آیاتی از نور ناظر بر گفتمان‌سازی/ گلایه از سلبریتی‌ها
گروه جامعه ــ رئیس دانشکده علوم قرآنی ملایر با اشاره به آیات قرآن درباره پیشینه گفتمان‌سازی گفت: اگر بخواهیم پیشینه شناسی کنیم می‌توانیم به دو آیه از آیات قرآن کریم اشاره کنیم. آیه دوم سوره جمعه و آیه 125 سوره نحل را می‌توانیم ناظر بر گفتمان سازی و حتی راهکارها و مکانیزم‌های گفتمان سازی بدانیم.
حجت‌الاسلام سیدکریم خوش نظر، رئیس دانشکده علوم قرآنی ملایر، جامعه نخبگان را مهمترین عامل تاثیرگذار جهت برگزاری گفتمان‌های دینی دانست و گفت: نخبگان کسانی هستند که می‌توانند گفتمان‌ها را راه‌اندازی کنند؛ این قشر از جامعه به خاطر تاثیرگذاری ویژه‌ای که دارند می توانند زمینه تحولات در جوامع را فراهم کنند.
خوش نظر با بیان این مسئله که گفتمان سازی به لحاظ مبانی، خواستگاه و موضوعات و اهدافی که دنبال می‌کند؛ می‌تواند همه افراد اعم از دینی و غیر دینی را در بر بگیرد، افزود: گفتمان سازی یک معنای عام دارد و امری نیست که صرفا افراد دین دار یا جوامع دینی را در بگیرد.
رئیس دانشکده علوم قرآنی ملایر با تاکید بر این مسئله که امروزه ابزار گفتمان سازی فقط شامل ارتباطات کلامی و گفتاری نمی‌شود، بیان کرد: امروزه ما بر این باور هستیم که ابزار گفتمان سازی فراتر از ارتباطات کلامی و گفتاری صرف است؛ رسانه‌ها از ابزارهای گفتمان سازی هستند. همین طور کنش‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی رهبر‌ن و نخبگان جوامع و افرادی که سلبریتی هستند به عنوان ابزارهای تاثیر گذار در گفتمان‌سازی مطرح هستند. بحث مذاکره علمی؛ مباحثه علمی و بحث ذکر و تذکر و صنعت تکرار که به عنوان صنعت بلاغی در قرآن کریم و معارف دینی وارد شده است همه می‌توانند به عنوان ابزارهای گفتمان سازی دینی مطرح باشند.
وی با اشاره به آیات قرآن درباره پیشینه گفتمان سازی گفت: اگر بخواهیم پیشینه شناسی کنیم می‌توانیم به دو آیه از آیات قرآن کریم اشاره کنیم. آیه دوم سوره جمعه و آیه 125 سوره نحل را می‌توانیم ناظر بر گفتمان سازی و حتی راهکارها و مکانیزم‌های گفتمان سازی بدانیم.
حجت‌الاسلام سیدکریم خوش نظر به آیه دوم سوره مبارکه جمعه که می‌فرمایند: «هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ؛ اوست خدایی که میان عرب امّی (یعنی قومی که خواندن و نوشتن نمی‌دانستند) پیغمبری بزرگوار از همان مردم برانگیخت که بر آنان آیات وحی خدا تلاوت می‌کند و آنها را (از لوث جهل و اخلاق زشت) پاک می‌سازد و شریعت و احکام کتاب سماوی و حکمت الهی می‌آموزد و همانا پیش از این همه در ورطه جهالت و گمراهی آشکار بودند.» اشاره کرد و گفت: این آیات نشانه‌ای از گفتمان‌سازی که پیامبر دارد انجام می‌دهد را یادآور می‌شود. حتی گفتمان سازی در دوران رسالت هم فراتر از ارتباط کلامی صرف بوده است. در ادامه آیه «وَيُزَكّيهِم وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ وَالحِكمَةَ» به نفوذ تعلیم و حکمت اشاره دارد که در راستای گفتمان سازی است.
