اسماعیلی تأکید کرد:
ضرورت احیای ادبیات تعلیمی در کتاب‌های درسی
گروه ادب: یکی از شاعران کشور بر احیای ادبیات تعلیمی شاعرانی چون سعدی، حافظ و مولانا در کتاب‌های درسی تأکید کرد.
رضا اسماعیلی، یکی از شاعران کشور در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره اثرگذاری شعرهای شاعرانی مانند سعدی در جامعه گذشته و حال گفت: در گذشته علاقه بسیاری به آثار شاعرانی چون سعدی، حافظ، مولانا و ... نشان می‌دادند و شعرهای این شاعران در کنار قرآن قرار داشت و سنت‌های مثنوی‌خوانی و شاهنامه‌خوانی رونق داشت و علت آن هم این بود که آثار این بزرگان شعر و ادب فارسی در بردارنده آموزه‌های اخلاقی و دقایق حکمی مفید و سودمندی بود و در واقع برای همگان درس زندگی بود و با خواندن این آثار مرامنامه زندگی می‌آموختند؛ چرا که آثار این بزرگان در مکتب‌خانه‌ها تدریس می‌شد و آموزنده و راهگشا هم بود.
وی افزود: شاخه‌ای در ادبیات با عنوان «ادبیات تعلیمی» وجود دارد که هدفش انتقال آموزه‌های اخلاقی و تجربیات و تربیت انسان است، از سوی دیگر شعرهایی هم هستند که به عنوان پدیده و محصول آمیخته با صنعت‌گری بوده و هدفش صرف زیبایی است.
این شاعر ادامه داد: وقتی مثنوی مولانا را بازخوانی می‌کنیم، به عنوان آموزگار اخلاق بر مسند نشسته و مسائل قرآنی و آموزه‌های دینی را که از قرآن، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و سایر ادعیه اسلامی گرفته شده، به انسان یادآور می‌شود، مسائلی که از منابع انسان‌ساز استخراج کرده و در قالب حکایات شیرین منبعث از قصص قرآن بیان کرده است.
وی در ادامه عنوان کرد: وقتی به گلستان و بوستان سعدی مراجعه می‌کنیم، به وضوح به هدف تربیتی و تعلیمی سعدی در اشعارش پی می‌بریم، شاعری که بر مسند اخلاق نشسته و چگونه زیستن را می‌آموزد و بر پندار، گفتار و رفتار نیک تأکید می‌کند. در دیوان پروین اعتصامی نیز همین موضوع وجود دارد و این بانوی شاعر با لطافت طبع خود، موضوعاتی را که به نظر پیش پا افتاده هستند، در قالب مناظرات بیان کرده که حاوی نکات درس‌آموز اخلاقی است که انسان به همه آنها نیازمند است.
اسماعیلی تصریح کرد: امروزه، تعریفی که از شعر ارائه می‌شود عمدتاً ناقص است و با این تعریف شعر موجود ناقص الخلقه‌ای است که باعث می‌شود خلقی در مسیری طی طریق کنند که صواب نیست و صرف زیبایی هنری و لذت آن گفته شده است و شاعران به تصویرگری محض پرداخته و از نکات انسان‌ساز شعر دور می‌شوند، در حالی که شاعران گذشته، هم به مؤلفه‌های زیبایی شناسی شعر توجه می‌کردند و هم نکات تعلیمی و اخلاقی را مورد توجه قرار می‌دادند.
وی عنوان کرد: مؤلفه‌های زیبایی‌شناسی همه شعر نیست و باقی آن پیامی است که باید از طریق شعر ابلاغ شود و شعر وسیله‌ای برای ابلاغ پیام‌های انسانی است و جانمایه شعر همین پیام است و شاعر اگر حرفی برای گفتن نداشته باشد، شعرش شعر نیست، اگر حنجره شاعران در خدمت زیبایی صرف باشد، خسر الدنیا و الاخره خواهد شد.
اسماعیلی با تأکید بر شعر تعلیمی در ادبیات امروز بیان کرد: در این نوع شعر، شاعرانی مانند سعدی، حافظ، پروین اعتصامی، شهریار و ... طلایه‌دار بودند و امروز باید این نوع شعر احیا شود؛ چرا که دربردارنده گوهرهای اخلاقی است، در این راستا متولیان فرهنگی به ویژه آموزش و پرورش می‌تواند در تألیف کتاب‌های درسی مانند ادبیات فارسی این موضوع را مورد توجه قرار دهد.
