آداب حضور در مجالس عزاداری امام حسین(ع)/ اقامه عزا و گریه بر سالار شهیدان؛ حقیقت معنای عاشورا
کانون خبرنگاران نبأ ــ حجت‌الاسلام‌والمسلمین میرزامحمدی با اشاره به آداب حضور در مجالس عزاداری امام حسین(ع)، گفت: حضرت موسی(ع) در تببین معنی واقعی عاشورا می‌فرماید «العاشورا البکاء و التباکی و اقامه العزاء علی ولد المصطفی» یعنی حقیقت معنای عاشورا گریه بر سالار شهیدان و اقامه عزا است.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، حجت‌الاسلام‌والمسلمین میرزامحمدی، 19 شهریورماه مصادف با شب اول محرم‌الحرام در مراسم عزاداری هیئت حضرت علی اکبر(ع) مسجد المصطفی(ص) یزدانشهر قم گفت: سفارش مهم اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به شیعیان و محبان‌شان، برگزاری جلسات و تشکیل محافل مذهبی است، به‌طوری که وجود نورانی ائمه طاهرین(ع) از شاگردان‌شان سؤال می‌کردند در مورد برگزاری جلسه و آنها رو نسبت به اقامه این امر مقدس تشویق و بلکه امر می‌کردند.
وی بیان کرد: در روایتی که مرحوم شیخ صدوق رضوان الله تعالی علیه در کتاب شریف ثواب الاعمال و عقاب الاعمال خودشان آوردند امام صادق(ع) به یکی از شاگردان‌شان به نام فضیل بن یسار فرمودند تجلسون و تحدثون؟ آیا دورهم می‌نشینید و برای ما اهل بیت(ع) جلسه تشکلیل می‌دهید یا نه؟ راوی عرض کرد که بله یا بن رسول الله. ما شاگردان شما جلساتی را داریم که دور هم نشسته و موضوع نشست ما سخن شما اهل بیت(ع) است. حضرت فرمودند «اَعلم اَنّ تِلک المَجالس اُحبها»؛ بدان من امام صادق(ع) این جلسات را دوست دارم. امام وقتی اعلان رضایت و خرسندی از کسی یا جلسه‌ای بکند این علامت رضایت و پسند پروردگار عالم است.
مسئول موسسه حدّاث الحسین ادامه داد: رضایت امام همان جلب رضایت پروردگار عالم است که حضرت سیدالشهدا(ع) در این خطبه‌ای که در منا خواندند در اثنای این خطبه به این موضوع اشاره کرده‌اند که «رَضی الله رِضانا اهل البیت» رضایت ما اهل بیت رضایت خداست. در بیان نورانی پیغمبر اکرم هم در مورد حضرت زهرا(س) بود که حتی منابع اهل سنت هم نقل کرده‌اند که نسخه رضایت پروردگار عالم وجود اهل بیت(ع) است؛ پس امام از برگزرای این جلسات که شیعیان و محبان دور هم جمع می‌شوند و این محافل مذهبی را تأسیس می‌کنند اعلام رضایت می‌کنند و دعایی می‌فرمایند «فَرحِم الله مَن اَحیا اَمرنا» که از این دعای حضرت معلوم می‌شود مهم‌ترین هدف تشکیل این جلسات همین است که امام اشاره کرده‌اند؛ این جلسات که در احیاء امر اهل بیت(ع) انجام می‌شود موجب رضایت و رحمت و خداوند متعال است و این را در قالب دعا نگفته‌اند که در مقام انشاء باشد، بلکه با فعل ماضی بیان کرده که محقق الوقوع است که رحمت خدا بر جلسه‌ای که به‌نام ما اهل بیت(ع) برگزار می‌شود سرازیر است.
