یوسف خان‌محمدی عنوان کرد:
ترویج گفتمان شیعه در جهان؛ جهت پیشبرد سیاست خارجی تعامل‌گرا
گروه سیاسی: کارشناس مسائل سیاسی درباره نحوه تنظیم سیاست خارجی دولت در حوزه تعامل سازنده با جهان گفت: سیاست خارجی دولت دوازدهم باید بر اساس فرامین قرآنی که گفتمان‌محوری و عقل‌گرایی است، تنظیم شود و توانمندی‌های داخلی و خواست ملی رای‌دهندگان را مدنظر قرار دهد تا بتواند منافع ملی و کلان کشور را تأمین کند
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با آغاز دولت دوازدهم، سیاست خارجی به عنوان یک اولویت مهم برای تأمین منافع ملی مطرح شده است. بر اساس اولویت‌های مقام معظم رهبری مبنی بر تعامل سازنده با دنیا، مقابله با اقدامات ضد برجامی آمریکا و حل مشکلات اقتصادی کشور، دولت جدید بیانات رهبر معظم انقلاب را فصل‌الخطاب قرار داده و سیاست خارجی کشور را بر این اساس پایه‌ریزی کرده است، اما با توجه به تحولات جاری منطقه، اولویت‌ها و چالش‌های دولت در روابط خارجی بسیار حائز اهمیت است که باید برای تأمین منافع ملی، آن‌ها را شناسایی کند و راهبرد جدید را در عرصه دیپلماسی مدنظر بگیرد.
تنظیم اهداف سیاست خارجی بر پایه توانمندی‌های داخلی
«یوسف خان‌محمدی» عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه مفید قم درباره اولویت‌های سیاست خارجی دولت دوازدهم در گفت‌وگو با ایکنا گفت: سیاست خارجی هر دولتی بر اساس توانمندی و ظرفیت‌هایی که در آن کشور است باید طراحی شود و اگر سیاست خارجی بر اساس توانمندی‌ها و ظرفیت‌هایی که در داخل کشور است هماهنگ نباشد، در سیاست خارجی با مشکل مواجه خواهیم شد.
وی ادامه داد: با توجه به این نکته به نظر می‌رسد جامعه ایرانی ظرفیت‌های زیادی با توجه به وضعیت موجود در منطقه برای تعامل با جهان و کشورهای منطقه پیدا کرده است. سیاست خارجی دولت دوازدهم باید بحث تنش‌زدایی را در منطقه و جهان دنبال کند.
کارشناس مسائل بین‌المللی افزود: بر اساس سه معیار میشود این هدف مهم را محقق کرد. در واقع بحث من بیشتر بر توانمندی‌های نرم‌افزاری جمهوری اسلامی ایران متکی است و در حوزه نرم‌افزاری، بحث فرهنگ دارای اهمیت و اولویت است. هرچند سایر حوزه‌ها مثل حوزه‌های نظامی و اقتصادی هم مهم هستند، اما این ظرفیت فرهنگی که در جامعه ایران است خیلی تاثیرگذارتر از سایر کشورهای منطقه است.
تحقق تعامل سازنده با جهان بر اساس معیارهای قرآنی
استاد علوم سیاسی دانشگاه مفید تصریح کرد: به نظر می‌آید این تنش‌زدایی یا تعامل با دنیا بر سه رکن اساسی در جمهوری اسلامی ایران تکیه زده است. اولین رکنی که خیلی میشود روی آن بحث کرد بر مبنای دینی و قرآنی استوار است. در قرآن کریم آیات متعددی داریم که بر صلح، تعامل با سایر ملت‌ها و گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز تأکید می‌کند. از جمله این آیات، آیه 61 سوره انفال است که خداوند می‌فرماید: «وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ» یعنی اگر دشمن به صلح و آشتی تمایل پیدا کرد آن را بپذیر و بر خدا توکل کن که او شنوای دانا است.
