از مقایسه مجمع‌البیان و تفسیر المیزان تا ترجمه قرآن در 10 سالگی
گروه فعالیتهای قرآنی: محمدحسین شاه‌علی یکی از کوچک‌ترین مترجمان و مفسران قرآن کریم است که از 7 سالگی به قرائت و حفظ قرآن کریم روی آورده و در حالی که 10 سال از عمر خود را پشت سر گذاشته ترجمه‌ای 4 جلدی از قرآن کریم عرضه کرده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، سال‌هاست ظهور نخبگان قرآنی از میان خردسالان و نوجوانان کشورمان رو به افزایش است؛ از نخبگانی همچون سیدمحمدحسین طباطبایی (علم‌الهدی) تا علی امینی، محمدحسین شاه‌علی و حنانه خلفی و ده‌ها و صدها قاری و حافظ و مفسری که از سنین کودکی به مباحث قرآنی ورود کرده و به عنوان نخبه مطرح شده‌اند.
یکی از افرادی که در سنین کم به حوزه حفظ، ترجمه و تفسیر ورود کرده محمدحسین شاه‌علی است که از 7 سالگی به قرائت و حفظ قرآن روی آورده و علاوه بر حفظ قرآن کریم، 80 خطبه از نهج‌البلاغه را نیز حفظ کرده است. وی ترجمه تحت‌اللفظی قرآن را در چهار جلد ارائه کرده و در حال تکمیل ترجمه فنی خود همراه با تفسیر زیر نظر اساتید خود است.
پرسشگری شاه‌علی نسبت به برخی مسائل و رغبت برای یافتن پاسخ‌ها و آشنایی با تفسیر المیزان، تفسیر نمونه، تفسیر نور و تفسیر استاد ابوالفضل بهرام‌پور وی را به حوزه ترجمه و تفسیر وارد کرد و در حالی‌که 10 سالگی خود را پشت سر گذاشته در مقایسه‌ای که بین مجمع‌البیان و تفسیر المیزان داشته، اشکالاتی را از مجمع‌البیان استخراج کرده است. هوش و نبوغ وی در برخورد با موضوعات قرآنی مثال‌زدنی است و قطعاً در آینده از وی بیشتر خواهیم شنید.
محمدحسین شاه‌علی، کوچک‌ترین مترجم قرآن کریم در گفت‌وگو با ایکنا در مورد دلایل ورود به عرصه ترجمه و تفسیر قرآن و ویژگی‌های آثارش می‌پردازد که متن آن به شرح ذیل است:
در آغاز گفت‌وگو خودتان را معرفی کنید؟
محمدحسین شاه‌علی هستم. حافظ کل قرآن کریم و 80 خطبه از نهج‌البلاغه و مترجم قرآن کریم در چهار جلد زیر نظر استاد سیدعلی حسینی‌یزدی و در سن 10 سالگی توانستم مدرک کارشناسی خود را در رشته علوم قرآن و حدیث دریافت کنم.
از چند سالگی به فعالیتهای قرآنی روی آوردید؟
از 7 سالگی کار قرآنی را با ترتیل قرآن آغاز کردم و در یک سال توانستم قرآن کریم را حفظ کنم و پس از آن کار ترجمه قرآن را آغاز کردم.
در آزمونی که سازمان دارالقرآن الکریم برای اعطای مدرک تخصصی به حفاظ برگزار کرد مدرک درجه 3 را گرفتم و بعد از آن در آزمون کارشناسی شرکت کردم و توانستم در رشته علوم قرآن و حدیث ادامه تحصیل بدهم.
چه عاملی باعث شد که به موضوع ترجمه و تفسیر قرآن روی بیاورید؟
از موقعی که حفظ قرآن کریم را شروع کردم به کتاب‌های مذهبی به ویژه کتب ترجمه و تفسیر قرآن گرایش داشتم. زمانی که دوره‌های قرآن را در یکی از مؤسسات قرآنی پشت سر می‌گذاشتم سؤالاتی برایم پیش می‌آمد که برای یافتن پاسخ‌های آن به تفاسیر مراجعه می‌کردم. همین امر باعث شد تا به موضوع ترجمه و تفسیر قرآن روی بیاورم.
به کدام تفاسیر مراجعه می‌کردید؟
تفسیر آیت‌الله مشکینی، تفسیر استاد ابوالفضل بهرام‌پور، تفسیر المیزان، تفسیر نور و تفسیر نمونه.