مکانیزم گفتمان سازی
این پژوهشگر ادامه داد: همچنین اگر به تفسیر آیه 125 سوره نحل به ویژه تفسیر آیت الله العظمی جوادی آملی نگاه کنید؛ این آیه ناظر بر شیوه‌های تبیین معارف در قرآن است. «ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ ۖ وَجادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ ۖ وَهُوَ أَعلَمُ بِالمُهتَدينَ؛ (ای رسول ما خلق را) به حکمت (و برهان) و موعظه نیکو به راه خدایت دعوت کن و با بهترین طریق با اهل جدل مناظره کن (وظیفه تو بیش از این نیست) که البته خدای تو (عاقبت حال) کسانی را که از راه او گمراه شده و آنان را که هدایت یافته‌اند بهتر می‌داند.» این آیه مکانیزم گفتمان سازی قرآنی را به ما می‌آموزد. یعنی ما می‌توانیم برای دعوت انسان‌ها به راه خدا از حکمت و موعظه حسنه و جدال احسن استفاده کنیم.
حجت‌الاسلام خوش نظر ادامه داد: باید اعتراف کنیم که اساس آفرینش با گفتمان و گفتمان‌سازی آغاز شد. مقدمه و فرآیند جریان هبوط آدم و هوا از بهشت؛ آغاز گفتمان است.
فاکتورهای موفقیت در گفتمان‌سازی
رئیس دانشکده علوم قرآنی ملایر، با اشاره به اینکه برای موفقیت در گفتمان سازی دینی باید به فاکتورهایی توجه کرد تا پیروز شد، گفت: اگر بخواهیم در گفتمان سازی هر موضوعی به موفقیت دست پیدا کنیم باید به مولفه‌‌‌‌‌‌هایی توجه کنیم؛ مثلا در راه‌اندازی یک گفتمان با موضوع مهدویت با فاکتورهایی مانند عدالت، معنویت و بسیاری دیگر از مطالب را لحاظ کنیم.
وی با عنوان کردن این موضوع که ما در بحث گفتمان سازی باید میزان سعه صدر خود را افزایش بدهیم، گفت: ما در بحث گفتمان سازی دینی، رشد و ارتقا داشته‌ایم؛ اما باید ظرفیت خود را نسبت به تحمل نظری و تئوری دیدگاه‌های دیگر افراد مخالف بالا ببریم.
رئیس دانشکده علوم قرآنی ملایر دلیل تاثیر گذاری شبکه‌های بیگانه و برخی از افراد غیر کارشناس بر تفکر عموم افراد جامعه را به وجود آمدن رخنه در بین مردم و مسئولان دانست و از سلبریتی‌هایی که حتی الفبای فرهنگ و تمدن را نمی‌دانند و به راحتی در مورد هر مسئله‌ای ابراز عقیده می‌کنند، گلایه کرد.
وی با توضیح این مسئله که با توجه به جامعیت معارف دینی و اداره کردن گفتمان‌ها به این طریق می توانیم در ابعاد مختلف به پیروزی دست پیدا کنیم، گفت: اگر بحث جامعیت معارف دینی را بپذیریم و به این مسئله که معارف و آموزه‌های دینی برگرفته از خداوند است توجه کنیم و این جامعیت را که در طول سال‌های گذشته در ابعاد مختلف جامعه؛ به درستی از آن تبین نشده است؛ درست تبین کنیم، می‌توانیم در ابعاد مختلف فکری، سیاسی، فرهنگی به پیشرفت‌های خوبی دست پیدا کنیم. عقل حکم می‌کند که ما با تمسک جستن به معارف دینی گفتمان‌های دینی را در جامعه نهادینه کنیم که با نهادینه کردن گفتمان‌ها به این طریق می‌توانیم در بعدهای مختلف به پیروزی نائل آئیم.
رئیس دانشکده علوم قرآنی ملایر، در خصوص راه اندازی گفتمان برای تبلیغ کالای ایرانی و تشویق مردم به استفاده از این کالاها، افزود: اگر از راس نظام تا باقی سلسه مراتب ها می خواهیم به رشد و شکوفایی جامعه کمک کنیم؛ عقل سلیم حکم می کند که همه سیاست مداران و رهبران دینی و کسانی که منابع و تربیون عمومی در اختیار دارند؛ به شکلی دقیق برای مستقل شدن جامعه گفتمان سازی کنند. به تعبیر مقام معظم رهبری، همه باید دست اندرکار شوند تا این موضوع در بین مردم به ادبیات رایج تبدیل شود.
انتهای پیام