وی یادآور شد: این آیه بسیار ظریف است و برداشتی که از قسمت اول این آیه می‌توانیم داشته باشیم این است که خداوند بر پیامبر (ص) امر می‌فرماید که ای پیامبر اگر دشمنان برای صلح و آشتی به سوی تو آمدند، شما هم همان رفتار را با آن‌ها داشته باشید. و برداشت از قسمت دوم آیه چنین است؛ یعنی یک عده بگویند این صلح ممکن است خدعه باشد و دشمن بخواهد با ما صلح کند یا یک فرصتی را به دست آورد تا به ما ضربه وارد کند. این آیه می‌گوید وقتی آن‌ها صلح را پیشنهاد کردند شما این پیشنهاد را بپذیرید و در بقیه کارها به خداوند توکل کنید که خداوند شنونده و دانا است.
نویسنده کتاب تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر گفت: آیه دیگر در این خصوص وجود دارد که خداوند می‌فرماید: «وَ إِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَوْ إِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ يُصْلِحا بَيْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَيْرٌ وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبيراً» که تفسیر این آیه این است که اولویت، تعامل و رفتار یک جامعه اسلامی با دیگر جوامع این است که ما به طرف صلح، دوستی، گفت‌وگو و تعامل حرکت کنیم. چنانکه ذاتاً صلح از جنگ و خشونت بهتر است.
وی ادامه داد: مواردی که مطرح شد، از ارکان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است و بر این اساس ما باید به سمت تعامل سازنده با جهان پیش برویم. موضوعات فرهنگی در سیاست خارجی بسیار دارای اهمیت و جای تجزیه و تحلیل دارد، زیرا امروز در منطقه و در سطح جهان گروه‌های تروریستی و سایر گروه‌های افراطی وجهه اسلام را تخریب کرده‌اند و باعث شده تا اسلام به عنوان یک دین جنگ طلب و خشونت‌گرا مطرح شود، در حالی که دین اسلام یک دین مبتنی بر تعامل، گفتمان و عقل است.
تحقق صلح و دوستی با سیاست خارجی عقل‌گرا
خان‌محمدی یادآور شد: دومین معیار در سیاست خارجی بعد از معیار فرهنگی و نرم‌افزاری، معیار عقل است. در واقع عقل به ما می‌گوید هر کشوری که به دنبال صلح، دوستی و تعامل بوده است در طول تاریخ منجر به فراهم کردن زندگی بهتر برای افراد جامعه شده است و همیشه در صلح، منافع دو طرف تأمین میشود اما در جنگ متضرر خواهند شد. در این‌باره باید مثال عربی را عرض کنم که چنین است. «الدلیلان اذا تعارضا تساقطا» یعنی اگر دو چیز با هم تعارض بکنند هر دو ساقط می‌شوند.
وی ادامه داد: در قرآن بسیار تأکید شده که در داخل جامعه باید نزاع و درگیری از بین برود و گفت‌وگو را جایگزین ستیز و نزاع گردانند، چون اگر جامعه هرچقدر به سمت ستیز برود فروپاشی آن جامعه فراهم میشود، اما اگر سازش و گفت‌گو در جامعه نهادینه شود بسترساز پیشرفت و توسعه خواهد شد.
تعامل سازنده با جهان، نشأت گرفته از خواست ملی است
عضو هیئت علمی دانشگاه مفید افزود: معیار سوم در سیاست خارجی ما برای تحقق تعامل سازنده به خواست ملی بازمی‌گردد و یکی از فاکتورهایی که مردم ایران در انتخابات 92 و 96 مدنظر قرار داده بودند، تعامل سازنده بود. این موضوع به ویژه در خاورمیانه و با این همه تعارضات و ستیزها، خواست ملی کشور بوده است. انتخابات ریاست جمهوری سال 96 نشان دهنده مشروعیت نظام بود و از طرف دیگر پیامی را به جهان مخابره کرد که مضمون آن، تمایل جامعه ایرانی به تعامل سازنده با جهان به غیر از رژیم اشغالگر قدس بود و بنابراین رئیس‌جمهور و وزیر خارجه باید این پیام مردم را بر اساس توصیه‌های رهبر معظم انقلاب به گوش جهان برسانند.
