای رجحان را انتخاب کند.

وی افزود: سوره حمد به علت واجب بودن در نماز از اهمیت بالایی برخوردار است لذا قرائت مالک یوم الدین هم مهم است که علامه معرفت قرائت مالک را ترجیح داده‌اند.

آخوند ادامه داد: آیت‌الله معرفت سه دسته روایات را در تایید قرائت «مالک» آورده است؛ از امام علی، ابن عباس و از اهل سنت روایات متعددی را بررسی کرده و در نهایت نتیجه می‌گیرد که قرائت مالک درست است و مراد از مالک هم ملکیت خداوند در روز قیامت است.

این محقق تصریح کرد: وی  در مورد ملک نیز روایاتی آورده و اشاره کرده که حجت افراد معتقد به این قرائت، این است که خداوند در دنیا به برخی ملک و حکومت داده و در روز قیامت این ملک را از همه می‌گیرد.

وی افزود: آیت‌الله معرفت ضمن ذکر قرائات شاذ، ملاکی برای قرائت صحیح آورده که همان هماهنگی با قرائت جمهور مسلمین است و معتقد است که قرائت یکی از طریق مردم و سینه به سینه و دیگری از طریق قرائت قراء رسیده و ایشان روش اول را ملاک قرار می‌دهد و براین اساس قرائت مالک را می‌پذیرد.

آخوند عنوان کرد: نظر امام خمینی نیز این است که مالک را قبول داشتند و دلیل ایشان این است که سوره حمد مانند سایر سور نیست و چون مسلمین در فرائض و  نوافل باید این سوره را تلاوت کنند در هر عصری صدها میلیون نفر این سوره را قرائت کرده‌اند لذا قرائت مالک متواتر و قرائت جمهور است و با این استدلال قرائت  درست است و از پیامبر به دست ما رسیده است.

این محقق بیان کرد: قرائت ملک، بدعت مروان بن حکم بوده و بقیه از اجتهاد او پیروی کرده‌اند.

حجت‌الاسلام والمسلمین تاج‌آبادی در نقد مقاله ارایه شده گفت: با توجه به مطالب بیان شده از سوی محقق، آیا قرائت جمهور، همان متواتر است یا نه یعنی آیا چون قرائتی جمهور است می‌توان آن را به صورت تواتر به پیامبر(ص) نسبت داد  از طرف دیگر آیا قرائت ملک موجب بطلان نماز است؟.

وی نتیجه‌گیری کرد معتقدم در این مقاله اگر به این مسایل پرداخته می‌شد از امتیاز بیشتری برخوردار بود.

همچنین حجت‌الاسلام نقیب گفت: اهل‌بیت(ع) فرمودند که قرآن به صورت واحد بر پیامبر نازل شده لذا یا مالک و یا ملک قرائت درست بوده است و اگر علامه معرفت فرمودند که قرائت هر دو در نماز درست است یعنی اینکه ما نتوانسته‌ایم به تواتر قرائت پیامبر برسیم اگرچه همان‌طور که در مقاله آمده است علامه معرفت، قرائت مالک را ترجیح داده است.

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدباقر معرفت تصریح کرد: علامه در کتابی از وی که هنوز منتشر نشده معتقد است که قرائت «ملک» موجب بطلان نماز است.

   همچنین  یوسفی، دانشجوی دکتری دانشگاه علوم و معارف قرآن در مقاله مبانی و نمونه‌های نقد سندی در تفسیر اثری گفت: یکی از مهمترین منابع در تفسیر قرآن، روایات است؛ به تعبیر علامه معرفت با وجود آفاتی مانند ضعف سند و وجود اسرائیلیات باید روایات را در بوته نقد قرار داد که یا سندی و یا متنی نقد می‌شود.

وی افزود: اولین مبنای آیت‌الله معرفت این است که از کسی که راستگوست باید خبر او را بپذیریم؛ اگر در کتب رجالی عنوان شده فرد صادق است خبرش را باید بپذیریم همچنین اگر امانت و ضابط بودن وی مقبول است می‌پذیریم .

یوسفی بیان کرد: ایشان معتقد است که هر کس به خیانت در خبر شهره باشد سخنش مورد پذیریش نیست و کسانی که مجهول الهویه هستند باید درنگ کنیم تا قرائن صدق او آشکار شود که وجود حدیث در کتب معتبر و نقل افراد معتبر می‌تواند به پذیرش حدیث این فرد کمک کند.

وی اظهار کرد: ایشان روایات را هم از رجالیون اهل سنت و هم از بزرگان رجالی شیعه نقل و بررسی سندی کرده است یعنی اگرچه مبنای وی نقد محتوایی روایات است ولی به سند نیز توجه داشته است.