صالحی‌امیری پیشنهاد داد:
تشکیل سازمان قرآن با هدف سیاستگذاری واحد/ شورای توسعه ما را به هدف نمی‌رساند/ حجاج از هر حاشیه اجتناب کنند
گروه فعالیت‌های قرآنی: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه جلسات شورای توسعه فرهنگ قرآنی به فواصل زمانی طولانی حدود دو ماه یکبار تشکیل می‌شود و نمی‌توان با این شورا به هدف رسید، گفت: پیشنهاد مشخص من تشکیل سازمان قرآن با هدف سیاستگذاری و حمایت و نظارت در کشور و تبعیت تمام فعالیت‌های قرآنی کشور از یک سیاستگذاری واحد است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی امروز جمعه ششم مرداد در گفت‌وگوی ویژه اخبار قرآنی که از آنتن شبکه قرآن و معارف سیما پخش می شود در خصوص نوآوری‌های حوزه قرآن با توجه به اینکه معاونت قرآن و عترت زیر نظر ارشاد است، گفت: مجموعه وزارت ارشاد گستردگی زیادی دارد و سازمان‌های متنوعی با این وزارتخانه مرتبط هستند، مجموعه فعالیت‌ها به صورت گسترده در حوزه حج و زیارت، اوقاف، فرهنگی، حوزه‌های هنری، فضای مجازی و پژوهشگاه و... است که بیش از 100 مأموریت را دنبال می‌کنیم.
وی ادامه داد: اما چند مجموعه چون معاونت قرآن و عترت، اوقاف و امور خیریه، معاونت فرهنگی، مرکز رسیدگی به امور فرهنگی و هنری مساجد و در کنار دیگر مجموعه وزارتخانه با کارهای قرآنی درگیری مستقیم دارند.
صالحی‌امیری اضافه کرد: کاری که امسال انجام شده این است که در تمامی حوزه‌ها باید برنامه‌های قرآنی داشته باشند، البته این غیر از آن مجموعه‌هاییست که بیان کردم مثلا در حوزه کتاب و سینما و ... باید داستان‌ها و فیلم‌ها با موضوع قرآنی تقویت شود. همچنین در حوزه مجازی نیز برنامه‌های جدید در حوزه قرآنی را تقویت کرده‌ایم به گونه‌ای که همه وزارتخانه درگیر فعالیت‌های قرآنی باشد و این به این معناست که باور داریم که قرآن نور است و این فرهنگ قرآنی است که مقوم پایه‌های نظام و انقلاب است.
وی افزود: این نشان می‌دهد که شاخص‌های بنیادی و دینی ما قرآن و عترت است که آنها دو پایه هویتی است که نظام اسلامی و ایران اسلامی با آن شناخته شود. این باور هست که برای تقویت پایه‌های هویتی این جامعه نیازمند توجه به قرآن و عترت هستیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تشکیل شورای برنامه‌ریزی و برپایی حدود دو جلسه در هر هفته، عنوان کرد: در دل تمامی برنامه‌های واحد‌ها یک برنامه قرآنی تعریف کرده‌ایم و امید است در پایان امسال شاهد گزارش‌هایی از فعالیت‌های قرآن و عترت در سطح ملی خواهید بود به گونه‌ای که تجلی این موضوع را در عمل خواهید دید.
وی در پاسخ به این سؤال که مقرر شده بود سند تبلیغ و ترویج قرآن در سال دوم برنامه پنجم در کمیسیون، تدوین و به تصویب برسد و با وجود اینکه در حال حاضر در سال دوم برنامه ششم هستیم، اما شاهد این موضوع نبودیم، گفت: آنچه که در این زمینه مهم است دو موضوع است یکی کارآمدی شورا و آنچه که شورا برای کشور دستاورد داشت و مورد دیگر آنچه که به ما به عنوان کمیسیون ترویج بازمی‌گشت.