کارشناس مسائل بین‌المللی ادامه داد: اگر ما به زندگی پیامبر اسلام نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که در قرآن بر اساس آیه یک سوره فتح از صلح حدیبیه به عنوان «إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا» تعبیر شده است. این آیات نشان می‌دهد هر صلحی که از طرف دشمنان اسلام به پیامبر (ص) پیشنهاد شده ایشان پذیرفته‌اند، بنابراین در عرصه سیاست خارجی پیامبر اسلام(ص) صلح را مقدم بر جنگ دانسته‌اند.
وی تأکید کرد: این خصایص پیامبر اسلام (ص) در حکومت امیرالمومنین (ع) نیز وجود داشته است که نمونه آن نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر است که در این نامه، امام علی (ع) به مالک اشتر تأکید می‌کند اگر دشمن به شما پیشنهاد صلح داد، شما پیشنهاد صلح را قبول کنید که در این جا باید آن قسمت از نامه را که حضرت به مالک اشتر نوشته‌اند را قرائت کنم. امیرالمومنین می‌فرمایند: «و لا تدفعنّ صلحا دعاك اليه عدوّك للَّه فيه رضا، فإنّ في الصّلح دعة لجنودك، و راحة من همومك، و أمنا لبلادك» ترجمه تحت‌اللفظی آن چنین است. «وقتی دشمن تقاضای صلح کرد و رضایت خدا در آن بود، آن را بپذیر، زیرا در پرتوی صلح سپاهیان آرامش یافته و از هم و غم جنگ و درگیری راحت شده و شهرها امنیت پیدا خواهند کرد». در واقع این منش و پیام امیرالمومنین درباره صلح و آرامش است.
خان‌محمدی یادآور شد: امروز اگر هر کشوری سیاست خارجی مبتنی بر تعامل سازنده داشته باشد در تأمین منافع ملی کشورش موفق خواهد بود و می تواند به اهداف طراحی شده در سیاست خارجی دست یابد.
ترویج گفتمان محوری در سیاست خارجی؛ توطئه‌ها دشمنان را خنثی خواهد ساخت
وی گفت: امروز ما در سیاست خارجی با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستیم که نمونه آن‌ها، سیاست‌های ایران‌هراسانه ترامپ و رفتارهای تهاجمی کشورهای عرب منطقه علیه کشورمان هستند و اگر بخواهیم این تهدیدات و چالش‌ها را خنثی سازیم باید آمادگی‌های امنیتی و نظامی خودمان را افزایش دهیم. اما بهترین روش که تجربه نشان داده از ابزار نظامی کارآمدتر است، ترویج گفتمان عقلانی بر مبنای منافع ملی است، چون ما نباید در میدان دشمن بازی کنیم و آن مسیری که دشمن برای ما طراحی کرده است بر خلاف مسیری است که ما مدنظر داریم و دشمن به دنبال افزایش تنش‌های کشورمان با سایر کشورهاست و سود خود را در این می‌بیند. اما اگر ما با نشان دادن رفتار عقلانی از خودمان و اصلاح رابطه‌مان با کشورهای منطقه مانند عربستان، امارت و کویت و همچنین کشورهای شمال آفریقا مثل مصر، قطعا سیاست‌های ترامپ و رژیم صهیونیستی خنثی خواهد شد، ولی اگر ما برخلاف این مهم عمل کنیم، در مسیر تقویت سیاست ایران‌هراسی آمریکا و رژیم صهیونیستی و بر خلاف منافع ملی قدم بر خواهیم داشت.
