ریّان؛ مؤسسه‌ای با بودجه دولتی اندک و حمایت مطلوب خیران/ ضعف تشکل‌های قرآنی در تعامل با یکدیگر
گروه مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد: مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت ریان فعالیتش را با جلسه قرآن مسجد حضرت فاطمه زهرا(س) خیابان استاد معین آغاز کرد و سپس با حمایت خیران و قرآن‌آموزان و پس‌انداز اندک خانواده، توانست مکانی را برای توسعه و گسترش فعالیت‌های قرآنی و ارتقا به مؤسسه قرآنی رهن کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نوزدهمین نشست از سلسله نشست‌های با یاوران وحی با معرفی مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت ریّان تهران و با حضور مصطفی کلانکی، مدیر این مرکز مردم‌نهاد روز گذشته، 17 دی‌ماه در استودیو مبین سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور برگزار شد.
وی که از خطه طالقان است از دوران کودکی همراه با پدرش در جلسات قرآنی حضور پیدا می‌کرده است و از سال 69 به عضویت گروه همخوانی و تواشیح اسوه درآمده است که سال 73 در مرحله کشوری مسابقات اوقاف رتبه سوم را کسب کردند و در سال 76 نیز رتبه اول کشوری را در رشته تواشیح و همخوانی سازمان اوقاف کسب کرده است. سپس سفرهای تبلیغی و ترویج فرهنگ قرآنی را با اعزام به شهرستان‌های مختلف و یا سفرهای خارج از کشور با سفر به 10 کشور به ارائه برنامه پرداخت.
کلانکی در خصوص آغاز فعالیت مؤسسه، عنوان می‌کند: در ابتدا از جلسات قرآن در مسجد حضرت فاطمه زهرا(س) در خیابان استاد معین آغاز کردیم. ابتدا در این محل فعالیت‌های قرآنی تنها روزهای جمعه از صبح تا ظهر با قرائت زیارت عاشورا و سپس آموزش قرآن در سنین مخنلف انجام می‌شد.
وی با اشاره به اینکه در سال 88 نیز نمی‌توانستیم کلاس‌های مختلف را همزمان در ساعت‌های مختلف داشته باشیم، بیان می‌کند: به دلیل همکاری کم مسجد در برپایی جلسات قرآن و اینکه ما بتوانیم فعالیت قرآنی به صورت گسترده‌تر داشته باشیم و به حدیث پیامبر اکرم(س) که فرمودند: «در آخر زمان هنگامی که فتنه‌ها زیاد می‌شود به قرآن چنگ بزنید»، جامه عمل بپوشانید به همت همسرم که از حافظان قرآن هستند تصمیم گرفتیم که مؤسسه قرانی و عترت ریان را طی ماه مبارک رمضان در سال 88 راه‌اندازی کنیم.
مدیر مؤسسه قرآن و عترت ریان درخصوص علت نامگذاری مؤسسه به این نام، می‌افزاید: ذیل آیه 185 سوره مبارکه بقره «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ...» مفسر گرانقدر استاد ابوالفضل بهرام پور در تفسیر نسیم حیات حدیثی را از پیامبر اکرم(ص) از بحارالانوار ذیل این آیه نقل کردند که بهشت دری دارد به عنوان ریان که از آن تنها روزه‌داران وارد می‌شوند و چنان سیراب می‌گردند که هیچ گاه تشنه نشوند و به این دلیل که در ماه مبارک رمضان راه‌اندازی شد این اسم و عنوان برایش انتخاب شد.
وی با اشاره به اینکه مجوز فعالیت مؤسسه از سوی ارشاد است، بیان می‌کند: البته طی سال 88 تا 90 به دلیل مشکلات به وجود آمده میان ارشاد و اداره‌کل ثبت، فرآیند طی کردن مراحل اداری انجام شد و سپس سال 90 موفق به اخذ مجوز رسمی فعالیت شدیم.
