حجت الاسلام صادقی: سیره تعبد شهید بهشتی در عین اجتهاد/ معصومی لاری: شهید بهشتی پایه‌گذار دین اسلام در آلمان بود

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ کتاب «روایتی از زندگی و زمانه آیت الله سید محمد حسینی بهشتی» صبح امروز، 6 تیرماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین هادی صادقی، معاون فرهنگی قوه قضائیه و جمعی از مسئولان در ساختمان مرکزی قوه قضائیه رونمایی شد.
حجت‌الاسلام صادقی در این مراسم گفت: آنچه امسال را از سال‌های دیگر متمایز کرده، کتاب «روایتی از زندگی و زمانه آیت‌الله سید محمد حسینی بهشتی» است که اثری تاریخی و تحلیلی است. چنین کارهایی نیازمند رعایت اصول و قواعدی است که در این کتاب رعایت شده است.
وی افزود: در این کتاب استانداردهای تحقیق رعایت شده است، با توجه به اینکه عصر نسیان و فراموشی است، از این رو این تحقیق می‌تواند مانع این کار شود. اصل دوم استقراء مدارک و اسناد تاریخی است که همراه عکس تاریخی و مستند آمده است. اصل سوم، اصل تردید و شک‌گرایی مثبت است، به این معنی که به راحتی هر آنچه را که شنیدید؛ به صورت خام نپذیرید و درباره آنها تحقیق کنید و این نقد هم باید درونی و هم بیرونی باشد.
صادقی ادامه داد: جامعیت در عین گزینش‌گری از ویژگی‌های دیگر این کتاب است، این گزارش‌گری در عین گزینش‌گری به نحوی انجام شده که کار ضربه نزده است. انصاف هرمنوتیکی نیز از اصول دیگری است که در این کتاب رعایت شده است، به این معنی که با توجه به اینکه انسان باید تفسیر خود را داشته باشد، اما این کار باید با انصاف صورت گیرد.
وی تصریح کرد: زمانه شهید بهشتی قبل از انقلاب و اندکی پس از انقلاب با موج فراوانی از تهمت‌ها همراه بود. یکی از آنها گرایشات وهابیت است. در حالی که وی طوری رفتار می‌کرد که عقاید و مذاهب دیگر را نیز مورد توجه قرار می‌داد. در مرکز اسلامی هامبورگ، با اهل سنت نیز همراه بود و به همین دلیل بر مهر سجده نمی‌کرد و قنوت که از مستحبات است، را انجام نمی‌داد تا اهل سنت با وی همراه شوند و در همین راستا تهمت‌های بسیاری به وی زده شد و در این کتاب به این تهمت پرداخته شده است. وی همچنین با بزرگان اختلاف نظر داشت، به این دلیل که وی برخلاف بازرگان که معتقد بود، با آمریکا ارتباط داشته باشیم، اما وی اعتقادی به این موضوع نداشت.
حجت‌الاسلام صادقی با بیان اینکه رئیس قوه قضائیه امروز نیز از همان اتهامات وارد می‌شود، گفت: اختلاف‌نظرهایی که شهید بهشتی با شهید مطهری داشت، در این کتاب انعکاس داشته است. بر اصول خود پافشاری داشت و سازش مصلحت‌اندیشانه را نمی‌پذیرفت؛ از این رو وی یک اصولگرای تمام‌عیار بود.
وی در ادامه عنوان کرد: ایشان جزء خواص درجه یک بود و این موضوع خطراتی داشت. کسی که جزء خواص است، یعنی خودش رأی دارد و ممکن است در برابر رأی رهبرش بایستد. به همین دلیل ریزش‌هایی را در بین خواص شاهد هستیم، شهید بهشتی از خواص متعبد بود و اگر در زمینه‌ای نظری داشت اعلام می‌کرد اما در صورت اعلام تصمیم رهبری همواره در مقابل آن تسلیم می‌شد و سیره تعبد در عین اجتهاد داشت و درس‌آموز است.

