تلگرام یک اپلیکیشن ساده یا فراتر از آن/ جایگاه ترامپ در فضای رسانه‌ای ایران
گروه فناوری اطلاعات ــ کارشناسان در نشست تخصصی «تلگرام؛ بودن یا نبودن؟» با تاکید بر اینکه تلگرام می‌تواند یک اپ ساده و یا فراتر از آن باشند بر مسئله فیلترینگ و مسائلی که این پیام‌رسان در کشور ایجاد کرده بحث و گفت‌وگو کردند.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست تخصصی «تلگرام؛ بودن یا نبودن؟» با حضور رضا تقی‌پور، عضو شورای‌عالی فضای مجازی و وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات و همچنین مهدی منتظرقائم، استاد ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و اجرای رضا قربانی، پژوهشگر رسانه‌های اجتماعی و دبیر نشست امروز، ۲۸ فروردین‌ماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و به همت پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات برگزار شد. تقی‌پور در ابتدای این نشست گفت: تلگرام امروز تنها یک رسانه و ابزار اجتماعی نیست بلکه از آن بسیار فراتر رفته و به ابزاری سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده است و می‌تواند حکومت‌ها را تغییر دهد.
بعد از سخنان وی، منتظرالقائم با انتقاد از اینکه هنوز تعریف درستی از رسانه در کشور وجود ندارد، گفت: زمانی که در کشور حرف از رسانه می‌زنیم به درستی ماهیت آن را مشخص نمی‌کنیم و اصول اساسی آن اتفاق نمی‌افتد؛ رسانه می‌تواند هرچیزی از جمله لباس گرفته تا یک اسبا‌ب‌بازی باشد. لذا باید یاد بگیریم بین رسانه‌های جمعی و خاص تفاوت قائل شویم. تلگرام یک اپ ارتباطی است و نه می‌تواند و نه اینکه ما باید باور کنیم که توانایی تغییر حکومت‌ها را دارد. اما آنچه که تلگرام می‌تواند انجام دهد تغییر فرهنگی و ماهیت حکومت در راستای مدیریت مسئولین است که بر اساس اصول خاصی این تغییر فرهنگی و یا باورسازی انجام می‌شود.
تقی‌پور بعد از این سخنان و در پاسخ به این سوال که آیا تلگرام باید فیلتر شود، اظهار کرد: در ابتدا برای طرح این مسئله باید به تعریفی که فضای سایبر از قدرت داشته برسیم و بپردازیم. اینکه آیا تلگرام در کشور می‌تواند بدون هیچ کنترلی در کشور ما و با معیار‌ها و اصول خود آزادانه حضور داشته باشد و هر محتوایی را در اختیار کاربران قرار دهد؟ تا به امروز قدرت به معانی مختلف و در اشکال متفاوتی مطرح بود اما در دهه‌های اخیر بحث قدرت نرم نیز بروز و ظهور پیدا کرده است.
عضو شورای عالی فضای مجازی در ادامه گفت: قدرت نرم در مسائل مختلفی بروز و ظهور داشته که ازجمله آن می‌توانیم به مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اشاره کرد و بر همین اساس و با توجه به تعاریفی که از ان می‌شود قدرت نرم جمهوری اسلامی باعث شکل‌گیری انقلاب اسلامی بود. در بحث سیاسی قدرت یعنی توانایی تغییر رفتار طرف مقابل و این معنای متفاوتی با مفهوم قدرت در بحث نرم دارد.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ منتظرالقائم نیز در پاسخ به این سوال که آیا تلگرام را می‌توان به عنوان یک قدرت فرض کرد، پاسخ داد: بله، قطعا هر پدیده‌ای که توانایی ایجاد رابطه را دارد می‌تواند با قدرت ارتباط داشته باشد و این پدیده از مد و لباس شروع و تا اپلیکیشن‌ها هم ادامه پیدا می‌کند. این پدیده هر مقدار بزرگتر و رابطه بیشتری برقرار کند قدرت بیشتری هم پیدا می‌کند. اما مسئله‌ای که در این رابطه مطرح می‌شود این است که ما تا چه اندازه توانسته‌ایم قدرت ملی خود را در این حوزه تقویت کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که چگونه می‌توانیم از این اپلیکیشن‌ها در بسترهای مختلف و در جهت تقویت قدرت ملی و مردمی خود استفاده کنیم؛ نه اینکه نگران باشیم که این اپلیکیشن می‌تواند به قدرت ملی ما آسیب وارد کند. امروز باید بدانیم که تقلیل هر امر رسانه‌ای از طرق مختلف و با اهداف مشخص محکوم به شکست است.
