«جیگی‌جیگی»؛ شخصیتی نمایشی مدفون در جوار امام رضا(ع)/ تحول تئاتر کودک و نوجوان در مشهد
گروه هنر ــ به واسطه محبوبیتی که شخصیت نمایشی «جیگی‌جیگی» به سبب عروسک‌گردانی و اجرای آثار نمایشی برای شهروندان مشهدی داشت، جشنواره بین‌المللی هنرهای عروسکی که نخستین دوره آن در مشهد در حال پیگیری است به نام وی مُسما شده است.
به گزارش ایکنا؛ نخستین جشنواره بین‌المللی هنرهای عروسکی «جیگی‌جیگی» که از بهمن‌ماه سال گذشته از سوی بخش خصوصی در مشهد مقدس در حال برگزاری است، اردیبهشت‌ماه شاهد اجرای آثار صحنه‌ای در بخش اصلی خود خواهد بود. به این بهانه با عباس جان‌فدا از نویسندگان و کارگردانان مطرح تئاتر مشهد که در این جشنواره نیز اجرای نمایشنامه‌خوانی یک اثر نمایشی را کارگردانی کرده است، گفت‌و‌گویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
ـ «جیگی‌جیگی» واژه غریبی است، وجه تسمیه این جشنواره نمایشی به این نام را توضیح دهید؟
جیگی‌جیگی یک از شخصیت‌های مؤثر نمایشی در تاریخ معاصر مشهد مقدس است. نمایشگر و نوازنده‌ای دوره‌گرد که با استفاده از عروسک بُزی که در اختیار داشت و آن را با استفاده از نخ‌هایی که متصل به عروسک بودند به حرکت وامی‌داشت، برای عابران و رهگذران نمایش‌های شاد و مفرح اجرا می‌کرد؛ این نمایشگر دوره گرد و بی‌خانمان که مورد علاقه مردم بود متأسفانه در یک شب سرد زمستانی بر اثر سرما فوت می‌کند و باید بگویم آن زمان یعنی پیش از انقلاب اجساد مردمان بی‌بضاعت و مستمند مشهد را در قبرستانی موسوم به گُل شور تدفین می‌کردند.
روزی که جسد جیگی‌جیگی را برای غسل به غسالخانه می‌برند همزمان جسد مردی متمول و تاجر نیز به آنجا آورده می‌شود و پس از شستشو اجساد با یکدیگر جابجا می‌شوند و جسد جیگی جیگی در جوار حرم امام رضا(ع) مدفون می‌شود و جسد تاجر به گورستان گُل‌شور منتقل می‌شود که پس از آنکه بازماندگان مردم تاجر متوجه قضیه می‌شوند قصد جابجایی را دارند که حاکم شرع آن زمان مشهد این امر و نبش قبر را جایز ندانسته و چنین اتفاقی را عنایت خاصه علی بن موسی‌الرضا(ع) به جیگی جیگی می‌داند که سالیان سال با اجرای هنرمندانه خود موجب شادی و نشاط مردم شهر شده است.
از آنجا که این جشنواره نیز جشنواره بین‌المللی هنرهای عروسکی است لذا بنا به پاسداشت این شخصیت نمایشی مشهد، نام آن را جیگی، جیگی گذاشته‌اند.
ـ شما هم در این جشنواره اثری را در بخش نمایشنامه‌خوانی کارگردانی کردید، در این مورد هم توضیح دهید؟
بله، این جشنواره در دو بخش نمایشنامه‌خوانی و بخش اصلی در حال برگزاری است که البته بخش نمایشنامه‌خوانی آن از بهمن‌ماه سال گذشته در حال پیگیری است و من نیز با کارگردانی یک اجرای نمایشنامه‌خوانی از آثار استاد داوود کیانیان تحت عنوان «نقابدار» در این جشنواره حضور دارم که تصور می‌کنم 26 فروردین زمان اجرای این اثر باشد.
در حقیقت نخستین دوره این جشنواره اقدام به برگزاری بزرگداشت دو شخصیت برجسته تئاتر کودک و نوجوان در مشهد مقدس کرده است، یکی داوود کیانیان و دیگری حمید قلعه‌ای که در بخش نمایشنامه‌خوانی مرور آثار مکتوب نمایشی آنها در دستور کار قرار گرفته است.