کلانکی تصریح می کند: تلاش کردیم به اندازه خود، با کمترین اتکا به حمایت دولتی و با حمایت خیران و دیگر علاقه‌مندان فعالیتمان را آغاز و ادامه دهیم. لذا سعی کردیم به اندازه توان در بحث تعلیم قرائت و مفاهیم قرآن به دیگران فعالیت کنیم.
وی در خصوص دوره‌هایی که در مؤسسه برگزار می‌شود، اظهار می‌کند: دوره‌های عمومی حفظ قرآن، همچنین در بحث قرائت روخوانی، روان‌خوانی، فصیح‌خوانی و تجوید مقدماتی را داریم و بحث مفاهیم را در حد کتاب‌های مسعود وکیل با شش جلد در سطوح مقدماتی و سه جلد در دوره تکمیلی کار می‌کنیم و در دوره‌های تخصصی نیز قرائت قرآن فنی‌تر شده و به صورت تخصصی‌تر و تجوید عالی کار می‌شود و حفظ تخصصی با برنامه‌ریزی هر 12 جلسه حفظ یک جزء از قرآن انجام می‌شود البته این حفظ همراه با تفسیر است.
مدیر مؤسسه قرآن و عترت ریان تصریح می‌کند: برای خردسالان زیر هفت سال نیز مهد و پیش‌دبستانی را به صورت حرفه‌ای و تخصصی با به‌کارگیری کادری مجرب از مربیان که بازیگر واقعی هستند، راه‌اندازی کردیم. معتقدم یک معلم باید خلاقیت در زمینه کاردستی، بازی نمایش و ...بداند.
وی با تأکید بر اینکه بحث و شعار ما این بود که در سنین پیش از دبستان رشد همه جانبه کودک را داشته باشیم، بیان می‌کند: یکی از ابعاد رشدی آنها، رشد دینی ـ قرآنی است که در این عرصه‌ها از متخصص فن بهره گرفته‌ایم باید بگویم پیش از تشکیل دوره‌های مهد و پیش‌دبستانی، اتاق فکری را با حضور اساتید زبده قرآنی ـ دانشگاهی برگزار کردیم که به واسطه آنها دوره تربیت مربی پیش‌دبستانی را طراحی کردیم که با دیگر دوره‌هایی که در سطح کشور برگزار می‌شود در این زمینه متفاوت است به گونه‌ای که شامل 160 ساعت کلاس و 60 ساعت کارورزی در دوره مقدماتی است که سپس بهترین‌های اینها به دوره تکمیلی راه پیدا می‌کنند و به عنوان مربی جذب مؤسسه می‌شوند.
کلانکی با اشاره به برنامه‌هایی چون بالا بردن سطح قرآنی خانواده‌ها نیز مورد عنایت مؤسسه بوده است، اظهار می‌کند: دوره‌هایی چون تفسیر قرآن، تشریح صحیفه سجادیه و نهج‌البلاغه و دیگر دوره‌های مهدویت با به‌کارگیری اساتیدی از بنیاد مهدی موعود و دیگر دوره‌هایی که تا‌کنون چندین جلسه آن برپا شده چون کارگاه‌های فرزند‌پروری اسلامی و ... می‌توان اشاره کرد.
وی در پاسخ به این سؤال که چه میزان به اهدافی که ترسیم شده، نزدیک شدید؟ می‌گوید: اهداف مؤسسه بلند است و در مسیر رسیدن به آنها هستیم و به همین دلیل است که حرف اول را در سطح کشور و حتی در سطح بین‌المللی می‌زنیم، البته به اهداف میان‌مدتمان رسیده‌ایم و در حوزه بزرگسال بیش از 80 حافظ کل قرآن داریم که با ویژگی مفسر و تفسیرگویی قرآن هستند یعنی مسلط به بیان نکات تفسیر نور و یا نسیم حیات و تسنیم هستند. این ویژگی حافظان مؤسسه است که مسلط بر تفاسیر و مفاهیم هستند و در دیگر حوزه‌ها نیز خیلی ویترینی کار نکرده‌ایم و سطح عمومی را سعی کردیم بالا بیاوریم.