چه آثاری را در این زمینه دارید و چه آثاری را برای آینده در دست تهیه دارید؟
ترجمه قرآن در چهار جلد دارم که دست‌نوشته خودم است. این ترجمه به صورت لفظ به لفظ است و در کنار آن مباحث کلی که در صفحه مورد نظر مطرح بوده را اشاره کرده‌ام.
ترجمه دیگری را در حال نوشتن هستم که ترجمه فنی است و در کنار آن به موضوعات تفسیری نیز اشاره داشته‌ام. تاکنون حدود 8 جزء آن را ترجمه کرده‌ام و امیدواریم بتوانم تا پایان ماه رمضان این ترجمه را کامل کنم.
8 جزء را در چه مدت زمانی ترجمه کردید؟
حدود 12 روز طول کشید تا این مقدار از قرآن ترجمه شود.
این ترجمه زیر نظر اساتید انجام می‌گیرد؟
با استناد به آموزه‌های قبلی خودم ترجمه را آغاز کردم و بعد از اینکه به پایان رسید برای آقای حسینی‌یزدی که استاد بنده هستند ارسال می‌کنم تا اگر مشکل خاصی داشت آن را برطرف کنیم.
یکی از سؤالات خاصی که در این زمینه مطرح می‌شود در مورد سن و سال شما برای کار تفسیر است. آیا شرایط سنی شما در ترجمه و تفسیر دخالتی داشته است؟
من تفاسیری همچون تفسیر المیزان را همراه با اساتیدی که داشتم و با کمک پدر و مادرم مطالعه کردم و این مسائل به من کمک کرد که بتوانم فراتر از سنی که دارم به موضوع ترجمه و تفسیر قرآن روی بیاورم.
یکی از موضوعاتی که در رابطه با شما مطرح است، مقایسه مجمع‌البیان با تفسیر المیزان است. در این رابطه توضیح می‌دهید؟
وقتی مجمع‌البیان را می‌خوانم در مقایسه با تفسیر المیزان اشکالاتی دیدم که آنها را استخراج کردم. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان به بحث‌های تفسیری پرداخته و برای آیات مجمل، آیات مبین را نیز بیان کرده است. همچنین ایشان به اِعراب و لغت و ریشه‌یابی لغات و جابجایی‌ها و حذف کلمات اشاره می‌کنند اما علامه طبرسی مباحث حاشیه‌ای آیات و سوره‌ها و مسائل تاریخی و شأن نزول‌ها را بررسی می‌کند و در آیات از روایات یا سخنان علمای دیگر استفاده می‌کند.
ترجمه و تفسیری که در حال تکمیل آنها هستید، چه ویژگی‌هایی دارد؟
تفسیری که من شروع کردم به نوشتن آن به شأن نزول آیات اشاره دارد؛ همچنین نکات مرتبط با آیات مورد توجه قرار گرفته و آیاتی که مرتبط با زندگی ائمه(ع) هستند نیز اشاره شده است و داستان‌هایی که مربوط به آن بوده را بیان کرده‌ام.
شما کوچک‌ترین مترجم قرآن کریم هستید. در این سال‌ها نیز افرادی همسن شما به حوزه قرائت، حفظ و تفسیر قرآن روی آورده‌اند. به نظر شما دلیل این استقبال چیست؟
این یک نکته قابل توجهی است و توصیه رهبر معظم انقلاب نیز به قرآنیان این بوده که در قرآن غور کنند و مسائل زندگی خود را از قرآن استخراج کنند. برای هم سن و سال‌های من که در این رابطه سؤال دارند و به دنبال پاسخ هستند، جز با اینکه به ترجمه قرآن رجوع کنند، امکان‌پذیر نیست.
چقدر هم سن و سال‌ها و دوستان شما وارد این حوزه شده‌اند؟
برای حفظ قرآن کریم که زیاد هستند اما در مورد تفسیر قرآن تعداد کمی هستند. خود من هم دوستانم را با مؤسسه جامعةالقرآن برای حفظ آشنا کردم و اطلاعاتی در اختیار آنها گذاشتم اما برای ترجمه و تفسیر کسی نبوده است.
بسیار ممنون که وقتتون را در اختیار ما گذاشتید. برای حسن ختام این گفت‌وگو یکی از آیاتی که برای خودت جالب و دارای نکات پندآموزی بوده را قرائت کنید.
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْلَمُونَ/ و اگر يكى از مشركان از تو پناه خواست پناهش ده تا كلام خدا را بشنود سپس او را به مكان امنش برسان چرا كه آنان قومى نادانند.