وی گفت: روایت دوم را مرحوم علامه مجلسی رضوان الله تعالی علیه در کتاب شریف بحار جلد 1، صفحه 200 حدیث هشتم نقل می‌کند روایت داوود بن سرحان است که امام فرمودند «رَحم الله عَبدا اِجتمع مَع آخر» خدا رحمت کند آن بنده‌ای را که با فرد دومی کنار هم جمع بشوند «فَتذاکرا اَمرنا» و موضوع سخن این دو نفر علوم و معارف ما اهل بیت(ع) باشد. بعد فرمودند «فاِنّ ثالِثهُما مَلکٌ یَستغرلَهما» سومین فردی که به این جمع دو نفره اضافه می‌شود ملکی است که مأمور است در این جلسه شرکت کند و برای این دو نفر استغار کند. از این روایت استفاده می‌شود که تجمع شیعیان حتی در قالب یک دیدار و یا یک شب‌نشینی می‌شود در قالب یک جلسه‌ای شکل بگیرد که محل نزول ملائکه باشد و بعد ادامه دادند که این جلسه دو نفره که شکل گرفت افراد این جلسه مورد مباهات پروردگار عالم است «اِنَّ الله لَیباهی بُهما الملائکه» خیلی تعبیر، تعبیر بزرگ و عمیقی است؛ یعنی پروردگار عالم به این دو نفری که در مورد اهل بیت(ع) سخن می‌گوید مباهات می‌کند به جمیع ملائکه خود و بعد فرمودند «خَیرالناس من بَعدنا مَن ذاکر بأمرنا» مستحضر هستید امام بعد از پیغمبر اکرم(ص) با فضیلت‌ترین گزینه آفرینش است. به روایت امیرالمؤمنین امام افضل از انبیاء و مرسلین است به‌غیر از پیغمبر اکرم (ص) و در روایتی علامه بحرانی در تفسیر برهان از پیغمبر اکرم نقل می‌کند که حضرت به صراحت فرمود که مقام اما حتی از قرآن بالاتر است «علی افضل من القرآن لأنه مترجم کتاب الله» این امامی که بعد از پیغمر اکرم افضل مخلوقات عالم است اینجا فرمودند بهترین مردم بعد از ما اهل بیت(ع) کسانی هستند که امر ما اهل بیت را مورد یادآوری و احیاء قرار می‌دهند.
این استاد حوزه عنوان کرد: امام صادق(ع) به عباد بن اکثیر فرمود «ان لللّه ملائکه سیاحین» پروردگار عالم ملائکه‌هایی دارد که اینها گردشگر هستند و به تعبیر امروز توریست هستند که اینها کارشان گردش در دنیا است، می‌گردند مجالس ما اهل بیت را پیدا می‌کنند و خودشان را به آن جلسه می‌رسانند و بهره‌ها می‌برند، به این معنا که محافلی که به یاد اهل بیت برگزار می شود محل رفت و آمد فرشتگان الهی است؛ این مختلف الملائکه که در زیارت جامعه در ویژگی‌های امام می‌خوانیم مجالسی هم که به یاد آنها برگزار می‌شود محل رفت و آمد ملائکه است.
وی اظهار کرد: امام فرمود مستمعینی که در این جلسات به یاد ما اهل‌بیت شرکت می‌کنند شقی و بدبخت نمی‌شوند چون عباد بن کثیر آمد و گزارشی به حضرت داد که فردی آمده در مدینه و علم انصاب دارد و اصحاب دور او جمع شده‌اند و از علم او در تعجب هستند. امام به او گفتند شما در آن جمعی که شرکت کرده‌اید و جلسه برگزار کرده‌اید با آن شخص صاحب علم انصاب، جلسه‌ای نیست که مایه عاقبت بخیر شما شود بعد حضرت در نقطه مقابل جلسه‌ای را به عباد یادآور شده‌اند که مایه رستگاری و سعادت ابدی است فرمودند «ذلک المجلس الذی لایشقی بهی جلیس» جلسه‌ای که در آن علوم و معارف ما اهل بیت(ع) در آن باشد هر کسی در آن شرکت کند شقی و بدبخت نمی شود.
میرزا محمدی ادامه داد: در این فتنه‌های آخرالزمان که همه نگران عاقبت‌بخیری هستند، اگر یک روزی کسی می‌خواست فسادی انجام دهد می‌بایست به شهر خاص و مکان خاص و شخص خاص مراجعه می‌کرد اما این فساد امروزه در این فضای مجازی در جیب ما هم می‌تواند باشد و این نگرانی نسبت به عاقبت امر و ختم به سعادت و رستگاری را در همه ادعیه معصومین مشاهده می‌کنیم «اَلهم تَوفنی مُسلما اَلّهم اَختم لی بسعاده» که در بیان معصومین بارها و بارها ذکر شده است و امام دارد نسخه می‌دهد که در مجالسی که یاد ما اهل بیت در آن برده می‌شود موجب عاقبت‌بخیری است.