صالحی‌امیری اضافه کرد: ما در حوزه ترویج، سند ترویج را تدوین کرده و در جلساتی نهایی شد و ظرف دو هفته آتی ابلاغ می‌شود و جلسات متعددی داشتیم و از مرحله تدوین عبور کردیم. در کشور در حوزه فعالیت‌های قرآنی با تنوع گسترده روبرو هستیم این گستردگی نوعی فرصت است و این حرف صحیح نیست که بگوییم فعالیت‌های قرآنی در دستگاهی تجمیع شود و اصلا حرفی ناممکن است. اینکه در کل کشور مجموعه‌ای از کانون‌ها، هیئت، مساجد و مؤسسات و ... فعالیت قرآنی می‌کنند ما نیازمند سازمان رسمی سیاستگذاری هستیم تا اینها را رصد کند، از آنها حمایت کند و سیاستگذاری و نظارت کند.
وی با ابراز اینکه شوراها کارآمدی خود را ندارند مثلا همین جلسات شورای توسعه به فواصل زمانی طولانی حدود دو ماه یکبار تشکیل می‌شود، ادامه داد: نمی‌توان با این شورا به هدف متعالی رسید.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: پیشنهاد مشخص من اینست که سازمان قرآن با هدف سیاستگذاری و حمایت و نظارت در کشور تشکیل شود و تمام فعالیت‌های قرآنی در کشور باید از یک سیاستگذاری واحد تبعیت کنند و وظیفه ما در آن سازمان حمایت از مجموعه‌های قرآنی با تنوع کار خودش است.
وی با اشاره به چالش گسترده فعالیت‌های قرآنی در سراسر کشور بدون ارزیابی و اثربخشی، عنوان کرد: باید هر فعالیتی به نتیجه‌ای منجر شود. گستردگی فعالیت‌های قرآنی در سراسر کشور کار شایسته‌ای است چنانکه در حال حاضر 23 هزار کانون فرهنگی و هنری مساجد، هشت هزار امامزاده به عنوان قطب فرهنگی کشور، بیش از 5 هزار مؤسسه کشور و بیش از 80 هزار مسجد در کشور در حال انجام فعالیت قرآنی هستند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه دستگاه‌هایی چون آموزش عالی، آموزش و پرورش و بسیج و .. دارای فعالیت قرآنی هستند، اظهار کرد: اما باید ارزیابی دائم داشته باشیم که اثربخشی آن فعالیت‌ها در جامعه مشخص شود. باید به دنبال اثربخشی فعالیت‌ها باشیم نه توسعه کمی. باید گسترش فعالیت‌ها به اثربخشی منجر شود در غیر این صورت فایده ندارد.
وی با اشاره به اینکه، اینکه سازمان فوق زیر نظر کدام دستگاه و نهاد باشد اصراری ندارم، اظهار کرد: اما مد نظرم سازمان قرآن مستقر، فعال و پرتلاش است که به فکر سیاستگذاری، نظارت، پایش و رصد و حمایت و نظارت بر آنچه سیاستگذاری کرده است لزوم و ضرورت دارد و اینکه زیر نظر کدام دستگاه باشد و در خصوص ماهیت مدیریتی بحث ندارم، اما درباره تشکیل این سازمان تأکید دارم؛ چرا که ما با شورای به هدف نمی‌رسیم باید سازمان مستقر دائمی برای این حوزه باشد؛ چرا که حوزه قرآن حوزه هویتی ما است و نمی‌توانیم انقلاب اسلامی و نظام اسلامی را و مجموعه هویت انقلاب و نظام را از قرآن و عترت جدا کنیم و اگر معتقدیم ریشه‌های هویتی این سرزمین و ملت با قرآن و عترت است باید ساختارهای متناسب با آن تعریف کنیم و با سخنرانی‌ها و بنرهای تبلیغاتی و ... نمی‌توان قرآن را به بطن و متن زندگی مردم آورد.