آیه‌ای که تلاوت کردم آیه 6 سوره توبه بود که در آن خداوند به پیامبر دستور می‌دهد و نیز به یکی از رفتارهای پیامبر اشاره می‌کند.
می‌فرماید اگر یکی از مشرکان به تو پناه آورد به او پناه بده و به خانه‌ات بیاور تا آیات قرآن را بشنود و به آن ایمان بیاورد و اگر نسبت به تو خصومت و رفتار بدی داشت برای این است که این فرد از قومی است که هدایت نشده و نمی‌داند و نیاز به هدایت دارد.
یکی از افرادی که در سنین کم به حوزه حفظ، ترجمه و تفسیر ورود کرده محمدحسین شاه‌علی است که از 7 سالگی به قرائت و حفظ قرآن روی آورده و علاوه بر حفظ قرآن کریم، 80 خطبه از نهج‌البلاغه را نیز حفظ کرده است. وی ترجمه تحت‌اللفظی قرآن را در چهار جلد ارائه کرده و در حال تکمیل ترجمه فنی خود همراه با تفسیر زیر نظر اساتید خود است.
پرسشگری شاه‌علی نسبت به برخی مسائل و رغبت برای یافتن پاسخ‌ها و آشنایی با تفسیر المیزان، تفسیر نمونه، تفسیر نور و تفسیر استاد ابوالفضل بهرام‌پور وی را به حوزه ترجمه و تفسیر وارد کرد و در حالی‌که 10 سالگی خود را پشت سر گذاشته در مقایسه‌ای که بین مجمع‌البیان و تفسیر المیزان داشته، اشکالاتی را از مجمع‌البیان استخراج کرده است. هوش و نبوغ وی در برخورد با موضوعات قرآنی مثال‌زدنی است و قطعاً در آینده از وی بیشتر خواهیم شنید.
محمدحسین شاه‌علی، کوچک‌ترین مترجم قرآن کریم در گفت‌وگو با ایکنا در مورد دلایل ورود به عرصه ترجمه و تفسیر قرآن و ویژگی‌های آثارش می‌پردازد که متن آن به شرح ذیل است:
در آغاز گفت‌وگو خودتان را معرفی کنید؟
محمدحسین شاه‌علی هستم. حافظ کل قرآن کریم و 80 خطبه از نهج‌البلاغه و مترجم قرآن کریم در چهار جلد زیر نظر استاد سیدعلی حسینی‌یزدی و در سن 10 سالگی توانستم مدرک کارشناسی خود را در رشته علوم قرآن و حدیث دریافت کنم.
از چند سالگی به فعالیتهای قرآنی روی آوردید؟
از 7 سالگی کار قرآنی را با ترتیل قرآن آغاز کردم و در یک سال توانستم قرآن کریم را حفظ کنم و پس از آن کار ترجمه قرآن را آغاز کردم.
در آزمونی که سازمان دارالقرآن الکریم برای اعطای مدرک تخصصی به حفاظ برگزار کرد مدرک درجه 3 را گرفتم و بعد از آن در آزمون کارشناسی شرکت کردم و توانستم در رشته علوم قرآن و حدیث ادامه تحصیل بدهم.
چه عاملی باعث شد که به موضوع ترجمه و تفسیر قرآن روی بیاورید؟
از موقعی که حفظ قرآن کریم را شروع کردم به کتاب‌های مذهبی به ویژه کتب ترجمه و تفسیر قرآن گرایش داشتم. زمانی که دوره‌های قرآن را در یکی از مؤسسات قرآنی پشت سر می‌گذاشتم سؤالاتی برایم پیش می‌آمد که برای یافتن پاسخ‌های آن به تفاسیر مراجعه می‌کردم. همین امر باعث شد تا به موضوع ترجمه و تفسیر قرآن روی بیاورم.
به کدام تفاسیر مراجعه می‌کردید؟
تفسیر آیت‌الله مشکینی، تفسیر استاد ابوالفضل بهرام‌پور، تفسیر المیزان، تفسیر نور و تفسیر نمونه.
چه آثاری را در این زمینه دارید و چه آثاری را برای آینده در دست تهیه دارید؟
ترجمه قرآن در چهار جلد دارم که دست‌نوشته خودم است. این ترجمه به صورت لفظ به لفظ است و در کنار آن مباحث کلی که در صفحه مورد نظر مطرح بوده را اشاره کرده‌ام.
ترجمه دیگری را در حال نوشتن هستم که ترجمه فنی است و در کنار آن به موضوعات تفسیری نیز اشاره داشته‌ام. تاکنون حدود 8 جزء آن را ترجمه کرده‌ام و امیدواریم بتوانم تا پایان ماه رمضان این ترجمه را کامل کنم.