کارشناس مسائل سیاسی افزود: در واقع ما باید برای برخورد با این تهدیدات از فرهنگ غنی شیعه و فرهنگ ملی خود بهره ببریم و در سیاست خارجی به عنوان الگو و خط سیاست خارجی ما مطرح باشند. امروزه تحلیل‌گران عرصه فرهنگ وسیاست به این نتیجه رسیده‌اند که موضوع تروریسم در مذهب شیعه اصلا وجود ندارد، چون در شیعه یک مکانیزمی به نام مرجعیت وجود دارد که باعث میشود هر کسی می‌خواهد به سمت ترور و کشتار حرکت کند باید از مراجع شیعه اجازه بگیرد، چون استنباط احکام دینی دست مرجع شیعه قرار دارد.
وی ادمه داد: در مذهب شیعه بر روی عقلانیت، توجه به مقتضیات زمان و مکان، نگاه عقلانی به گذشته و قرآن تأکید شده و این موارد باعث شده تا در شیعه بحث تروریسم وجود نداشته باشد. ما باید این ویژگی فرهنگی شیعه و ملی کشور را با صدای بلند و رسا از طریق رسانه‌ها به دنیا مخابره کنیم که در دیدگاه شیعه، تعامل و گفت‌گوی احسن بر پایه آیات قرآن وجود دارد و شیعه مخالف خشونت و ترور است و اگر بتوانیم این مباحث را در جهان جاری سازیم به طور یقین این ما نیستیم که منزوی خواهیم شد بلکه آمریکا و صهیونیست‌ها متضرر و منزوی خواهند شد. همچنین باید تلاش کنیم تا در سیاست خارجی تحریک نشویم چون تحرکی شدن در روابط خارجی منجر به آسیب رساندن به منافع ملی خواهد شد که حتی به وضوح می‌توان یافت که در میان مردم و مسئولین رده بالای کشور هم این آگاهی ایجاد شده است که مانع تحریک‌پذیری جامعه شوند و نگذارند هر موضوعی جامعه را به ملتهب سازد و در نهایت بر روی سیاست خارجی این التهابات تأثیرگذار باشد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه مفید در پایان تأکید کرد: سیاست خارجی کشور طی چهار سال گذشته خیلی مثبت بوده و پایه‌های آن مستحکم پی‌ریزی شده، چون توسط استراتژیست‌ها و کارشناسان خبره مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و افرادی وارد صحنه دیپلماسی و سیاست خارجی شده‌اند که آن‌ها متخصص این عرصه هستند و زبان و منطق نظام بین‌الملل را می‌فهمند که باعث شده، وضعیت سیاست خارجی هر روز بهتر از گذشته شود و رویکردهای مثبتی که در داخل ایجاد شده بر کارآمدی سیاست خارجی تأثیرگذار بوده و در نهایت تحولات منطقه را به نفع ایران تغییر داد. در آخر باید به این نکته اشاره کنم که سیاست خارجی موفق آن است که بتواند اقتصاد پویا را در جامعه به ارمغان بیاورد.
تنظیم اهداف سیاست خارجی بر پایه توانمندی‌های داخلی
«یوسف خان‌محمدی» عضو هیات علمی علوم سیاسی دانشگاه مفید قم درباره اولویت‌های سیاست خارجی دولت دوازدهم در گفت‌وگو با ایکنا گفت: سیاست خارجی هر دولتی بر اساس توانمندی و ظرفیت‌هایی که در آن کشور است باید طراحی شود و اگر سیاست خارجی بر اساس توانمندی‌ها و ظرفیت‌هایی که در داخل کشور است هماهنگ نباشد، در سیاست خارجی با مشکل مواجه خواهیم شد.
وی ادامه داد: با توجه به این نکته به نظر می‌رسد جامعه ایرانی ظرفیت‌های زیادی با توجه به وضعیت موجود در منطقه برای تعامل با جهان و کشورهای منطقه پیدا کرده است. سیاست خارجی دولت دوازدهم باید بحث تنش‌زدایی را در منطقه و جهان دنبال کند.