صالحی‌امیری در پاسخ به این سؤال که آیا قائل به بودجه قرآنی هستید؟ تصریح کرد: بله صد در صد. بودجه قرآنی مثل دیگر بودجه‌ها است و همه دستگاه‌ها از این ظرفیت فرهنگی برخوردارند و به همین ترتیب قرآن نیز باید این امکان برخوردار باشد، اما بودجه باید مبتنی بر دو اصل هدف و برنامه باشد به این گونه که بودجه برای چه اهداف و چه برنامه‌هایی هزینه می‌شود که در قالب چارچوب رسمی تعریف شود و هر دستگاهی برنامه خود را متناسب با آن چارچوب ارائه دهد.
وی عنوان کرد: بودجه‌های قرآنی وزارت ارشاد را امسال 32 میلیارد تومان کردیم و رسما در نمایشگاه قرآن امسال اعلام کردم که بودجه قرآنی ما در سال 97 رسما 100 درصد افزایش پیدا می‌کند در حالی که متوسط رشد بودجه در وزارت ارشاد 17 و نیم درصد است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: باید در همه مساجد کانون‌ها تفسیر و فهم قرآن و ارتباط مردم با قرآن تعریف شود و این ارتباط باید در قالب‌های مختلف به بطن و متن زندگی مردم بیاید چنانکه در قالب فیلم قرآنی و انیمیشن قرآنی این موضوع انجام گیرد. مثلا پخش فیلم قرآنی چون اصحاب کهف از صدا و سیما پیام قرآن به مردم منتقل می‌شود که تبدیل به ارزش‌ها برای مردم در سطح اجتماع می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه باید زبان جدیدی برای انتقال مفاهیم و ارزش‌های قرآنی به مردم پیدا کنیم، گفت: ما نمی‌توانیم با روش‌های گذشته مفاهیم و ارزش‌های قرآنی را امروزه به مردم منتقل کنیم باید زبان جدیدی را خلق کنیم که هنر و رمان و شعر و داستان و فیلم و تئاتر زبان جدید امروز جامعه است که باید زبان گسترش فعالیت‌های قرآنی نیز به آن تغییر کند.
صالحی‌امیری عنوان کرد: از این منظر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دو هدف را دنبال می‌کنیم یکی گسترش فعالیت‌های قرآنی و افزایش بودجه 100 درصدی و دیگری ایجاد زبان‌های جدید برای گسترش فرهنگ قرآنی در جامعه است. چنانکه در نمایشگاه قرآن امسال نیز شاهد حضور پررنگ و گسترده هنر و نقاشی بودیم که اینها باید تقویت شود و باید برای سنین مختلف هدف‌گذاری متفاوتی داشته باشیم مسئله مهم امروز فهم قرآن در میان جوانان است که کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان مرکزیست که می‌تواند در گسترش فرهنگ قرآنی در میان خردسالان، نوجوانان و جوانان مؤثر باشد.
وی با اشاره به اینکه امروزه حدود 14 میلیون دانش‌آموز در کشور است، عنوان کرد: می‌توان با برنامه‌های منسجم و خوب قرآنی و بردن بستر به مهد‌ها و مدارس در زمینه توسعه و گسترش فرهنگ قرآنی گام‌های مثمرثمری برداشت.
صالحی‌امیری تأکید کرد: تشکیل سازمان قرآن در کشور با هدف توسعه، حمایت و نظارت در توسعه و اشاعه فرهنگ قرآنی در کشور مهم و مؤثر است.
وی در خصوص فرمایش مقام معظم رهبری درباره فعالیت‌های فرهنگی و بیانشان به «آتش به اختیار»، اظهار کرد: مراد از این فرمایش، مفهوم حرکت‌های خودجوش است و نه خودسر. شخص مقام معظم رهبری از ابتدای انقلاب، تاکنون بر انجام فعالیت‌ها در چارچوب قرآن و ضوابط تأکید داشته و دارند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: سه نکته را بعد از فرمایش مقام معظم رهبری مد نظر قرار دادیم اول اینکه شورایی را به منظور بازنگری اشکالات کار تشکیل دادیم که با این کمیته مشورتی به آسیب‌شناسی و ارزیابی فعالیت‌های انجام شده می‌پردازیم و دیگر اینکه بدانیم برنامه‌های فرهنگی رویکردشان یکساله نیست و در تحلیل برنامه‌های فرهنگی از لفظ دهه، اصطلاحا استفاده می‌شود. یعنی اگر امروز برنامه فرهنگی را آغاز کنیم باید نتایج آن را 10 ساله بعد در جامعه شاهد باشیم بنابر این باور داریم که باید برنامه‌ریزی مدون و منسجم و غیر شعاری انجام دهیم.
