رونمایی از مصحف دیجیتال در دهه فجر/ نشر 87 میلیون قرآن

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ برنامه زنده افق طی امروز، 20 مردادماه به موضوع چاپ و نشر قرآن کریم اختصاص داشت. در این برنامه، سیدعزیزالله مرتضوی، مدیر امور تصحیح سازمان دارالقرآن الکریم و محمد بابایی، مدیر نشر مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی حضور داشتند.

مرتضوی درباره آمار چاپ قرآن اظهار کرد: معاونت نظارت بر چاپ و نشر قرآن سازمان دارالقرآن از سال 64 بر اساس بخشنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شروع به فعالیت کرد و تاکنون 33 سال است که در این عرصه فعالیت می‌کند. مجموعه افرادی که در چاپ و نشر مشغول به فعالیت هستند، طی 33 سال بالغ بر 433 جزء از قرآن را تصحیح کرده‌اند. تعداد مجوزهای چاپ شده 9397 مجوز است. تیراژ مجوزهای چاپ بعد از پیروزی انقلاب 166 میلیون و 438 هزار جلد است که توسط ناشران چاپ شده است.

وی افزود: معاونت نظارت بر چاپ  و نشر قرآن با هزار ناشر تعامل دارد. تعداد مجوزهای نشر صادر شده برای توزیع قرآن، 5900 مجوز و تیراژ مجوزهای نشر صادر شده، 87 میلیون بوده است. از سال 84 تاکنون یک میلیون و 500 اشکال گرفته شده است. تمام قرآن‌هایی که چاپ شده،‌ گنجینه گران‌بهایی به شمار می‌روند که 4300 جلد را شامل می‌شود که قرآن‌هایی است که پس از انقلاب از سوی این سازمان مجوز داده شده و از هر کدام این قرآن‌ها یک نمونه موجود است.

مرتضوی با بیان اینکه مجوزهای صادر شده تا شش ماه اعتبار دارد، گفت: وقتی از ناشران دلیل چاپ نکردن قرآن‌ها را می‌پرسیم، کمبود کاغذ و گرانی آن را بیان می‌کنند. هر ناشری که بخواهد قرآن را مجدداً چاپ کند باید دوباره مجوز بگیرد و درخواست چاپ مجدد بدهد.

وی اظهار کرد: ناشران در سه، چهار سال اخیر صحبت‌هایی درباره دلایل افزایش قیمت و کمبود کاغذ را مطرح می‌کنند و از نوسانات قیمت سخن به میان می‌آورند. همین موضوع سبب تغییر شغل بسیاری از افراد شده است و گلایه‌مند هستند از عدم همکاری سایر ارگان‌ها و سازمان‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند.

مرتضوی در بخش دیگری از سخنانش افزود: در سال 88، به چاپ قرآن با خط عثمان طه 47 درصد و به خطوط ایرانی 53 درصد مجوز داده شد. در سال 89 تعداد مجوزهای صادر شده در خط عثمان طه 51 درصد و برای خطوط ایرانی 49 درصد بود. در سال 90، مجوز خط عثمان طه 52 درصد و خطوط ایرانی 48 درصد بوده است. از سال 91، 53 درصد مجوزها به خط عثمان طه و 47 درصد به خط ایرانی داده شد. مصوبه‌ای از مرکز طبع و نشر مبنی بر پیروی از رسم‌المصحف داشتیم که به همه ناشران ابلاغ کردیم که در پی این اقدام، اقبال به سمت خطوط ایرانی کم شد.

وی گفت: از سال 92 ، 57 درصد قرآن‌ها با خط عثمان طه  و 25 درصد با خط ایرانی چاپ شد. این میزان در سال 95، 28 درصد و در سال 96، 33 درصد شد و در پنج ماه اول سال 97، 23 درصد قرآن‌ها با خط ایرانی چاپ شد. میزان درصد خط عثمان طه در چاپ قرآن طی پنج ماه نخست امسال،‌ 77 درصد بوده است. گله ناشران این است که برای چاپ قرآن با خط ایرانی مثل نیریزی، صفامهدوی، اشرفی، ولی‌زاده و ... دستشان بسته است.