سعید گلشناس، مدیر عامل مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی در ادامه این مراسم گفت: در سال گذشته رهبر معظم انقلاب گلایه کردند از اینکه کاری در رابطه با شهید بهشتی انجام نشده است و امسال این فعالیت جمعی انجام شد. حدود 14 ماه پیش این کار آغاز شد و با حمایت قوه قضائیه به نقطه پایانی رسید.
وی افزود: امیدوارم بتوانیم این کار را به زبان‌های انگلیسی، آلمانی و عربی ترجمه کنیم؛ چرا که شهید بهشتی چهره بین‌المللی بود و متأسفانه آن طور که باید و شاید کاری در این زمینه انجام نشده و اثری جامع منتشر نشده است.
عباس سلیمی نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران نیز در ادامه عنوان کرد: این گام ارزشمندی است که به مباحث مهم تاریخی کمک می‌کند و ما شهید بهشتی را می‌توانیم نمادی از مظلومیت نظام بدانیم.
وی ادامه داد: مسئله اصلی منافقین بحث نظام سیاسی بود و شهید بهشتی و شهید مطهری نظام سیاسی مبتنی بر اسلام را می‌خواستند و این عامل سبب تقابل منافقین با شهید بهشتی شد و امروز برخی برای تطهیر مجاهدین خلق عنوان می‌کنند که چون روحانیت همه قدرت را به دست گرفت و به آنها سهمی نداد، آنها با این نظام مقابله کردند، در حالی که آنها هیچ اعتقادی به امام و مردم در این مقطع تاریخی نداشتند و لحظه‌ای از جمع‌آوری سلاح دست بر نداشتند و بنای قرار گرفتن در مسیر مردمی در تشکیلات آنها وجود نداشت.
سلیمی نمین گفت: امروز مورخان جوان ما از این موضوعات مطلع هستند و کاری که انجام شده، مقدمه‌ای برای درک مظلومیت شهید بهشتی است و در این راستا باید به منابع آن توجه کرد که چگونه از منابع بهره گرفته شده است.
وی تصریح کرد: کتاب «زندگی و زمانه آیت الله شهید بهشتی» قوت و ضعف‌هایی دارد و یکی از این ضعف‌ها این است که تا حدی تحت تأثیر تبلیغاتی است که در کشور وجود دارد و می‌خواهد شهید بهشتی را همچنان مظلوم نگه دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین معصومی‌لاری معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه نیز بیان کرد: من مدتی پس از شهید بهشتی در مرکز اسلامی هامبورگ بودم و هر کسی وی را دیده بود، یاد و خاطره‌ای از وی داشت و بیان می‌کرد. همچنین وی یکی از پایه‌گذاران اسلام در کشور آلمان بود و همین امر به تدریج در کشورهای دیگر توسعه یافت.

وی افزود: ایجاد مرکز فرهنگی اسلامی هامبورگ در کنار مسجد از اقدامات مهم وی بود و در لابه‌لای اسناد زیر انبار همین مرکز، اسنادی را از شهید بهشتی یافتیم که متأسفانه در این کتاب نیامده است و این اسناد بخشی از زوایای پنهان زندگی شهید بود که حتی خانواده‌اش نیز از آن مطلع نبودند.
معصومی لاری ادامه داد: همچنان رد پای شهید بهشتی را در قوه قضائیه می‌بینید که همه ما باید از اقدامات و سیره وی درس بیاموزیم. قیمت انقلاب بسیار سنگین است و خون‌های زیادی برای آن داده شده است؛ از این رو از آن دست نمی‌کشیم و نخواهیم کشید.
جعفر شیرعلی‌نیا، نویسنده و پژوهشگر کتاب «روایتی از زندگی و زمانه شهید بهشتی» گفت: خوشحالم که امروز ثمره دو سال کار فشرده را می‌بینم و در ماه‌های آخر به صورت شبانه‌روزی بود. این کار یک نفر نیست و یک کارگروه بر روی این کتاب کار کرده‌اند. این کار از صفحه شناسنامه که آغاز می‌شود، از اسامی مختلف با گرایش‌های متفاوت یک معجزه است و ما خوشحالیم که این معجزه رخ داد.
وی با بیان اینکه ما باید در راستای گرایش‌های سیاسی روزمره بتوانیم کاری انجام دهیم که این مباحث را با مخاطبان جوان مطرح کنیم و بیشتر با آنها گفت‌وگو کنیم، افزود: این ایده از ابتدا با پیشنهاد و حمایت‌های حجت الاسلام زائری کلید خورد و سپس با حمایت‌ها و پیگیری‌های سعید گلشناس ادامه یافت. این پنجمین کار من با این گروه است و از سوی نشر سایان منتشر شده است. با توجه به اینکه پیش از این کارهای تصویری برای کودکان و نوجوانان منتشر می‌شد، اما چنین کارهای تصویری برای بزرگسالان وجود نداشت.
این نویسنده ادامه داد: از میان کارهایی که به این سبک انجام داده‌ام، این کامل‌ترین کتابم است و هزاران سند در آن مورد استفاده و استناد قرار گرفته است. بخش‌های زیادی از اسناد خواندنی است و جزء اسنادی است که تاکنون منتشر نشده است.
شیرعلی‌نیا بیان کرد: فضای تحقیقی تاریخی ما فضایی به دور از گرایشات سیاسی بود و امیدوارم این کتاب را ببینند و نقد کنند و جزئیات بسیاری در آن وجود دارد که باید با دقت تحلیل شود. هر چند ما از تخطئه و نقد بی‌رحمانه نیز استقبال می‌کنیم و مشتاقانه منتظر نقد هستیم.
وی یادآور شد: در سال‌های اخیر تاریخ شفاهی در ایران پررنگ شده است و این آثار مثبتی دارد و یکی از کارهایی که در این اثر انجام شد، تطبیق اسناد با خاطرات و روایات است که بسیار سخت و پیچیده بود. با توجه به اینکه شهید بهشتی با افراد بسیاری در ارتباط بود، هر یک از آنها روایات و خاطراتی را بیان کردند که تصورشان این بود که روایت کاملی است، در حالی که خاطره مانند یک موجود زنده است، رشد می‌کند و مونتاژ می‌شود و وقتی روایت می‌شود، ممکن است با اصل واقعیت متفاوت باشد.

گزارش تصویری این مراسم را اینجا ببینید.

گزارش از سمیه قربانی

انتهای پیام