وی با اشاره به اینکه ما اساس فرمایش مقام معظم رهبری را نوعی فرصت تلقی کردیم، اضافه کرد: ما نیامدیم توجیه‌گر باشیم بلافاصله پس از فرمایش اخیر مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگی با شناسایی آسیب‌ها، مسیری که احتمالا دچار مشکل بود اصلاح می‌کنیم و به سمت جهت متعالی حرکت می‌کنیم.
صالحی‌امیری بیان کرد: در چارچوب گفتمان فرهنگی نظام، آنچه که همه به آن وفادار هستیم حاکمیت گفتمان مقام معظم رهبری است. گفتمان فرهنگی حجت‌الاسلام دکتر روحانی یعنی انسجام فرهنگی و هویت فرهنگی که منبعث از گفتمان فرهنگی رهبر معظم انقلاب است. یعنی در سلسله مراتب گفتمان فرهنگی کشور اندیشه امام(ره) را به عنوان چتر حاکم، گفتمان مقام معظم رهبری را در مرحله بعد و سپس گفتمان فرهنگی دولت قرار دارد. آنچه که امروز در وزارت آن را دنبال می‌کنیم برنامه‌ریزی بلندمدت 10 ساله، برنامه استراتژیک پنج ساله و برنامه عملیاتی و اجرایی یکساله برای رسیدن به آن هدفی که مقام معظم رهبری تعیین فرمودند است.
وی عنوان کرد: در نظام برنامه‌ریزی وزارت نقشه راه 10 ساله را تعریف کردیم و برنامه استراتژیک پنج ساله را تعریف کردیم و همچنین برنامه عملیاتی و اجرایی یک ساله را تعریف کردیم. معتقدیم آنچه که باید برای رفع دغدغه‌های مقام معظم رهبری انجام دهیم، برنامه‌ریزی منسجم و منظم در این راستا است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در حوزه قرآنی چند نیاز جدی داریم انجام سرمایه‌گذاری گسترده، گسترش فرهنگ قرآنی در متن اجتماع، تغییر زبان انتقال مفاهیم قرآنی و سیاستگذاری بلندمدت و نگاه 10 ساله است.
وی در بخش دیگر این گفت‌وگو در خصوص جشنواره امام رضا(ع) که امسال شاهد برپایی 15 دوره آن هستیم، اظهار کرد: دهه کرامت بیان ارزش بنیادی در کشور است که خداوند این گونه مقدر کرد که ثامن‌الحجج(ع) را به ما عنایت کرد و در کنار این خورشید، ستارگان درخشان دیگری را چون حضرت معصومه(س) و ... را داریم. معتقد هستیم که توجه به حوزه اهل بیت(ع) توجه به هویت این سرزمین است. ما بدون عترت و قرآن فاقد هویت خواهیم بود.
صالحی‌امیری اظهار کرد: کاری که در این 15 سال برپایی این جشنواره انجام شد و امسال کمی متفاوت‌تر از سال گذشته انجام شد، بحث معرفت‌افزایی در دهه کرامت را در دستور کار قرار دادیم که 34 نهاد درگیر هستند و در 700 شهر بیش از دو هزار و 500 برنامه انجام می‌شود.