بعد از این سخنان تقی‌پور نیز با تایید این مسئله که قدرت ملی برخاسته از قدرت مردم است و قدرت انقلاب اسلامی هم بر همین امر استوار است، گفت: امروز جمهوری اسلامی ما جز محدود کشور‌هایی است که قدرت نظامی‌اش هم مردمی است. حال دشمنان انقلاب اسلامی به این نتیجه رسیده‌اند که اگر قرار است جنگی با جمهوری اسلامی رخ دهد در عرصه نرم‌افزای باشد و از طریق ابزارهای صوتی، تصویری و مجازی باشد.
امروز فضای مجازی ابزار اصلی دشمن برای حمله و جنگ است
این عضو شورای عالی فضای مجازی بیان کرد: امروز فضای مجازی ابزار اصلی دشمن برای حمله و جنگ با انقلاب جمهوری اسلامی ایران است. از نگاه ما همیشه آمریکا شیطان بزرگ و مسئول اصلی تمامی این اتفاقات و از نظر آنها ایران محور اصلی شرارت‌ها قرار دارد. در این زمان تقویت پیام‌رسان‌های خارجی استراتژی اصلی رئیس‌جمهوری آمریکا برای حمله به انقلاب اسلامی و مقدسات ما بود. در آن زمان اوباما موفق‌ترین رئیس جمهور از نظر جنگ نرم بود که از طریق مسائل اقتصادی در این حوزه وارد شد.
منتظرالقائم نیز با طرح این سوال که آیا شما موافق فیلتر تلگرام به عنوان یک سلاح هستید، گفت: استفاده از این تمثیل‌ها مانند سلاح برای یک اپ را قبول ندارم؛ همیشه در جوامع مختلف یک وضع موجود وجود دارد که همه تلاش می‌کنند خود را به بالاترین و بهترین سطح آن برسانند. همه ملت‌ها به دنبال آینده‌ای بهتر هستند. اینکه ما تماما سخن از جنگ، انقلاب، امام و بسیج کنیم ما را به وضع موجود می‌رساند. امروز جهان مجازی که صفر و یک‌ها جز ذات آن هستند وفور، ارزانی، سرعت و بسیاری از خدمات دیگر را ارائه می‌کند و همین جهان مجازی و ابزارهایش به طرق مختلف ایجاد شده‌اند که بخشی از آنها اپ‌های تلفن همراه‌اند. در این میان برخی از این اپ‌ها به کار شبکه‌سازی مشغول هستند و تلگرام نیز یکی از این اپ‌هاست و خارج از آن چیزی نیست.
به گزارش ایکنا؛ تقی‌پور نیز با بیان اینکه تلگرام جزو 300 اپلیکیشن موجود در دنیاست که مردم از آن استفاده می‌کنند، گفت: تلگرام ضعیف‌ترین پلت‌فرم در حوزه کسب‌کارهای ارتباطی را دارد و کسانی که می‌گویند با فیلتر شدن تلگرام این کسبوکارها از بین می‌رود یا ماهیت تلگرام را نمی‌دانند و آشنایی با این فضا ندارند و یا اینکه موضوع دیگری نسبت به این مسائل دارند.
وی ادامه داد: ای کاش که تلگرام تنها به منافع خودش فکر می‌کرد. اخیرا و در جریانات اخیر صحبت‌های مسئولین کشور با مدیر تلگرام انجام شد که او در پاسخ به مسئولین ما می‌گوید که من از طرف شخص آقای ترامپ و اطرافیانشان تحت فشار هستم. تلگرام زمانی که وارد کشور ما شد طی یک سند مقرر شد قوانین جمهوری اسلامی را رعایت کند و کانال‌های ضد اخلاقی و پرنوگرافی و تجارت آن را در کشور ما مسدود کند، همچنین مقرر شده بود در مواجهه با جرایم اطلاعات مجرمین را در اختیار ما قرار دهد که هیچکدام از اینها عملا رخ نداد و پاسخگو نبود.
عضو شورای‌عالی فضای مجازی کشور در ادامه گفت: در بحث اتفاقات تروریستی در مجلس هم تلگرام به عنوان یک شبکه ارتباطی فعالیت می‌کرد و هیچکس‌هم پاسخگو فعالیت تروریست‌ها در این شبکه نبود. ما امروز بیش از 300 نرم‌افزار پیام‌رسان نسبتا قوی در دنیا داریم که تنها تعداد محدودی از آنها قابلیت ایجاد کانال را دارند که این تعداد هم به صورت سفارشی تولید شده است.
