رساله «عقل و هوی در قرآن و نهج‌البلاغه» دفاع میشود
گروه دانشگاه ــ رساله دکتری با عنوان «عقل و هوی در قرآن و نهج‌البلاغه (مفهوم شناسی، کارکرد و آثار)» 15 اسفندماه در دانشگاه مذاهب اسلامی دفاع میشود.
به گزارش ایکنا؛ به نقل از روابط عمومی دانشگاه مذاهب اسلامی، جلسه دفاعیه رساله دکتری با عنوان «عقل و هوی در قرآن و نهج‌البلاغه (مفهوم شناسی، کارکرد و آثار)» روز سه‌شنبه، 15 اسفندماه در دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار میشود.
گفتنی است، این رساله توسط مرتضی قاسمی‌حامد، دانشجوی مقطع دکتری رشته علوم قرآن و حدیث نوشته شده و مجید معارف استاد راهنمای این رساله و قنبری و عربی اساتید مشاور آن هستند. این رساله از سوی فقهی‌زاده، اسودی و زرسازان به داوری و نقد گذاشته میشود.
نگارنده در رساله خود با اشاره به این مسئله که مفاهيم «عقل» و «هوی» در قرآن و نهج‌البلاغه در موارد متعدد به کار رفته‌اند كه نكته‌های اخلاقی بسياری در آنها نهفته است، آورده است: در این رساله ضمن بررسی مفهوم اين دو واژه و مشتقات آنها، معانی مختلف آنها در قرآن و نهج‌البلاغه، كاركردها و آثار آنها در روابط چهارگانه «انسان با خدا، خود، ديگران و دنیا» مورد واكاوی قرار می‌گيرد و سپس رابطه بين اين دو مفهوم تحليل و بررسی میشود
وی می‌افزاید: اين تحقيق با هدف نهادینه سازی اخلاق در جامعه و ارائه راهکارهای مقابله با هوی پرستی و چگونگی بهره‌گیری از عقل در این راستا، به نگارش درآمده است. در بررسی موارد «عقل» و «هوی» در قرآن و نهج‌البلاغه پی می‌بریم که «عقل» در قرآن و نهج‌البلاغه، به معنای قوه ادراک و فهم است که در وجود انسان قرار دارد و سبب تمییز بین حسن و قبیح میشود. هم در قرآن و هم در نهج‌البلاغه عقل را در دو محور نظری و عملی به کار برده‌اند. هوی نیز در قرآن و نهج‌البلاغه به معنای میل نفس به سوی شهوت است که نمود آن در این دو کتاب در حوزه عمل است.
نگارنده با اشاره به اینکه کارکردهای «عقل» در قرآن نظری هستند، آنها را در سه محور قرار داده است: 1. در ارتباط انسان با خدا 2. در ارتباط انسان با خود 3. در ارتباط انسان با دنیا (طبیعت و جهان). اما در نهج‌البلاغه، علاوه بر کارکردهای نظری مطرح شده، در محور ارتباط انسان با دیگران نیز مورد بررسی قرار گرفته‌اند که کارکردها در این محور عملی هستند. کارکردهای «هوی» هم در قرآن و هم در نهج‌البلاغه در دو محور مطرح شده‌اند: در ارتباط انسان با خدا و در ارتباط انسان با دیگران، که عملی هستند. آثار «عقل» و «هوی» هم در قرآن و هم در نهج‌البلاغه در چهار محور مطرح شده، اما موارد آن در نهج‌البلاغه با تفصیل و گستردگی بیشتر بیان شده‌اند که نقش تفسیری نهج‌البلاغه در این موارد مشهود است. بررسی موارد «عقل» و «هوی» در قرآن و نهج‌البلاغه نشان می‌دهد که رابطه آنها تقابل از نوع تضاد است به طوری که یکی از آثار هوی پرستی، دنیاپرستی و یکی از آثار به کار گیری عقل، دل بریدن از دنیا است. هم در قرآن و هم در نهج‌البلاغه عوامل غلبه هوی بر عقل و راهکارهای غلبه عقل بر هوی از فحوای کلام قابل استخراج هستند، با این تفاوت که در نهج‌البلاغه، در خصوص راهکارها تفصیل و تفسیر صورت گرفته است. برخی از کارکردها و آثار عقل و هوی در قرآن، در نهج‌البلاغه بیان نشده است که البته نهج‌البلاغه حاوی تمامی سخنان امام علی(ع) نیست. اگر قرآن و نهج‌البلاغه در کنار یکدیگر مورد بررسی و توجه قرار گیرند، می‌توان در راستای تحقق اخلاق اسلامی در جامعه گام برداشت.
انتهای پیام