وی عنوان کرد: کرامت را در سطح مفهوم نگه نداریم بلکه به عمل نزدیک کنیم. رسالت ما در مقابل امام رضا(ع) و دیگر ستارگان درخشان این خاندان چیست؟
صالحی‌امیری با اشاره به بازدید اخیرش از مرکز مهرانه زنجان که 100 هزار عضو خیر دارد و تمام بیماران سرطانی را رایگان درمان می‌کنند، تصریح کرد: مفهوم کرامت باید در زندگی مردم متجلی شود در 77 کشور همزمان برنامه دهه کرامت در حال برپاییست از آلمان و فنلاند تا افغانستان و پاکستان و در 34 برنامه مشترک در حال اشاعه فرهنگ قرآنی و اهل‌بیت(ع) هستیم. هدف متعالی این است که رابطه جامعه با اهل‌بیت(ع) تقویت شود و مفهوم کرامت که مختص به اهل‌بیت(ع) است، در جامعه متجلی شود.
وی اضافه کرد: همه مراکز آستان قدس برنامه مستقل، آستان حضرت معصومه(س)، آستان حضرت شاهجراغ، آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و کانون عالی فرهنگی ـ هنری مساجد 23 هزار مسجد را در این حوزه فعال کردیم و حوزه علمیه و دفتر تبلیغات اسلامی حوزه اسلامی قم، دانشگاه‌ها و نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها برنامه منسجمی را در حوزه قرآن در کشور انجام دادند
صالحی‌امیری با اشاره به دیگر برنامه‌های دهه کرامت، اظهار کرد: در حوزه سازمان اوقاف و امور خیریه در 8 هزار امامزاده، همچنین سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری و سازمان بسیج در 40 هزار نقطه کشور برنامه اجرا می‌شود.
وی بیان کرد: این پیام روشن دارد اینکه آینده این سرزمین در گرو معرفت‌افزایی نسبت به اهل‌بیت(ع) و قرآن است. هنگامی که از فرهنگ اهل‌بیت(ع) صحبت می‌کنیم از فرهنگ نبوی حرف می‌زنیم و هنگامی که از فرهنگ نبوی صحبت می‌کنیم یعنی از چشمه جوشان قرآن بهره می‌بریم. عشق اهل سنت به اهل‌بیت(ع) قابل توجه است چنانکه همکاری فعال برای برپایی برنامه‌های دهه کرامت از سوی استان‌های سنی نشین چون کردستان، سیستان و بلوچستان و ... داریم.
صالحی‌امیری اظهار کرد: عشق به اهل‌بیت(ع) متعلق به همه آزادگان در جهان است. بحث از معرفت و فرهنگ رضوی شعار نیست، بلکه نیاز جامعه برای هویت‌بخشی است. همچنین در شورای عالی فضای مجازی همه با تولید محتوای گسترده در فضای مجازی اقداماتی انجام شده است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا از آثار دریافت شده حمایت نیز می‌شود، عنوان کرد: حدود یک میلیون آثار در حوزه‌های متنوع این جشنواره دریافت شده است و تنها یک فراخوان انجام شد و قریب به یک میلیون نفر به آن لبیک گفتند و این نشان می‌دهد باور جامعه به اهل‌بیت(ع) همچنان مستحکم است. این آثار هم در حوزه شعر و ادب و هم حوزه آثار هنری و پژوهشی و... بود که مسابقاتی در این راستا برپا شد و به نفرات برتر جوایزی اهدا می‌شود و امسال بیش از چند صد اثر از خارج از کشور واصل شده که در مشهد، مراسمی خواهیم داشت که از آنها تجلیل و همچنین از آثار برتر حمایت می‌شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: کانون‌هایی که در کشور هستند، مردمی هستند و ما تنها حمایت و تقویت می‌کنیم و بیش از 5 هزار مؤسسه قرآنی ـ مردمی در سراسر کشور داریم. تصمیم گرفتیم که نمایشگاه قرآن را سال بعد به کانون‌های قرآنی واگذار کنیم.