وی بیان کرد: مجالسی که به نام اهل بیت برگزار می‌شود محل تشرف ولی الله الاعظم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است. مرحوم علامه در بحارالانوار در جلد 52 آورده‌اند که حضرت حضرت امیرالمؤمنین(ع) قسم می‌خورد. مستحضر هستید که قسم در ادبیات گفتاری ما معمولا زمانی استفاده می‌شود که ما می‌خواهیم تردید و تشکیک مخاطب‌مان را از بین ببریم اما اگر این قسم از لسان حضرات معصومین(ع) صادر شد و یا این قسم در قرآن کریم بود نازل بر این نیست که برای صدق مدعا خدا و اولیاءا لهی قسم بخورند که اینجا تخصصا خارج است. پس معصوم برای چه قسم می‌خورد؟ برای تعظیم و تجلیل آن واقعه و خبری که بنا است در بیان امام از لسان ایشان صادر شود، به‌قدری مهم و جایگاهش رفیع است که معصوم قسم می خورد.
این استاد حوزه گفت: حضرت امیر می‌فرماید «فَوربِّ علی (ع) اَن حُجتها عَلیها قائمه ماشیت فی طُرقاتها» به درستی که مهدی من که آخرین حجت الهی است در همین کوچه و خیابان و بازاری که شما قدم بر می‌دارید، قدم می‌گذارد. «جوالت فی شرق الارض و غربها» شما هم طی طریق می‌کنید شرق عالم رو به غرب عالم و بالعکس و مهدی من هم همین مسیر می‌رود «داخله فی دورها و قصورها» می‌دانید که داخله اسم فالعه و دلالت بر استمرار دارد یعنی مهدی من بارها و بارها در مجالس و محافل شما است. دور اسم جمع است دیگر یعنی در خانه‌ها و مجالس شما آمده است. پس مجالسی که برای اهل بیت برگزار می‌شود محل قدوم ولی الله الاعظم است و این جدای از مکاشفاتی است که بزرگان دیده آن و نقل کرده‌اند مثل تشرف مرحوم محمد فشندی در عرفات، تشرف مرحوم ملااحمد مقدس اردبیلی در کنار ضریح امام حسین، تشرف سیدحیدر هلی، سیدرضا هندی آن هم در این محافل و مجالس. اما امام به‌صورت مستمر به مجالس و خانه‌ها سر می‌زند. حضرت امیر ادامه داد «یسلم علی الجماعه» مهدی من به جماعت آن مجلس سلام می‌کند.
خطیب هیئت حضرت علی اکبر(ع) گفت: حال این مجالس با این همه توجه اهل بیت و پروردگار است آیا آدابی هم دارد؟ قطعا ذکر شده است. زیرا در مورد تمام منسک ما امام معصوم قبل از اینکه مناسک را تعلیم دهند اول آمده‌اند آدابش را تعلیم داده‌اند و علما نیز همین‌گونه رفتار کرده‌اند به‌طور مثال آداب اصلوه و بعد اسرار الصلوه گفته‌اند. پس یک مؤمن مبادی به آداب الهی و تخلق الهی باید باشد که سر این سفره او را پرورش بدهند. خب شب اول محرم ما می‌خواهیم سر سفره ضیافت بلای حضرت سیدالشهدا(ع) متنعم شویم، آن هم ضیافتی که همه انبیا(ع) اینجا ثبت نامه کرده‌اند از آدم تا خاتم صلوات الله علیهم اجمعین خودشان را یا به کربلا رسانده‌اند یا مأمور شده‌اند سر این ضیافت بلای سیدالشهدا اهل بکاء و ناله باشند.
وی ادامه داد: این چه سفره گسترده و چه نعمت دائمه‌ای است که همه انبیاء چه آنهایی که مأمور شده‌اند برای رسیدن به آن جایگاهی که از دست داده‌اند به سراغ امام حسین(ع) و توسل به او بیایند و چه آنهایی که جایگاهی را از دست نداده‌اند، خبردار شده‌اند که امتی آخرالزمان به‌نام امت پیغمبر موعود آخر الزمان هستند که به آنها می‌گویند امت مرحومه. خدا به این امت مرحومه که امت وسط است به قول قرآن و امت افضل است به قول روایات ویژگی‌هایی داده است.