کارشناس مسائل بین‌المللی افزود: بر اساس سه معیار میشود این هدف مهم را محقق کرد. در واقع بحث من بیشتر بر توانمندی‌های نرم‌افزاری جمهوری اسلامی ایران متکی است و در حوزه نرم‌افزاری، بحث فرهنگ دارای اهمیت و اولویت است. هرچند سایر حوزه‌ها مثل حوزه‌های نظامی و اقتصادی هم مهم هستند، اما این ظرفیت فرهنگی که در جامعه ایران است خیلی تاثیرگذارتر از سایر کشورهای منطقه است.
تحقق تعامل سازنده با جهان بر اساس معیارهای قرآنی
استاد علوم سیاسی دانشگاه مفید تصریح کرد: به نظر می‌آید این تنش‌زدایی یا تعامل با دنیا بر سه رکن اساسی در جمهوری اسلامی ایران تکیه زده است. اولین رکنی که خیلی میشود روی آن بحث کرد بر مبنای دینی و قرآنی استوار است. در قرآن کریم آیات متعددی داریم که بر صلح، تعامل با سایر ملت‌ها و گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز تأکید می‌کند. از جمله این آیات، آیه 61 سوره انفال است که خداوند می‌فرماید: «وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ» یعنی اگر دشمن به صلح و آشتی تمایل پیدا کرد آن را بپذیر و بر خدا توکل کن که او شنوای دانا است.
وی یادآور شد: این آیه بسیار ظریف است و برداشتی که از قسمت اول این آیه می‌توانیم داشته باشیم این است که خداوند بر پیامبر (ص) امر می‌فرماید که ای پیامبر اگر دشمنان برای صلح و آشتی به سوی تو آمدند، شما هم همان رفتار را با آن‌ها داشته باشید. و برداشت از قسمت دوم آیه چنین است؛ یعنی یک عده بگویند این صلح ممکن است خدعه باشد و دشمن بخواهد با ما صلح کند یا یک فرصتی را به دست آورد تا به ما ضربه وارد کند. این آیه می‌گوید وقتی آن‌ها صلح را پیشنهاد کردند شما این پیشنهاد را بپذیرید و در بقیه کارها به خداوند توکل کنید که خداوند شنونده و دانا است.
نویسنده کتاب تفسیر سیاسی قرآن در ایران معاصر گفت: آیه دیگر در این خصوص وجود دارد که خداوند می‌فرماید: «وَ إِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَوْ إِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ يُصْلِحا بَيْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَيْرٌ وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبيراً» که تفسیر این آیه این است که اولویت، تعامل و رفتار یک جامعه اسلامی با دیگر جوامع این است که ما به طرف صلح، دوستی، گفت‌وگو و تعامل حرکت کنیم. چنانکه ذاتاً صلح از جنگ و خشونت بهتر است.
وی ادامه داد: مواردی که مطرح شد، از ارکان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است و بر این اساس ما باید به سمت تعامل سازنده با جهان پیش برویم. موضوعات فرهنگی در سیاست خارجی بسیار دارای اهمیت و جای تجزیه و تحلیل دارد، زیرا امروز در منطقه و در سطح جهان گروه‌های تروریستی و سایر گروه‌های افراطی وجهه اسلام را تخریب کرده‌اند و باعث شده تا اسلام به عنوان یک دین جنگ طلب و خشونت‌گرا مطرح شود، در حالی که دین اسلام یک دین مبتنی بر تعامل، گفتمان و عقل است.
تحقق صلح و دوستی با سیاست خارجی عقل‌گرا
خان‌محمدی یادآور شد: دومین معیار در سیاست خارجی بعد از معیار فرهنگی و نرم‌افزاری، معیار عقل است. در واقع عقل به ما می‌گوید هر کشوری که به دنبال صلح، دوستی و تعامل بوده است در طول تاریخ منجر به فراهم کردن زندگی بهتر برای افراد جامعه شده است و همیشه در صلح، منافع دو طرف تأمین میشود اما در جنگ متضرر خواهند شد. در این‌باره باید مثال عربی را عرض کنم که چنین است. «الدلیلان اذا تعارضا تساقطا» یعنی اگر دو چیز با هم تعارض بکنند هر دو ساقط می‌شوند.