وی یادآور شد: به نظر می‌رسد جای آثار بزرگان شعر و ادب فارسی در کتاب‌های ادبیات خالی است و آموزش و پرورش باید با گنجاندن شعرهای حاوی پیام و نکات اخلاقی، شعر تعلیمی را احیا کند و همین شعرهای تعلیمی می‌تواند از آموزش‌های مستقیم و کم‌اثر اخلاقی اثرگذارتر باشد.
وی افزود: شاخه‌ای در ادبیات با عنوان «ادبیات تعلیمی» وجود دارد که هدفش انتقال آموزه‌های اخلاقی و تجربیات و تربیت انسان است، از سوی دیگر شعرهایی هم هستند که به عنوان پدیده و محصول آمیخته با صنعت‌گری بوده و هدفش صرف زیبایی است.
این شاعر ادامه داد: وقتی مثنوی مولانا را بازخوانی می‌کنیم، به عنوان آموزگار اخلاق بر مسند نشسته و مسائل قرآنی و آموزه‌های دینی را که از قرآن، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و سایر ادعیه اسلامی گرفته شده، به انسان یادآور می‌شود، مسائلی که از منابع انسان‌ساز استخراج کرده و در قالب حکایات شیرین منبعث از قصص قرآن بیان کرده است.
وی در ادامه عنوان کرد: وقتی به گلستان و بوستان سعدی مراجعه می‌کنیم، به وضوح به هدف تربیتی و تعلیمی سعدی در اشعارش پی می‌بریم، شاعری که بر مسند اخلاق نشسته و چگونه زیستن را می‌آموزد و بر پندار، گفتار و رفتار نیک تأکید می‌کند. در دیوان پروین اعتصامی نیز همین موضوع وجود دارد و این بانوی شاعر با لطافت طبع خود، موضوعاتی را که به نظر پیش پا افتاده هستند، در قالب مناظرات بیان کرده که حاوی نکات درس‌آموز اخلاقی است که انسان به همه آنها نیازمند است.
اسماعیلی تصریح کرد: امروزه، تعریفی که از شعر ارائه می‌شود عمدتاً ناقص است و با این تعریف شعر موجود ناقص الخلقه‌ای است که باعث می‌شود خلقی در مسیری طی طریق کنند که صواب نیست و صرف زیبایی هنری و لذت آن گفته شده است و شاعران به تصویرگری محض پرداخته و از نکات انسان‌ساز شعر دور می‌شوند، در حالی که شاعران گذشته، هم به مؤلفه‌های زیبایی شناسی شعر توجه می‌کردند و هم نکات تعلیمی و اخلاقی را مورد توجه قرار می‌دادند.
وی عنوان کرد: مؤلفه‌های زیبایی‌شناسی همه شعر نیست و باقی آن پیامی است که باید از طریق شعر ابلاغ شود و شعر وسیله‌ای برای ابلاغ پیام‌های انسانی است و جانمایه شعر همین پیام است و شاعر اگر حرفی برای گفتن نداشته باشد، شعرش شعر نیست، اگر حنجره شاعران در خدمت زیبایی صرف باشد، خسر الدنیا و الاخره خواهد شد.
اسماعیلی با تأکید بر شعر تعلیمی در ادبیات امروز بیان کرد: در این نوع شعر، شاعرانی مانند سعدی، حافظ، پروین اعتصامی، شهریار و ... طلایه‌دار بودند و امروز باید این نوع شعر احیا شود؛ چرا که دربردارنده گوهرهای اخلاقی است، در این راستا متولیان فرهنگی به ویژه آموزش و پرورش می‌تواند در تألیف کتاب‌های درسی مانند ادبیات فارسی این موضوع را مورد توجه قرار دهد.
وی یادآور شد: به نظر می‌رسد جای آثار بزرگان شعر و ادب فارسی در کتاب‌های ادبیات خالی است و آموزش و پرورش باید با گنجاندن شعرهای حاوی پیام و نکات اخلاقی، شعر تعلیمی را احیا کند و همین شعرهای تعلیمی می‌تواند از آموزش‌های مستقیم و کم‌اثر اخلاقی اثرگذارتر باشد.