تقی‌پور با اشاره به اینکه مسئله فیلتر شدن تلگرام بیش از یک سال پیش در شورای عالی فضای مجازی مطرح است و محدود به وقایع اخیر نیست، گفت: سال گذشته و با ارائه طرحی به شورای عالی فضای مجازی در خصوص ساماندهی پیام‌رسان‌های خارجی این طرح تصویب شد و از خرداد ماه سال 96 به صورت اجرایی درآمد. بعد از عدم پاسخگوی تلگرام به مسئولان کشور باید به این سوال پاسخ داد که آیا وجود چنین شبکه گمنامی در کشورخوب و یا بد است؟
وی ادامه داد: بعد از طرح شورای‌عالی فضای مجازی پیام‌رسان‌ها ملزم شدند در مقابله با جرایم رخ‌داده به کشور پاسخگو باشند. این درحالی بود که تلگرام در بحث پاسخگویی به جمهوری اسلامی هیچگونه همکاری نکرد. این همکاری در قاموس تلگرام به هیچ وجه وجود نداشت. آیا این نقص حاکمیت جمهوری اسلامی نیست. آیا معنی پول تلگرام نقض حاکمیت مالی جمهوری اسلامی یا هر کشور دیگر نیست؟ هیچ کدام از این حرف‌ها افسانه نیست. تلگرام خیلی بیشتر از یک نرم‌افزار است و کارکردهای دیگر دارد.
تلگرام تنها یک اپلیکیشن است
منتظرالقائم بعد از این سخنان با تاکید بر اینکه تلگرام تنها یک اپلیکیشن است، اظهار کرد: اینکه پشت سر تلگرام اهدافی وجود دارد و سیاستگذاری بوده در اپلیکیشن بودنش هیچ تغییری نمی‌دهد. لذا ما حق نداریم اسم این اپلیکیشن را سیاست فرهنگی بگذارم. به خاطر مزیت نسبی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و با توجه به آرمان‌ها، هدف‌ها و مشتریانی که داشته گسترش پیدا کرده است.
وی تأکید کرد: آیا کل مسأله نظام جمهوری اسلامی به این رسیده که با نرم‌افزار تلگرام مشکل داریم؟ کجاست گزارش حقوقی جمهوری اسلامی که در عرصه بین المللی این نرم‌افزار را مجبور کند که قوانین بین المللی را رعایت کند؟ مسیری که می‌رویم مشکل دارد. اگر با تلگرام مشکل داریم باید طبق قوانین بین‌المللی حرف بزنیم. ما با این نرم افزار مشکل نداریم و با کارکرد آن مشکل داریم.
عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ادامه داد: اگر جلوی این نرم‌افزار را بگیریم فرد دیگری این پرچم را بر می‌دارد. ممکن بود در بستر دیگری اسمش چیز دیگری باشد. من به عنوان یک متخصص ملی همیشه رویکردم این بوده و ایدئولوژی سیاسی هم ندارم. معتقدم باید همه مکانیزم‌های سیاستگذاری را به کار بگیریم؛ اما با توجه به شرایط و بستر کلان باید این کار را انجام دهیم.
وی گفت: برای اینکه تکرار تاریخ نکنیم به خودمان وعده غلط ندهیم. با فیلتر شدن تلگرام اتفاق خاصی نخواهد افتاد؛ با فیلترشکن بالا می‌آید. می‌خواهیم نرم‌افزارهای داخلی را تقویت کنیم. این نرم‌افزارهای ما خصوصی‌اند یا خصولتی؟ هیچ کدام از نرم‌افزارهای ما خصوصی نیستند و کسی که بودجه داده توقع دارد.
تقی‌پور نیز بعد از این سخنان گفت: دورف مالک تلگرام نیست و لشوویلی است که سرمایه‌گذار نفت اسرائیل است و دوروف برای او کار می‌کند. ما قوانین بین‌المللی برای تعقیب یک فرد نداریم. خودشان گفتند استاکس نت را علیه جمهوری اسلامی راه انداخته‌ایم؛ کدام دادگاه توانست آنها را احضار کند؟ فیلترینگ را تنها به عنوان بخش کوچکی از راه حل قبول داریم؛ در جایی که همه راه ها طی شده راهی جز این نداریم. اگر ما در قوانین و مقررات نقص داریم به این معنا نیست که بی قانونی را در این فضا ترویج دهیم.
به گزارش ایکنا؛ عضو شورای عالی فضای مجازی در مورد خصوصی یا دولتی بودن نرم‌افزارهای داخلی اظهار کرد: به هیچ وجه توصیه نمی‌کنیم که این نرم‌افزارها دولتی باشند اما برای راه‌انداختن مدار کمک‌هایی لازم دارد که بتواند این رقابت را شروع کند.
وی در پاسخ به سؤالی در مورد قول رئیس جمهور مبنی بر اینکه دست وزیر ارتباطات روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت، هم گفت: شورای‌عالی فضای مجازی 27 عضو دارد و 8 نفر آنها اعضای دولت هستند و اینکه انتظار داشته باشیم رأی دولت از شورای‌عالی فضای مجازی بیرون بیاید با مبانی دموکراسی در تضاد است.
گزارش از وهاب خدابخشی
انتهای پیام
