برگزاری جلسه دفاعیه رساله دکتری در دانشگاه مذاهب

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، جلسه دفاعیه رساله دکتری دانشجوی دانشگاه مذاهب اسلامی با عنوان «مبانی مشروعیت در حکومت‎های محلی سرزمین‎های شرقی قلمرو اسلامی در عصر دوم عباسی» (مطالعه موردی: سامانیان و علویان طبرستان)، روز شنبه، 13 آبان‌ماه برگزار می‌شود.

این جلسه از ساعت 16 الی 18  و با حضور استادان راهنما و مشاور آقایان رضوی و خضری و با داوری آقایان سپهری، عودی، خسروبیگی و خانم بهروزی، در سالن جلسات دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار خواهد شد.

چکیده این رساله به شرح زیر است:

نابسامانی عصر دوم خلافت عباسیان، ضعف خلفا، اعطای نابخردانه مناطق دوردست به فرماندهان و امرا به شکل امارت تنفیذی و تفویضی و عدم کنترل و نظارت دولت مرکزی، بستری مناسب را برای تشکیل حکومت‌های محلی فراهم ساخت. برخی از این حکومت‌ها مانند سامانیان با پذیرش سیادت عباسیان بر مسند قدرت تکیه زدند؛ اما برخی دیگر مانند علویان طبرستان داعیه حکومتی مستقل داشتند و با نفی سیادت عباسیان زمام حکومت خود را به دست گرفتند. ازآنجاکه بقا و دوام هر نظام سیاسی بسته به میزان مشروعیت آن نظام است، این تحقیق با رویکرد توصیفی- تحلیلی در پی تبیین و تحلیل مبانی و مساله مشروعیت دو نمونه از حکومت‌های محلی عصر دوم عباسی یعنی علویان طبرستان و سامانیان است.

در این جهت، ضمن اهتمام به مبانی نظری و عملی مشروعیت سیاسی حکومت‌ها در اسلام، تاثیر گذاری عواملی چون: جغرافیا و اقلیم، بافت قومی و جمعیتی، سوابق و اندیشه های سیاسی مستقر در قلمروهای مورد نظر و رویکرد اعتقادی حکام را در میزان مشروعیت حکومت های سامانیان و علویان به پرسش گرفته است. در سازمان دهی تحقیق، پس از مروری بر ساختار و اجزای قدرت خلافت عباسی، چگونگی و چرایی حکومت های محلی در بلاد شرقی خلافت بررسی شده و در ادامه در فصولی جداگانه به عوامل تاثیر گذار در تحکیم و تثبیت مشروعیت حکومت های سامانی و علوی در پرتو سوالهای تحقیق پرداخته شده است.

دستاوردهای تحقیق حاکی از آن است که علویان طبرستان، مانند حکومت‌های متقارن، لوای مشروعیت را از دستگاه خلافت دریافت نکردند و با اتکا بر انتساب خود به پیامبر وجاهت مردمی و عدالت‌طلبی در لوای مذهب تشیع، پایه‌های اقتدار و مبانی مشروعیت خود را برقرار کردند. حکومت سامانیان نیز علاوه بر اخذ منشور خلیفه، با اتکا بر منابع دیگری از مشروعیت، اعم از: حسب و نسب، رفاه و عدالت اجتماعی، همنوایی با مذهب و نحله‌های فکری غالب، مرزداری و جنگ با کفار، وراثت و بهره‌گیری از مشروعیت خاندانی و قبیله‌ای، استفاده از عناوین و القاب، اهتمام به دانش، دیوان‌سالاری منسجم و وجاهت و پایگاه اجتماعی، پایه های اقتدار و مبانی مشروعیت خویش را استوار کردند.