وی در خصوص اینکه چه زمانی شاهد برپایی نمایشگاه دائمی قرآن خواهیم بود، اظهار کرد: رویکرد دولت برپایی نمایشگاه دائمی فرهنگی از جمله قرآن است که که در طول سال مردم بتوانند از این نمایشگاه بهره‌برداری کنند به گونه‌ای که در طول سال با موضوعات فرهنگی متنوع مردم می‌توانند به آنجا مراجعه و از خدمات آن بهره‌مند شوند. چند نقطه تهران را مطالعه می‌کنیم و تلاش می‌کنیم نمایشگاه فرهنگی را به صورت دائمی داشته باشیم که یکی از بخش‌های آن قرآن خواهد بود.
صالحی‌امیری در خصوص موضوع حج و تأمین امنیت حجاج نیز اظهار کرد: وقتی تصمیمی در کشور گرفته می‌شود، تصمیم بخشی نیست، بلکه تصمیم نظام است. بنابر این همه آنچه که لازم بود برای امنیت و سلامت و عزت حجاج بررسی کردیم و تصمیم گیری کردیم و ما و بعثه مقام معظم رهبری تنها مجریان این امر هستیم.
وی بیان کرد: در سه سطح فعالیت انجام دادیم سطح اول اینکه آیا اساسا به حج برویم یا خیر؟ نتیجه پاسخ به این سؤال به این جواب منجر شد که اگر عربستان شروط ما را بپذیرد، اعزام به حج خواهیم داشت و اگرنه، اعزامی نخواهیم داشت. وزیر حج عربستان، هیئتی را برای مذاکره خواست، که ما تیمی را برای مذاکره اعزام کردیم و نتیجه این شد که وزیر حج عربستان رسما شروط ما را پذیرفت.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: لذا ما تقاضا کردیم که این شروط مکتوب شود که امضای وزیر حج عربستان در خصوص شروط ما داده شد و برای تضمین مجدد، هفته گذشته رئیس سازمان حج را به عربستان برای ملاقات با وزیر حج عربستان اعزام کردیم تا بر آن تعهدات تأکید مجدد شود.
وی ادامه داد: قریب سه ماه است که همکاران در مکه و مدینه مستقر هستند و در حال فراهم کردن شرایط لازم برای حضور حجاج هستند و بیش از 500 کاروان و 80 هزار حاجی و تعدادی از نیروهای اجرایی و خدماتی و کارکنان اجرایی به حج اعزام می‌شوند.
صالحی‌امیری تأکید کرد: تمام حجاج باید به ضوابط و قوانینی که به آنها از سوی بعثه گفته می‌شود عمل کنند، امسال باید حجاج حداکثر رعایت قوانین را داشته باشند و از دادن هرگونه بهانه به سعودی‌ها خودداری کنند. امسال در کنار امنیت و آرامش و بدون ورود به حاشیه‌ها باید حج را برگزار کنیم.
وی ادامه داد: حاجی ما باید سرآمد اخلاق در جهان اسلام باشد. حجاج باید الگو برای حجاج جهان باشند. مطمئن باشید امسال حج با کرامت و عزت خواهیم داشت و وظیفه ما باز کردن مسیر حج برای حجاج بود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: قریب یک میلیون نفر در نوبت حج هستند و سنین حجاج بین 60 تا 80 سال است که در این فضا به دلیل مسئولیتی که در قبال مردم و مرجعیت داشتیم، مسیر حج را برای حجاج باز کردیم. بعثه مقام معظم رهبری تمام ظرفیت خود را بسیج کرده. سازمان حج مجری این امر است.
وی با اشاره به افزایش امکانات طی امسال، اضافه کرد: سعی کردیم تا از نهایت ظرفیت‌ها و توانایی برای برپایی حج در کمال آرامش داشته باشیم که در این زمینه دستگاه‌های مربوطه نهایت همکاری را انجام دادند. موانع حج را براساس انتظارات مردم و مرجعیت انجام دادیم. تمهیدات حقوقی برای تأمین امنیت حجاج از سوی نظام انجام شد. انتظار ما از حجاج این است که 100 درصد قوانین و دستورالعمل‌های بعثه را انجام دهند و از انجام هرگونه حاشیه پرهیز کنند.