وی ادامه داد: در قرآن بسیار تأکید شده که در داخل جامعه باید نزاع و درگیری از بین برود و گفت‌وگو را جایگزین ستیز و نزاع گردانند، چون اگر جامعه هرچقدر به سمت ستیز برود فروپاشی آن جامعه فراهم میشود، اما اگر سازش و گفت‌گو در جامعه نهادینه شود بسترساز پیشرفت و توسعه خواهد شد.
تعامل سازنده با جهان، نشأت گرفته از خواست ملی است
عضو هیئت علمی دانشگاه مفید افزود: معیار سوم در سیاست خارجی ما برای تحقق تعامل سازنده به خواست ملی بازمی‌گردد و یکی از فاکتورهایی که مردم ایران در انتخابات 92 و 96 مدنظر قرار داده بودند، تعامل سازنده بود. این موضوع به ویژه در خاورمیانه و با این همه تعارضات و ستیزها، خواست ملی کشور بوده است. انتخابات ریاست جمهوری سال 96 نشان دهنده مشروعیت نظام بود و از طرف دیگر پیامی را به جهان مخابره کرد که مضمون آن، تمایل جامعه ایرانی به تعامل سازنده با جهان به غیر از رژیم اشغالگر قدس بود و بنابراین رئیس‌جمهور و وزیر خارجه باید این پیام مردم را بر اساس توصیه‌های رهبر معظم انقلاب به گوش جهان برسانند.
کارشناس مسائل بین‌المللی ادامه داد: اگر ما به زندگی پیامبر اسلام نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که در قرآن بر اساس آیه یک سوره فتح از صلح حدیبیه به عنوان «إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا» تعبیر شده است. این آیات نشان می‌دهد هر صلحی که از طرف دشمنان اسلام به پیامبر (ص) پیشنهاد شده ایشان پذیرفته‌اند، بنابراین در عرصه سیاست خارجی پیامبر اسلام(ص) صلح را مقدم بر جنگ دانسته‌اند.
وی تأکید کرد: این خصایص پیامبر اسلام (ص) در حکومت امیرالمومنین (ع) نیز وجود داشته است که نمونه آن نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر است که در این نامه، امام علی (ع) به مالک اشتر تأکید می‌کند اگر دشمن به شما پیشنهاد صلح داد، شما پیشنهاد صلح را قبول کنید که در این جا باید آن قسمت از نامه را که حضرت به مالک اشتر نوشته‌اند را قرائت کنم. امیرالمومنین می‌فرمایند: «و لا تدفعنّ صلحا دعاك اليه عدوّك للَّه فيه رضا، فإنّ في الصّلح دعة لجنودك، و راحة من همومك، و أمنا لبلادك» ترجمه تحت‌اللفظی آن چنین است. «وقتی دشمن تقاضای صلح کرد و رضایت خدا در آن بود، آن را بپذیر، زیرا در پرتوی صلح سپاهیان آرامش یافته و از هم و غم جنگ و درگیری راحت شده و شهرها امنیت پیدا خواهند کرد». در واقع این منش و پیام امیرالمومنین درباره صلح و آرامش است.
خان‌محمدی یادآور شد: امروز اگر هر کشوری سیاست خارجی مبتنی بر تعامل سازنده داشته باشد در تأمین منافع ملی کشورش موفق خواهد بود و می تواند به اهداف طراحی شده در سیاست خارجی دست یابد.