مدیر مؤسسه قرآن و عترت ریان در بخش دیگر از فعالیت‌های مؤسسه، اظهار می‌کند: طی دو سال گذشته با همت اساتید و کادر اجرایی و قرآن‌آموزان مؤسسه توانستیم دبستان غیردولتی ریان را راه‌اندازی کنیم که امسال دومین دوره پذیرش از دانش‌آموزان مقطع ابتدایی بود که استقبال در بازه زمانی ثبت نام از تمامی نقاط تهران است و مرکزیت آن در خیابان آزادی روبروی دانشگاه شریف است که باید بگویم بومیان خود محل کمتر از ثبت نام‌کنندگان از نقاط شرق و غرب و شمال تهران هستند. این دبستان در حال حاضر در مقطع پیش‌دبستانی، اول و دوم و سوم ابتدایی فعال است و به تدریج سال به سال پایه‌ای به این مدرسه اضافه می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: دانش‌آموزان مدرسه هر روز صبح برنامه یک ساعته برای حفظ صفحه‌ای از قرآن دارند و در کنار آن نیز دیگر برنامه‌هایی چون قرائت و مفاهیم است و بنا بر این دانش اموزان هم در بُعد علمی و هم قرآنی حرفی برای گفتن دارند، به گونه‌ای که به خوبی تربیت می‌شوند تا بعدها بتوانند مسئولین قابلی برای نظام شوند.
کلانکی بیان می‌کند: در نظر داریم برای سال تحصیلی97-98 نیز مدرسه‌ای را برای دختران راه‌اندازی کنیم. همچنین مؤسسه شعبه‌ای به عنوان اینکه تابلویی با عنوان ریان داشته باشد نداریم اما فعالیت‌های پراکنده‌ای را در خیابان‌هایی چون شریعتی، سرای محله برق آلستوم و ... داریم که برخی از اساتید از روش‌های مؤسسه استفاده می‌کنند و در حال حاضر کلاس های قرآن دارند که رایزنی برای اینکه شعبه ای از مؤسسه باشد هست اما هنوز به گونه ای که تابلویی از عنوان مؤسسه باشد نیست و بعضاً مدرک قرآن‌آموزان از سوی مؤسسه صادر می‌شود. البته بیشتر رویکردمان در خصوص قوی کردن شعبه مرکزی مؤسسه است.
مدیر مؤسسه قرآن و عترت ریان در پاسخ به این سؤال که آیا رویکرد تربیت حافظ قرآن برای دانش‌آموزان ترسیم شده است، می‌گوید: طی برنامه‌ریزی که برای دانش‌آموزان مقطع دبستان انجام داده‌ایم این است که دانش‌آموزان تا پایان دوره ابتدایی حداقل 10 جزء را حفظ باشند و در پایان دوره متوسطه اول حافظ کل شوند و در متوسطه دو نیز بتوان مربی قرآن را از میان دانش‌آموزان تربیت کنیم. البته باید گفت این چشم‌انداز و فعالیت‌های ما همراه با تشویق و شیوه‌های جذاب در کلاس‌ها است و توبیخ نداریم و به اولیا نیز اعلام می‌کنیم برنامه قرآنی برای فرزندانتان داریم و در همان مصاحبه‌های ابتدایی تنها رویکرد قرآنی خانواده‌ها و تمایل داشتن و مشتاق بودن آنها به مباحث قرآنی، سنجیده می‌شود.
وی در خصوص میزان تعامل با دیگر مؤسسات منطقه بیان می‌کند: این ضعف و تفرقه در میان تعامل مؤسسات قرآنی موجود است با وجود اینکه اگر باهم باشیم هم‌افزایی ایجاد می‌شود و در حال حاضر این جو وجود ندارد که بتوان از برنامه‌های یکدیگر استفاده کرد و یا به تبادل نظر برای ارتقای نقاط قوت و تقویت نقاط ضعف بپردازیم. البته پیشنهادی نیز به مدیرعامل اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت کشور در خصوص تخصصی شدن مؤسسات دادم اما ....