این استاد حوزه افزود: قابل توجه آن روشن‌فکر‌هایی که از دوره شریعی‌های شروع شد و امروز از زبان بعضی‌ها به‌عنوان کلاس عرفان داره شنیده می‌شود که حقیقت عاشورا گریستن نیست و می‌گویند عاشورا فصل نگریستن است نه گریستن! عاشورا فصل زنجیر باز کردن از پاهاست نه فصل زنجیر زدن و هر سال اول محرم این جملات در فضاهای مجازی پخش می‌شود و برخی از ما ناشیانه برداشت می‌کنیم که عجب سخن نقضی است. این روایت را بنده سند قرار می‌دهم که پروردگار عالم در تبیین معنای عاشورا به پیغمبر الوالاعظمی که مقام امام هم دارد یعنی حضرت موسی(ع) از بین 313 پیامبری که مرسل هستند از بین همه انبیاء پنج پیغمبر الولاعظم هستند که از بین این پنج فقط سه پیغمبر مقام امامت دارند، حضرت ابراهیم و حضرت موسی و حضرت محمد(ص) و خداوند متعال برای حضرت موسی(ع) در تببین معنی واقعی عاشورا می‌فرماید «العاشورا البکاء و التباکی و اقامه العزاء علی ولد المصطفی» یعنی حقیقت معنای عاشورا گریه بر سالار شهیدان و اقامه عزا است.
میرزامحمدی اظهار کرد: امام صادق(ع) از آداب ورود به این مجالس می‌فرماید که پروردگار عالم اول محرم پیراهن خونی حضرت سیدالشهدا(ع) را از عرش آویزان می‌کند که بعضی از اهل ذوق اینجوری استفاده کرده‌اند فرموده‌اند پس اول کسی که برای امام حسین کتیبه عزا می‌زند خود خداوند تبارک و تعالی است؛ بعد فرمودند ما اهل بیت و شیعیان خالص ما این پیراهن را می‌بینیم و ضجه می‌زنیم. کدام پیراهن که حضرت فرمود در این پیراهن 120 و چند جای تیر و تیغ و نیزه و شمشیر بود. پس اول کسی که اقامه عزا بر سالار شهیدان می‌کند پروردگار عالم است و بعد نظام تکوین اقامه عزا می‌کند.
وی گفت: آن ملکی که به پیامبر عرض تسلیت داشت قبل از جبرئیل بابت شهادت حضرت اباعبدالله(ع)، ملک آب‌ها بود. حضرت فرمود این ملک آب‌ها مأمور می‌شود برود به همه آب‌های عالم بگوید «البثوا اثواب الحزن». شما هم لباس غم و اندوه به تن کنید. چرا؟ مگر محرم چه اتفاقی افتاده؟ فأن فرخ رسول الله مذبوح عطشانا! جگر گوشه پیامبر را در همین ماه با لب تشنه سر بریدند. که از همین جا می‌شود استفاده کرد اولین ادب و شرط حضور در این محافل و مجالس پوشیدن لباس عزا(مشکی) است که بنده فتاوای 200 سال از قبل از مرحوم شیخ اعظم تا به امروز تحقیق کردم یک فقیه تا به امروز فتوا به کراهت نداده است. همه فرموده اند مستحب مؤکد است.
میرزامحمدی عنوان کرد: جدای از بحث فقهی عمل به سیره معصومین(ع) است اولین امامی که لباس مشکی پوشیده است، امام مجتبی(ع) است و خود سیدالشهدا(ع) که ابن عباس می‌گوید در صبح روز بیست و یکم ماه رمضان سال 40 حجری که نیمه شب پدر را دفن کردند این دو برادر آمدند مسجد نماز صبح که به امامت امام حسن اقامه شد حضرت بعد از نماز خطبه‌ای خواندند که شیعه و سنی نقل کرده‌اند که ابن عباس می‌گوید «رأیت الحسن و الحسین بعد شهادت ابیه و علیهما ثیاب سود»؛ حسنین اینجا لباس سیاه به تن کرده بودند. خب همه عالم لباس عزا به تن کرده‌اند پس لباس مشکی برای ورود به مجلس پرفیض اهل بیت نه مکروه بلکه جزء آداب حضور در این مجالس است.
سیدمحمدمهدی مؤذن
انتهای پیام