ترویج گفتمان محوری در سیاست خارجی؛ توطئه‌ها دشمنان را خنثی خواهد ساخت
وی گفت: امروز ما در سیاست خارجی با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستیم که نمونه آن‌ها، سیاست‌های ایران‌هراسانه ترامپ و رفتارهای تهاجمی کشورهای عرب منطقه علیه کشورمان هستند و اگر بخواهیم این تهدیدات و چالش‌ها را خنثی سازیم باید آمادگی‌های امنیتی و نظامی خودمان را افزایش دهیم. اما بهترین روش که تجربه نشان داده از ابزار نظامی کارآمدتر است، ترویج گفتمان عقلانی بر مبنای منافع ملی است، چون ما نباید در میدان دشمن بازی کنیم و آن مسیری که دشمن برای ما طراحی کرده است بر خلاف مسیری است که ما مدنظر داریم و دشمن به دنبال افزایش تنش‌های کشورمان با سایر کشورهاست و سود خود را در این می‌بیند. اما اگر ما با نشان دادن رفتار عقلانی از خودمان و اصلاح رابطه‌مان با کشورهای منطقه مانند عربستان، امارت و کویت و همچنین کشورهای شمال آفریقا مثل مصر، قطعا سیاست‌های ترامپ و رژیم صهیونیستی خنثی خواهد شد، ولی اگر ما برخلاف این مهم عمل کنیم، در مسیر تقویت سیاست ایران‌هراسی آمریکا و رژیم صهیونیستی و بر خلاف منافع ملی قدم بر خواهیم داشت.
کارشناس مسائل سیاسی افزود: در واقع ما باید برای برخورد با این تهدیدات از فرهنگ غنی شیعه و فرهنگ ملی خود بهره ببریم و در سیاست خارجی به عنوان الگو و خط سیاست خارجی ما مطرح باشند. امروزه تحلیل‌گران عرصه فرهنگ وسیاست به این نتیجه رسیده‌اند که موضوع تروریسم در مذهب شیعه اصلا وجود ندارد، چون در شیعه یک مکانیزمی به نام مرجعیت وجود دارد که باعث میشود هر کسی می‌خواهد به سمت ترور و کشتار حرکت کند باید از مراجع شیعه اجازه بگیرد، چون استنباط احکام دینی دست مرجع شیعه قرار دارد.
وی ادمه داد: در مذهب شیعه بر روی عقلانیت، توجه به مقتضیات زمان و مکان، نگاه عقلانی به گذشته و قرآن تأکید شده و این موارد باعث شده تا در شیعه بحث تروریسم وجود نداشته باشد. ما باید این ویژگی فرهنگی شیعه و ملی کشور را با صدای بلند و رسا از طریق رسانه‌ها به دنیا مخابره کنیم که در دیدگاه شیعه، تعامل و گفت‌گوی احسن بر پایه آیات قرآن وجود دارد و شیعه مخالف خشونت و ترور است و اگر بتوانیم این مباحث را در جهان جاری سازیم به طور یقین این ما نیستیم که منزوی خواهیم شد بلکه آمریکا و صهیونیست‌ها متضرر و منزوی خواهند شد. همچنین باید تلاش کنیم تا در سیاست خارجی تحریک نشویم چون تحرکی شدن در روابط خارجی منجر به آسیب رساندن به منافع ملی خواهد شد که حتی به وضوح می‌توان یافت که در میان مردم و مسئولین رده بالای کشور هم این آگاهی ایجاد شده است که مانع تحریک‌پذیری جامعه شوند و نگذارند هر موضوعی جامعه را به ملتهب سازد و در نهایت بر روی سیاست خارجی این التهابات تأثیرگذار باشد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه مفید در پایان تأکید کرد: سیاست خارجی کشور طی چهار سال گذشته خیلی مثبت بوده و پایه‌های آن مستحکم پی‌ریزی شده، چون توسط استراتژیست‌ها و کارشناسان خبره مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و افرادی وارد صحنه دیپلماسی و سیاست خارجی شده‌اند که آن‌ها متخصص این عرصه هستند و زبان و منطق نظام بین‌الملل را می‌فهمند که باعث شده، وضعیت سیاست خارجی هر روز بهتر از گذشته شود و رویکردهای مثبتی که در داخل ایجاد شده بر کارآمدی سیاست خارجی تأثیرگذار بوده و در نهایت تحولات منطقه را به نفع ایران تغییر داد. در آخر باید به این نکته اشاره کنم که سیاست خارجی موفق آن است که بتواند اقتصاد پویا را در جامعه به ارمغان بیاورد.