مرتضوی یادآور شد: یک انجمن خیران قرآنی با همت سازمان دارالقرآن تشکیل شد که شماره حساب 88888 بانک ملی به نام انجمن خیران قرآنی را اعلام کرد. در حدود یک میلیارد تومان برای این انجمن اعتبار جمع‌آوری و این مبلغ صرف چاپ قرآن شد. سازمان دارالقرآن 150 هزار قرآن چاپ و به مناطق محروم و صفر مرزی ارسال کرد.

وی در ادامه این مطلب گفت: همچنین سازمان دارالقرآن با بودجه خود در سال‌های گذشته اقدام به چاپ قرآن و ارسال به مناطق محروم و روستایی می‌کرد. در سال 96 و ایام رمضان و دهه فجر 13 هزار جلد قرآن چاپ و به مناطق محروم و روستایی ارسال شد. همچنین مراکز استان‌ها به جمع‌آوری کمک‌های مردمی پرداختند که به صورت خودجوش برای این مناطق اقداماتی می‌کند. همچنین فعالیت دیگر ما این است که در قالب طرح سفیران نور و منادیان رحمت، 60 حافظ و استاد قرآنی را در سال 96 و ماه رمضان امسال به مناطق محروم اعزام کردیم.

وی ادامه داد: آخرین محموله ما به استان سیستان و بلوچستان در دو، سه هفته گذشته ارسال شد. امکانات کافی وجود ندارد، ولی در حد وسع کار می‌کنیم. 7 هزار خانه قرآن روستایی و شهری برپا شده است که با مجوز سازمان دارالقرآن شکل گرفته‌اند و هر سال مبالغی را به این خانه‌های روستایی برای چاپ و توزیع قرآن ارائه می‌کنیم.

مرتضوی همچنین به جنس کاغذ و نوع صحافی که سبب تغییر قیمت می‌شود اشاره و عنوان کرد: ما قرآن‌هایی با شش تا هفت هزار تومان نیز منتشر کرده‌ایم. در راستای مشکلاتی که وجود دارد باید وفاق ملی بین دستگاه‌ها ایجاد شود. وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی و مرکز طبع و نشر باید با همدیگر راهکاری پیدا کنند.

بابایی در این باره که مرکز طبع و نشر به چه صورت مجوز چاپ قرآن را صادر می‌کند، گفت: طبق توافق به عمل آمده با ریاست سازمان تبلیغات در سال 76 قرار شد که خود مرکز طبع و نشر، به قرآن‌های با شیوه کم‌علامت مجوز نشر بدهد. مجوز سایر شیوه‌هایی که قرآن با آنها چاپ می‌شد، توسط دارالقرآن صادر می‌شود. تاکنون دو مرکز داریم که مجوز چاپ قرآن را در کشور صادر می‌کنند.

وی افزود: مرکز طبع و نشر قرآن‌هایی با تنوع در قطع، ترجمه و سایر مشخصه‌های یک مصحف در بیش از 100 شکل متنوع چاپ کرده است و از نظر آمار بیش از 26 میلیون جلد به شیوه کم‌علامت چاپ شده است که بعضی از آنها در خارج از کشور توزیع شده‌اند. کمتر از 5 درصد قرآن‌ها در کشورهای اسلامی و غیراسلامی توزیع شده‌اند.

بابایی درباره واردات قرآن گفت: هنگامی که چاپ قرآن با کاغذ سبک و زیر 30 گرم را مد نظر داشتیم، واردات داشتیم. امکان صحافی با این کاغذ بسیار سخت است. در اوایل دهه 90 چنین اقدامی انجام می‌شد،‌ ولی اکنون ظرفیت چاپ و صحافی در کشور وجود دارد و انتشارات مرکز به دفعات این قرآن را در داخل با کیفیت به مراتب بهتر از خارج چاپ کرده است. بخش خصوصی هم از این موضوع استقبال کرده است.

وی به کاغذ بایبل که قرآن با استفاده از آن در بیروت چاپ می‌شد اشاره و عنوان کرد: این قرآن با کاغذ مورد نظر اکنون در مشهد و تهران چاپ می‌شود. آستان قدس رضوی چاپخانه بسیار خوبی دارد. چاپخانه بزرگ قرآن نیز در قم قرار دارد که بعد از راه‌اندازی آن، چاپخانه آستان قدس رضوی تاسیس شد.

