خانواده‌ها «زیر سقف دودی» را ببینند

«هیس دخترها فریاد نمی‌زند» را باید بهترین فیلم پوران درخشنده نامید؛ فیلم‌سازی که در پرونده کاری خود آثار خوب دیگری چون «پرنده کوچک خوشبختی» را دارد. وی در جدیدترین تجربه سینمایی خود که در جشنواره سی و پنجم فیلم فجر به نمایش در آمده موضوع و معضلی رایج را مورد کنکاش قرار داده است. این فیلم سینمایی کاری نسبتا خوب است که در میان تولیدات بی‌کیفیت جشنواره امسال از استانداردهای مناسبی بهره برده است، اما وقتی همین کار را با فیلم «هیس ...» مقایسه می‌کنیم نمره‌ای پایین‌تر به آن می‌دهیم.
پر واضح است هر فیلم‌سازی نمی‌تواند همیشه فیلم‌های بسیار خوبی بسازد، چون در کارنامه سینماگران بزرگ تاریخ سینما نیز کارهای بی‌ارزش کم نیستند، اما نکته حائز اهمیت در این بحث اینجاست؛ درخشنده در فیلمش به موضوعی می‌پردازد که امروز جامعه را آزار می‌دهد؛ معضلی که متاسفانه نمی‌توانیم آن را حاشا کنیم، برای همین بهتر است راهی برای برطرف کردن آن برگزینیم.

اصلی‌ترین و مهم‌ترین روش برای رهایی از این معضل از دیدگاه اخلاقی و دینی، پایبندی و تعهد است، همچنین توجه به سبک زندگی ایرانی – اسلامی، اما جدا از این موضوع، چه کار می‌توان کرد که جامعه ما از میزان ابتلایش به این آسیب کاسته شود، بهترین راهی که در «زیر سقف دودی» پیشنهاد شده است، این است که همسرها با هم حرف بزند؛ زیرا اولین قدم برای دور شدن زوج‌ها، کم حرف شدن آن‌هاست. مسئله دوم اینکه با آمدن فرزند به زندگی، زناشویی قربانی عشق پدری یا مادری نشود، چون هر چیز در جای خود پسندیده است. راهکارهای دیگر نیز در این رابطه وجود دارد که بهتر از کارشناسان فن در این زمینه سوال شود، اما به‌شخصه بنده به یک مسئله دیگر اشاره می‌کنم، آن‌هم بهره بردن از مشاوره روانشناس خبره در زندگی خانوادگی است که در بسیاری از مواقع می‌تواند مشکلات حاد را از بین برد.

موضوع دیگری که می‌خواهم به آن اشاره کنم برخورد والدین با فرزندانش است. در فیلم «زیر سقف دودی» پدر تنها مسیر عشق‌ورزی را به فرزندش تامین مادی وی می‌داند و مادر نیز رسیدگی به نیازهای شخصی فرزندش را بهترین مسیر برای مادری انتخاب می‌کند اما در این رابطه پدر و مادر، همزبان شدن با فرزند فراموش می‌شود و زمانی مادر به این موضوع پی می‌برد که پسر به‌شدت از آنها دور شده است.

درباره این فیلم می‌خواهم به نکته‌ای دیگر اشاره کنم، آن‌هم تصویری است که از ازدواج دوم در «زیر سقف دودی» می‌بینیم. درباره این موضوع به خاطر این پیچیدگی موضوع نمی‌توان ورودی ساده داشت اما همین اندازه می‌دانم که نشان دادن تصویری سیاه از مسئله‌ای که در دین مجاز است، صحیح نیست، چون این رویکرد (ازدواج دوم) حتما برای مصالح و شرایطی تایید شده، پس اگر افرادی از آن سوءاستفاده کرده و بر خلاف مصلحت نهفته در آن اتفاقی ناشایست را رقم می‌زنند، نباید دلیلی برای رد کردن اصل موضوع دانست.

اما جدا از بحث مفهومی باید به چند نکته فنی فیلم هم اشاره داشته باشیم که قدم اول به بازی خیره‌کننده مریلا زارعی مربوط می‌شود. این بازیگر توانا همچون گذشته از یک نقش معمولی که بارها در فیلم‌های ایرانی تکرار شده یک شخصیت خوب می‌سازد، هرچند این پتانسیل در فیلم‌نامه وجود داشته، اما بازی خوب زارعی نیز در متبلور کردن آن، نقش بسیار مهمی ایفا کرده است. از هنرنمایی فرهاد اصلانی نیز نمی‌توان به‌راحتی گذشت، زیرا انصافا وی هم بازی خوب از خود ارائه می‌کند، اما بهنوش طباطبایی به عقیده نگارنده بازی سطحی و رو دارد که با حرکات بیرونی، رنگی از اغراق به خود گرفته است، اما شهرام حقیقت‌دوست بازیگر دیگر «زیر سقف دودی» بر خلاف تمام کلیشه‌های گذشته، وجهی از خود را روی پرده تصویر می‌کند که تا به امروز از این بازیگر ندیده‌ایم، اتفاقی که من از آن به عنوان نمره‌ای بالا در کارنامه بازی این بازیگر یاد می‌کنم.

اما بحث دیگر به کارگردانی این فیلم بر می‌گردد. پوران درخشنده به لحاظ هدایت و ساختار، کاری قابل قبول ارائه می‌دهد و نمی‌توان ایراد خاصی از آن گرفت، اما همان‌طور که پیشتر گفتم در مقایسه با فیلم «هیس...» نمره‌ای پایین‌تر به فیلم می‌بایست داد. در انتهای این مطلب باید تاکید کرد ساخته جدید پوران درخشنده قادر است در جذب تماشاگر موفق باشد، چون در آن حرف‌هایی مطرح می‌شود که دغدغه بسیاری از خانواده‌های ایرانی است، برای همین پیشنهاد من به کسانی که این مطلب را می‌خوانند به‌ویژه افراد متاهل این است که از دیدن «زیر سقف دودی» غافل نشوند.