8 جزء را در چه مدت زمانی ترجمه کردید؟
حدود 12 روز طول کشید تا این مقدار از قرآن ترجمه شود.
این ترجمه زیر نظر اساتید انجام می‌گیرد؟
با استناد به آموزه‌های قبلی خودم ترجمه را آغاز کردم و بعد از اینکه به پایان رسید برای آقای حسینی‌یزدی که استاد بنده هستند ارسال می‌کنم تا اگر مشکل خاصی داشت آن را برطرف کنیم.
یکی از سؤالات خاصی که در این زمینه مطرح می‌شود در مورد سن و سال شما برای کار تفسیر است. آیا شرایط سنی شما در ترجمه و تفسیر دخالتی داشته است؟
من تفاسیری همچون تفسیر المیزان را همراه با اساتیدی که داشتم و با کمک پدر و مادرم مطالعه کردم و این مسائل به من کمک کرد که بتوانم فراتر از سنی که دارم به موضوع ترجمه و تفسیر قرآن روی بیاورم.
یکی از موضوعاتی که در رابطه با شما مطرح است، مقایسه مجمع‌البیان با تفسیر المیزان است. در این رابطه توضیح می‌دهید؟
وقتی مجمع‌البیان را می‌خوانم در مقایسه با تفسیر المیزان اشکالاتی دیدم که آنها را استخراج کردم. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان به بحث‌های تفسیری پرداخته و برای آیات مجمل، آیات مبین را نیز بیان کرده است. همچنین ایشان به اِعراب و لغت و ریشه‌یابی لغات و جابجایی‌ها و حذف کلمات اشاره می‌کنند اما علامه طبرسی مباحث حاشیه‌ای آیات و سوره‌ها و مسائل تاریخی و شأن نزول‌ها را بررسی می‌کند و در آیات از روایات یا سخنان علمای دیگر استفاده می‌کند.
ترجمه و تفسیری که در حال تکمیل آنها هستید، چه ویژگی‌هایی دارد؟
تفسیری که من شروع کردم به نوشتن آن به شأن نزول آیات اشاره دارد؛ همچنین نکات مرتبط با آیات مورد توجه قرار گرفته و آیاتی که مرتبط با زندگی ائمه(ع) هستند نیز اشاره شده است و داستان‌هایی که مربوط به آن بوده را بیان کرده‌ام.
شما کوچک‌ترین مترجم قرآن کریم هستید. در این سال‌ها نیز افرادی همسن شما به حوزه قرائت، حفظ و تفسیر قرآن روی آورده‌اند. به نظر شما دلیل این استقبال چیست؟
این یک نکته قابل توجهی است و توصیه رهبر معظم انقلاب نیز به قرآنیان این بوده که در قرآن غور کنند و مسائل زندگی خود را از قرآن استخراج کنند. برای هم سن و سال‌های من که در این رابطه سؤال دارند و به دنبال پاسخ هستند، جز با اینکه به ترجمه قرآن رجوع کنند، امکان‌پذیر نیست.
چقدر هم سن و سال‌ها و دوستان شما وارد این حوزه شده‌اند؟
برای حفظ قرآن کریم که زیاد هستند اما در مورد تفسیر قرآن تعداد کمی هستند. خود من هم دوستانم را با مؤسسه جامعةالقرآن برای حفظ آشنا کردم و اطلاعاتی در اختیار آنها گذاشتم اما برای ترجمه و تفسیر کسی نبوده است.
بسیار ممنون که وقتتون را در اختیار ما گذاشتید. برای حسن ختام این گفت‌وگو یکی از آیاتی که برای خودت جالب و دارای نکات پندآموزی بوده را قرائت کنید.
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. وَإِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْلَمُونَ/ و اگر يكى از مشركان از تو پناه خواست پناهش ده تا كلام خدا را بشنود سپس او را به مكان امنش برسان چرا كه آنان قومى نادانند.
آیه‌ای که تلاوت کردم آیه 6 سوره توبه بود که در آن خداوند به پیامبر دستور می‌دهد و نیز به یکی از رفتارهای پیامبر اشاره می‌کند.
می‌فرماید اگر یکی از مشرکان به تو پناه آورد به او پناه بده و به خانه‌ات بیاور تا آیات قرآن را بشنود و به آن ایمان بیاورد و اگر نسبت به تو خصومت و رفتار بدی داشت برای این است که این فرد از قومی است که هدایت نشده و نمی‌داند و نیاز به هدایت دارد.