بابایی در بخش دیگری از سخنانش گفت: رسم‌الخط قرآن یکی از دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب بود که بر همین اساس مرکز طبع و نشر قرآن تاسیس شد. ما در خارج از ایران به تحریف قرآن متهم بودیم. این در حالی است که خط ایرانی دارای اصالت و زیبایی است و خوانایی بسیار بالایی برای ایرانیان دارد. در این راستا باید مصالحی را در نظر می‌گرفتیم.

وی ادامه داد: مصوبه‌ای مطرح شد که تا امروز تلاش شده است بر اساس همان پیش برویم. مطلبی که مرتضوی درباره کاهش چاپ قرآن با خط ایرانی مطرح کرد درست است. قرآن به شیوه رسم‌الخط غیررایج در کشورهای دیگر با زینکی که وجود داشت چاپ می‌شد. با ابلاغیه به عمل آمده، توافقاتی شد که برای چاپ محدود از سوی ناشران فرصت داده شود که این فعالیت ادامه یابد.

بابایی اظهار کرد: کارهایی که در سال‌های اخیر انجام شد، این بود که شیوه کتابت بر رسم‌المصحف متمرکز شد.  ما در مرکز طبع و نشر قرآن، 10 قرآن خوب و پرکاربرد از جمله قرآن با خط اشرفی و نیریزی را اصلاح کردیم، ولی کافی نیست و باید تلاش بیشتری شود که غلبه با خط نسخ ایرانی باشد. اساس فعالیت دارالکتابه این بود که خط ایرانی احیا شود. مصوبه مجلس ناظر بر خوشنویسی ایرانی است. بحث شیوه نگارش مطرح بوده است که ناظر بر خوشنویسی بود و مرکز طبع و نشر،‌ اولین مجموعه در ترویج بود که دهه فجر امسال، 5 قرآن با خط اساتید ایرانی رونمایی می‌کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنانش درباره وظایف این دو مرکز نسبت به چاپ و توزیع قرآن در مناطقی چون کرمان افزود: مرکز طبع و نشر و سازمان دارالقرآن وظیفه چاپ و توزیع قرآن را برعهده ندارند. تعریفی که برای این دو نهاد است اینکه تهیه مصحف جمهوری اسلامی و تبیین شیوه نگارش و نظارت بر چاپ را عهده‌دار هستند و باید قواعد را تعیین و تنظیم کنند. صدور مجوز قرآن و تهیه فایل الکترونیکی در این دو مجموعه تعریف شده است که دستگاه‌های دیگر نیز باید کمک کنند. مصوبه اولیه مرکز طبع و نشر به نظر رهبر معظم انقلاب رسید که طبق آن،‌ وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات و دستگاه‌های فرهنگی کشور باید به انجام و ترویج آن کمک کنند.

بابایی با اشاره به اینکه دو مجموعه، بودجه‌ای برای چاپ قرآن ندارند، گفت: در چند سال گذشته بودجه نیم درصدی به این منظور مطرح شد و متقاضیان به ما مراجعه کردند که عمدتاً در استان کرمان و از جوانان جهادی بودند. ما از محل بودجه‌ای که برای چاپ قرآن و برای مناطق محروم داشتیم به تامین این قرآن‌ها اقدام کردیم و 100 هزار نسخه چاپ و ارائه شد.

وی گفت: یکی از شیوه‌های رایجی که قرآن در سیستان و بلوچستان چاپ می‌شود، شیوه هندی است که ما هم قرآنی را با این خط کتابت و چاپ کردیم. یک میلیارد مسلمان به این خط قرآن را می‌خوانند. همچنین قیمت تمام شده برای قرآن مرکز طبع و نشر 10، 12 هزار تومان است.

بابایی درباره راهکار جبران کمبودهای موجود اظهار کرد: باید در حوزه نشر دیجیتال همت کرد. اگر دستگاه‌ها با هم همراه شوند، می‌توان اقداماتی در این باره به عمل آورد و نسخه‌های خوب قرآن را از نظر خط، ترجمه، تفسیر و لغت ارائه کرد. نسخه دیجیتال علاوه بر اینکه در دسترس است، با هزینه کمتر تولید و تکثیر می‌شود. البته هیچ چیزی جای مصحف را نمی‌گیرد. قرآن ما مبتنی بر فونت است و آمادگی تبدیل به این مصحف دیجیتال را داریم و برای دهه فجر و آستانه 40 سالگی پیروزی انقلاب این نسخه را رونمایی می‌کنیم.

انتهای پیام