ـ این جشنواره به شکل بین‌المللی برگزار می‌شود، اطلاع دارید که از چه کشورهایی برای شرکت در آن دعوت به عمل آمده است؟
بله، صربستان، بوسنی و هرزگوین و تاجیکستان از جمله کشورهایی هستند که تا آنجایی که من اطلاع دارم در این جشنواره اجرای نمایش خواهند داشت و البته بخش اصلی این جشنواره شامل اجرای آثار صحنه‌ای اردیبهشت‌ماه سال جاری خواهد بود.
ـ جشنواره «جیگی‌جیگی» به شکل خصوصی و مستقل برگزار می‌شود، به نظر شما نقش این جشنواره را در اعتلای تئاتر کودک و نوجوان تا چه اندازه مؤثر می‌دانید و آیا این جشنواره برای تداوم نیاز به حمایت دارد یا خیر؟
قطعاً چون بخش خصوصی برگزاری این جشنواره را به عهده دارد با توجه به محدودیت در بودجه قادر به تداوم آن به تنهایی در دوره‌های آتی نیست و باید نهادهای فرهنگی و دولتی نیز در این مسیر به کمک و یاری این جشنواره بشتابند، به هر حال شهر مشهد با وجود آنکه شخصیت‌های برجسته نمایشی را در ژانر کودک و نوجوان به جامعه حرفه‌ای تئاتر معرفی کرده است اما هیچگاه به این شکل ورود جدی به تئاتر کودک و نوجوان نداشته و امید می‌رود که این جشنواره تا حدود زیادی بتواند خلأ پرداختی مؤثر به نمایش کودک و نوجوان را با وجود بضاعتی که مشهد در اختیار دارد، جبران کند.
ـ توقع می‌رود که آستان قدس رضوی در این مهم مشارکت جدی داشته باشد و با توجه به بضاعت خوبی که دارد حمایت همه‌جانبه‌ای از این جشنواره داشته باشد، به نظر شما چنین چتر حمایتی چگونه می‌تواند ایجاد شود؟
هرچند که اغلب آثار نمایشی کودک و نوجوان بار تربیتی، اخلاقی و ارزشی فراوانی دارند اما به نظر می‌رسد دبیرخانه این جشنواره می‌تواند در قالب طراحی بخش ویژه‌ای به موضوعات و مضامین دینی و ارزشی مراکزی همچون آستان قدس رضوی را ترغیب و تشویق کند که از این جشنواره حمایت بی‌شائبه‌ای داشته باشد. شهرداری مشهد هم می‌تواند ورود جدی به این قضیه داشته باشد و با تبلیغات و اطلاع‌رسانی مؤثر خود به برگزاری هرچه پرشور این جشنواره در ادوار آتی کمک نماید.
ـ طی ماه‌های اخیر شاهد بودیم که آستان قدس اهتمام ویژه‌ای به عرصه هنر به ویژه هنرهای نمایشی داشته است، این امر به منزله وقوف مدیران فرهنگی آستان قدس به تأثیرگذاری هنرهای نمایشی در امر فرهنگسازی است؟
به طور حتم. آستان قدس در دوره تولیت جدید خود اهتمام و توجه ویژه به هنرهای نمایشی داشته است، در ایام نوروز در روضه منوره و به دفعات شاهد اجرای آثار نمایشی متعددی بودیم که با استقبال زائران نیز مواجه شد، پیش از آن در ایام فاطمیه شاهد اجرای آثار دینی بودیم و برای نخستین‌بار یک بانوی نقال برای بانوان زائر حرم مجلس نقالی روایت دینی اجرا کرد. پیش از آن هم در قالب همایش نقالان رضوی شاهد اجرای آثار نقالی با مضامین رضوی در جوار حرم امام رضا(ع) بودیم.
اطلاع دارم که مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی نیز رویکرد مؤثری در زمینه پرداختن به تئاتر کودک و نوجوان با توجه به مضامین دینی و ارزشی را در حال انجام دارد و با ایجاد خانه نمایش کودک و نوجوان سعی در تولید آثار به ویژه در حوزه آثار مکتوب نمایشی با استفاده از مضامین و داستان‌های دینی و رضوی دارد. در حوزه تصویری نیز این مؤسسه اقدام به تولید سریالی ویژه کودک و نوجوان با نام «محله رضایت» کرد که نویسندگی آن را این حقیر به عهده داشتم و با پرداختن به مضامین و سیره رضوی، سعی در ترویج فرهنگ دینی در میان مخاطبان کودک و نوجوان دارد.
گفت‌و‌گو از امیرسجاد دبیریان
انتهای پیام
