معنای اولوالعزم چیست

به گزارش خبرگزاری بین المللی فرآن(ایکنا) وعده صادق نوشت: عزم به معنای اراده محکم و استوار(۱)، صبر، وفای به عهد، قصد و تصمیم و حکم و شریعت است. و اولو به معنای صاحبان است.
از این رو به پیامبران اولوالعزم، صاحبان عزم گفته اند.
در کتاب های تفسیری آمده است: با توجه به این که پیامبران صاحب شریعت جدید و آیین تازه با مشکلات و گرفتارى‏هاى بیشترى روبرو بودند، و براى مقابله با آن، عزم و اراده محکم‏ترى لازم داشتند، به این دسته از پیامبران، اولوالعزم اطلاق شده است . چنانکه علامه طباطبائی در المیزان می گوید: این که عزم به معنای عزیمت یعنی حکم و شریعت باشد، توسط روایات اهل بیت (ع) تأیید شده است.(۲)
اولوالعزم بودن پیامبر، نشانه صاحب شریعت بودن آن پیامبر است. به عبارت دیگر، آن پیامبر، دارای دینی خاص است که پیامبران هم زمان او یا متأخر از او باید دین او را ترویج دهند.(۳)

پیامبران اولوالعزم در قرآن
خداوند در قرآن کریم به تشریع دین و ابلاغ آن توسط پیامبران اشاره می کند و نام چهار پیامبر – غیر از پیامبر اسلام که آخرین دین الاهی توسط وی آورده شده و در این آیه مورد خطاب است – را که دارای دین و شریعتی خاص بودند، می¬آورد:
شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إِبْراهیمَ وَ مُوسى‏ وَ عیسى‏ أَنْ أَقیمُوا الدِّینَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فیهِ کَبُرَ عَلَى الْمُشْرِکینَ ما تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ اللَّهُ یَجْتَبی‏ إِلَیْهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدی إِلَیْهِ مَنْ یُنیبُ. (۴)
آیینی را برای شما تشریع کرد که به نوح توصیه کرده بود و آنچه را بر تو وحی فرستادیم و به ابراهیم و موسی و عیسی سفارش کردیم این بود که: دین را برپا دارید و در آن تفرقه ایجاد نکنید! و بر مشرکان گران است آنچه شما آنان را به سویش دعوت می کنید! خداوند هر کس را بخواهد برمی گزیند ، و کسی را که به سوی او بازگردد هدایت می کند.

پیامبران اولوالعزم در احادیث و روایات:
بعضی از مفسّران ـ عموماً سنی ـ قرون اولیّه اسلام، پیامبران اولوالعزم را کسانی دانسته اند که مأمور به جهاد بودند و یا مکاشفاتشان را اظهار کرده اند، و در تعیین مصداق هم از نوح، ابراهیم، اسحاق، یعقوب، یوسف، ایّوب، یا ابراهیم، نوح، هود (ع) و محمد (ص) نام برده اند.(۵)
ولی با توجه به روایات ائمه اطهار(ع)، متوجه می شویم که پیامبران اولو العزم تنها همان پنج نفری است که ما ذکر کردیم چراکه در احادیث هم به وجه تسمیه اولوالعزم صراحت شده و هم به بیان صفات اولوالعزم و تعیین مصداق.
صفات اولوالعزم در روایات این چنین بیان شده است:
۱٫ دارای دعوت همگانی و جهان شمول برای انس و جنّ بوده اند.(۶)
۲٫ دارای شریعت و دین مستقل و تازه ای بوده¬اند.(۷)
۳٫ دارای کتاب آسمانی بوده¬اند.(۸)
چنانکه امام رضا (ع) در جواب کسی که از ایشان می¬پرسد این پیامبران چگونه اولوالعزم شدند؟ می¬فرمایند: چون که برانگیخته شدند (نوح و ابراهیم و …) به کتاب و شریعتی خاص(۹)
پس داشتن کتاب یکی از شرایط پیامبران اولوالعزم است. امّا دو شرط مهم دیگر نیز در این جا وجود دارد که یکی داشتن دعوتی جهان شمول برای همه انسان ها و جنّیان و دیگری داشتن شریعتی مستقل و تازه است.
باید توجه داشت معنای شریعت مستقل این نیست که با شریعت پیامبران قبل کاملا متفاوت باشد و با آن سازگاری نداشته باشد، بلکه معنایش این است که بنابر مقتضیات زمان شریعت ها هم متفاوت می ¬شد که این امری طبیعی است لذا پیامبرانی مانند حضرت داوود شامل پیامبران اولولعزم نمی شوند چراکه حضرت داود (ع) اگر چه دارای کتاب آسمانی است، ولی کتاب او، کتاب احکام و شریعت مستقل و تازه نبود، چنان که حضرت آدم، شیث و ادریس (ع) هم دارای کتاب بودند، ولی اولوالعزم نبودند.(۱۰)
البته در روایات، به صراحت اسامی پیامبران اولوالعزم بیان شده است. چنانکه از امام سجاد علیه السلام نقل شده که فرمودند: اولوالعزم پنج نفرند: حضرت نوح، ابراهیم، موسی، عیسی (ع) و حضرت محمد (ص)(۱۱) همچنین این معنا از امام صادق(۱۲) و امام رضا (ع) (۱۳)نیز رسیده است.

پی نوشت
۱- مفردات راغب، واژه عزم.
۲- ترجمه المیزان، ج ۱۸، ص ۳۳۲٫
۳- مصباح یزدی، اصول عقائد، ص ۲۳۹٫
۴-شوری،آیه ۱۳٫
۵-بحار الانوار، ج ۱۱، ص ۳۵، چاپ بیروت، وفا.
۶-همان، ص ۳۲٫
۷- همان، ص ۳۴؛ علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۴۹، باب ۱۰۱٫
۸- همان، ص ۳۵٫
۹- همان، ص ۵۶٫
۱۰- المیزان، ج ۲، ص ۱۴۲؛ ترجمه المیزان، ج ۲، ص ۲۱۳٫
۱۱-بحار الانوار ، ج ۱۱، ص ۳۲٫
۱۲- همان، ج ۱۱، ص ۵۶٫
۱۳-علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۴۹، باب ۱۰۱

شبکه خبری تحلیلی وعده صادق