وجود تفکرات صوفیانه در برخی کتب درسی و مداحی‌ها/ برپایی همایش ملی تصوف

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، رئیس قطب تعمیق باورهای دینی دفتر تبلیغات و رئیس همایش ملی تصوف، امروز چهارم دی‌ماه در نشستی خبری در این باره گفت: تصوف، در قرن دوم هجری پدید آمد و در بخش‌های مختلف جهان اسلام توسعه یافت و فرقه‌های گوناگونی را ایجاد کرد که تا امروز هم شاخه‌ها و ابعاد این جریان در کشورهای مختلف و در فرهنگ و مذاهب مختلف ظهور و بروز دارد.

سبحانی بیان کرد: آنچه مسلم است این است که ریشه تصوف در آغاز از بیرون جهان اسلام یعنی از رهبانیت مسیحی وارد اسلام شد ولی فرهنگ قرآنی در شکل‌گیری تصوف اسلامی بسیار موثر واقع شد و چهره تصوف را تغییر داد.

رئیس همایش ملی تصوف با بیان اینکه به دلیل همین ریشه غیراسلامی، اندیشه‌های نادرست و باورهای خرافی و خارج از عقل و دین در این گروه‌های صوفیانه راه یافت، افزود: در آغاز موج وسیعی علیه تصوف به عنوان جریان حاشیه‌ای از سوی علمای اسلامی پدید آمد ولی به‌تدریج بخشی از این جریان توسط عالمان اهل سنت جذب و هضم شد و چهره  انحرافی و نابسامان آن در حوزه اهل سنت عمدتا تعدیل و تا حدود زیای اصلاح شد.

وی ادامه داد: این تصوفی که در اهل سنت ما از آن یاد می‌کنیم تصوف حوزه‌های علمیه اهل سنت است که از بسیاری از خرافات فرقه‌ای عاری است و بخش بزرگی از علمای الازهر و اهل سنت از اینکه به آنان صوفی بگویند نه‌تنها ناراحت نشده بلکه به آن افتخار می‌کنند؛ در سال قبل، احمد طیب، رئیس الازهر با صراحت گفت من مسلمان سنی، اشعری و صوفی هستم، یعنی تصوف در آن محیط آن‌چنان با فرهنگ دینی آنان یکرنگ شده که رنگ اسلامی دین‌مدارانه و معقول یافته است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: در بیرون از این حرکت اسلامی تصوف، جریاناتی شکل گرفت که تبدیل به فرقه‌های صوفیانه شد که بیرون از حوزه اسلامی رشد و تکثیر کردند و این فرق، البته در درون خود بخشی از معنویت اسلامی را دارند و به گونه‌ای با معارف دینی پیوند خورده‌اند ولی وقتی به هویت و آثار آنان مراجعه می کنیم انواری از نادرستی‌ها و آداب غلط و غیرمعقول و نابخردانه و انحرافی در آنان وجود دارد.

سبحانی بیان کرد: این فرقه‌های دورافتاده از حوزه علمی شیعه و سنی به‌تدریج در محیط‌های اسلامی فعال شده‌اند به طوری که امروز برخی از مردم کشور تفاوتی میان اسلام و عقاید این فرقه‌ها قائل نیستند و این همایش نیز در این راستا برپا می‌شود تا ابعاد انحرافی این افکار را نشان دهد.

وی تاکید کرد: این اندیشه‌های صوفیانه در داستان‌ها و حکایات و اشعار به گونه‌ای نفوذ کرده که برای مردمی که با آن درگیر هستند وجود این انحرافات مورد غفلت است.

سبحانی اظهار کرد: پاره‌ای از آثار دینی ما در شرح احادیث و تفاسیر و حتی در منابر و خطابه ها با غفلت از این مضامین نادرست، این گونه داستان‌ها و کرامات را منتشر می‌کنند در حالی که جزء خرافات صوفیانه است؛ یعنی این ادبیات حتی به حاشیه ادبیات دینی ما نیز وارد شده است.

وی تاکید کرد: حتی مداحان ما نیز گاهی از اشعاری در مورد ائمه(ع) استفاده می‌کنند که غلو و بزرگ‌گویی در مورد ائمه(ع) است و ریشه آن از حلقه‌های صوفیانه است و مداحان بدون توجه به مضامین آن به آن می‌پردازند یا در موسیقی سنتی، مضامین نادرست صوفیانه تبلیغ و ترویج می‌شود.

رئیس این همایش عنوان کرد: برخی کتب درسی که رسالت آن نشر ادبیات فارسی و یا ارائه فرهنگ دینی به جامعه است نویسندگان آن با غفلت از این نکته، پاره‌ای از معارف و قصص را بیان کرده و ذهن نسل جوان را درگیر آن می‌کنند.

وی عنوان کرد: توجه اصلی ما در این همایش به تصوف فرقه‌ای است؛ یعنی بخشی از تصوف که دارای اندیشه انحرافی در درون خود است؛ بنابراین ما به عرفان به معنای عام که معنویت اسلامی و خالی از این آداب است کاری نداریم.

سبحانی تصریح کرد: در این همایش قصد ما روشنگری‌های معرفتی و علمی است و با افراد و اشخاص کاری نداریم و تلاش ما نیز این است که فرقه‌ها را به صورت عالمانه نقد کنیم.

وی افزود: همچنین ما دارای نگاه اصلاح‌گرایانه و اعتدال‌محور در همایش هستیم؛ اگرچه فرقه‌های تصوف در ایران نه تنها پیشگام در اصلاح خود نیستند بلکه از هر گونه نقد نیز می‌گریزند و منتقدان را مورد اتهام قرار می‌دهند.

رئیس همایش ملی تصوف با بیان اینکه همایش بهار 97 برپا می شود اظهار کرد: با وجود اینکه فراخوان همایش به تازگی آغاز شده ده‌ها مقاله به دست ما رسیده است و علاقه‌مندان می‌توانند تا اول بهمن، چکیده آثار خود را برای ما بفرستند و اصل مقالات نیز باید تا 5 اسفند به دبیرخانه کنگره برسد.

سبحانی در پاسخ ایکنا که چقدر این تفکر پایگاه و جایگاه جدی در جامعه دارد که به عنوان خطر تلقی شود؟ گفت: اگر قرار باشد به کمیت توجه کنیم که چه تعداد از افراد مستقیما در دایره قرار می‌گیرند تعداد آنان زیاد نیست ولی به صورت غیرمستقیم خیلی از افراد در معرض هستند.

وی تاکید کرد: در سال قبل در خیلی از شهرهای کشور، افراد به دلیل تبلیغات ظاهری، جذب شده و گاهی بحران ایجاد کردند و ما روشنگری برای عموم را ضروری می‌دانیم.

یادآور می‎‌شود، عقائد و اندیشه‌ها، آداب و رسوم و تاریخی اجتماعی به عنوان محورهای این همایش تعیین شده و از جمله مزایای ارسال مقاله به این همایش برای محققین و پژوهشگران، می‌توان به نمایه شدن مقالات در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام  isc ، چاپ مقالات تایید شده توسط هیئت داوران در مجلات علمی پژوهشی و همچنین ترجمه مقالات برتر به زبان های عربی و انگلیسی اشاره کرد.

علاقه‌مندان برای ارتباط با دبیرخانه می‌توانند با شماره‌های تماس ۰۹۱۹۴۵۱۵۰۷۸ و ۳۷۷۳۵۳۶۹ (داخلی ۱۳۷۵) با پیش شماره 025 تماس گرفته و آثار خود را به پست الکترونیکی tasavvof95@Gmail.com ارسال کنند.