کلانکی درخصوص میزان تعامل مؤسسات قرآنی با مساجد محلات در برپایی دوره‌ها به منظور رونق حضور جوانان در مساجد، اظهار می‌کند: مرکز امور مساجد روحانیت مساجد را باید توجیه کنند چرا‌که آنها تمایلی به این موضوع ندارند. من به عنوان مدیر مؤسسه و معلم قرآن در نظر دارم که از فضای مسجد استفاده کنم اما زمانی که به من داده می‌شود یک روز در هفته آنهم یک ساعت پس از نماز مغرب و عشا و با حضور تمامی مقاطع سنی است که تا یک جلسه قرآن برگزار می‌شود که تازه آن هم در مناسبت‌های محرم و صفر و ماه مبارک رمضان بعضاً تعطیل می‌شود و حال آنکه ظرفیت مساجد بالا است. بنا براین باید گفت به نظر نمی‌رسد مؤسساتدر این زمینه مشکلی ندارند ولی در مقابل این امام جماعات مساجد هستند که روی خوش نشان نمی‌د‌هند و همکاری نمی‌کنند.
وی در خصوص ادغام اتحادیه‌های قرآنی در سطح استان تهران، می‌گوید: اینکه یک متولی برای فعالیت‌های قرآنی ـ مردمی باشد ارزشمند است و اتحادیه‌ها به مانند سایر اتحادیه‌ها برای اصناف دیگر، نقش فعالی را ایفا می‌کنند و این نباشد که تنها اسمی باشند، بلکه باید در زمینه احقاق حق مؤسسات تلاش کرد و در زمینه دریافت بودجه‌های مؤسسات نقش ایفا کنند. قطعاً موافق یکی شدن آنها بودیم و امیدواریم که افراد لایقی باشند که بتوانند با تعامل بهتر و دریافت نظرات بیشتر، موجب رونق فعالیت مؤسسات شوند.
مدیر مؤسسه قرآن و عترت ریان با اشاره به اینکه فعالیت مؤسسه را با هزینه اندکی که توسط تعدادی از دوستان جمع‌آوری کردیم و سپس خانه‌ای را رهن کردیم آغاز کردیم، تصریح می‌کند: تا‌کنون نیز مکان‌هایی که برای مؤسسه و دبستان مؤسسه است، استیجاری است و با مختصر شهریه که از کلاس‌های قرآن دریافت می شود هزینه‌های جاری مؤسسه و استاد بعضاً تأمین می‌شد بلکه بیشتر با حمایت خیران فعالیت می‌کردیم البته بعد دیدیم که باید خودکفایی داشته باشیم لذا پیش‌دبستانی قرآن را با برنامه‌های خاص و مدرسه ابتدایی پسرانه را راه اندازی کردیم که این کمکی به مؤسسه است که بخشی به خودکفایی رسیده‌ایم و بخش دیگر نیز مانده است که امیدواریم بتوانیم به آن چشم‌انداز ترسیم شده برسیم.
وی به دیگر مدیران مؤسسات توصیه می‌کند: باید تلاش کنیم که به دل مردم برویم و آنها را با قرآن اشنا کنیم و جذب این عرصه کنیم چنانکه من مثالی را به دوستان می‌زنم اینکه پیامبر اکرم(ص) هنگامی که مبعوث شدند در منزل ننشستند و بگویند مردم بیایید تا مسلمانتان کنم بلکه به دل مردم رفتند و اینها را جذب به اسلام کردند. ما باید حرکت به سمت مردم داشته باشیم تا خدا هم برکت داد.
کلانکی با اشاره به اینکه مسئولان باید قرآنی باشند و قرآنی عمل کنند، درخواست می‌کند: مسئولان باید قوانین مرتبط با مؤسسات قرآنی ـ مردمی را تسهیل کنند تا زمینه ارتقای فعالیت‌های کیفی در این تشکل‌ها را شاهد باشیم اگر کار روان شود شاهد نزول برکت در فعالیت‌هایمان خواهیم بود و امید است که کمک شود تا جامعه قرآنی فعال شود.
سمیرا باباجهد انصاری
گزارش تصویری این خبر را اینجا ببینید.
