باور و ایمان به سنت‌های الهی؛ رمز پیروزی امت اسلامی
گروه سیاسی ــ طبق آیات 6، 22 و 23 سوره فتح یکی از سنت‌های قطعی الهی پیروزی مؤمنان بر جبهه منافقان و مشرکان است و این وعده تنها با حسن ظن جبهه حق به منصه ظهور خواهد نشست و امروز نیز جبهه مقاومت اگر موفقیتی به دست آورده با باور و اعتقاد به این سنن الهی بوده است.
به گزارش ایکنا، رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات خود دیدار اخیر با مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس بین‌المللی وحدت با تشریح آیات 6، 22 و 23 سوره فتح، که درباره باور به سنت‌های الهی است، فرمودند: «این سنت الهی است؛ اگر مسلمان‌ها بایستند، بر همه سازوبرگ قدرت‌های طاغوتی و مستکبر پیروز خواهند شد. امروز مردم یمن سخت‌ترین شکنجه‌ها را دارند از ناحیه دولت سعودی و همراهانش و آمریکا - پشتیبانش- تحمل می‌کنند لکن بدانید قطعاً ملت یمن و انصارالله پیروز خواهند شد؛ آن‌ها شکست نمی‌خورند؛ ملت فلسطین شکست نمی‌خورند؛ تنها راه، مقاومت است و آن چیزی که امروز آمریکا را و متحدانش را دستپاچه کرده که به حرف‌های یاوه متوسل می‌شوند، به کارهای غلط متوسل می‌شوند، ایستادگی ملت‌های مسلمان است و این ایستادگی نتیجه خواهد داد.»
متن این آیات سوره فتح به شرح زیر است:
«وَيُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِكِينَ وَالْمُشْرِكَاتِ الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَسَاءَتْ مَصِيرًا» (و نيز مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرك را كه به خدا گمان بد ميبرند مجازات كند، حوادث سوئی (كه براي مؤمنان انتظار ميكشند) تنها بر خودشان نازل ميشود، خداوند آن‌ها را غضب كرده، و آن‌ها را از رحمت خود دور ساخته، و جهنم را براي آن‌ها آماده كرده، و چه بد سرانجامي است. آیه 6)
«وَلَوْ قَاتَلَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوَلَّوُا الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا، سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا» (اگر كافران (در سرزمين حديبيه) با شما پيكار ميكردند به زودي فرار مينمودند، سپس ولي و ياوري نمييافتيد. اين سنت الهي است كه در گذشته نيز بوده است، و هرگز براي سنت الهي تغيير و تبديلي نخواهي يافت. آیات 22 و 23)
آیه 6 سوره فتح بر نتیجه و آثار سوء ظن به وعده و سنت الهی اشاره دارد. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در این باره آورده است: «برای اینکه خدا منافقان و مشرکان را عذاب کرده و وارد جهنم نماید و اینکه منافقان را قبل از مشرکان ذکر نموده، به جهت آن است که خطر منافقان برای مسلمانان بیشتر از مشرکان است و لذا عذاب سخت‌تری هم دارند همچنانکه فرمود: (ان المنافقین فی الدرک الاسفل من النار منافقین در پایین ترین نقطه آتش قرار دارند) و مراد از (ظن سوء) همان است که آن‌ها خیال می‌کردند خدا نمی‌تواند رسول خود را یاری کند و عبارت (علیهم دائره السوء) نفرینی است بر ایشان و یا حکمی است که خدا درباره آن‌ها رانده و می‌فرماید به زودی گردونه بلا برسرشان می‌چرخد و خداوند آن‌ها را از رحمت خود دور می‌کند و در مقابله با نعمات اهل ایمان می‌فرماید منافقان و مشرکان جایگاهشان جهنم است که بازگشتگاه بسیار بدی است.»
در تفسیر نمونه نیز در این باره آمده است که « در برابر این گروه، گروه منافقان و مشرکان بی‌ایمان بودند که در این آیه سرنوشت‌شان این گونه ترسیم شده: «و (نیز هدف دیگر این است که خداوند) مردان و زنان منافق، و مردان و زنان مشرک را که به خدا گمان بد می‌برند مجازات کند» (وَ یُعَذِّبَ الْمُنافِقِینَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِکِینَ وَ الْمُشْرِکاتِ الظَّانِّینَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ). آری! منافقان و مشرکان به هنگام حرکت پیامبر صلی اللّه علیه و اله و مؤمنان از مدینه گمان داشتند که این گروه هرگز سالم به مدینه باز نخواهد گشت. سپس به توضیح این عذاب و مجازات پرداخته و با چهار عنوان آن را شرح داده، می‌گوید: آری «حوادث ناگواری (که برای مؤمنان انتظار می‌کشند) تنها بر خودشان نازل می‌شود» (عَلَیْهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ). دیگر اینکه: «خداوند بر آنان غضب کرده» (وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ) و (نیز خداوند آنان را) از رحمت خود دورشان ساخته» (وَ لَعَنَهُمْ). جهنم را برای آن‌ها (از هم اکنون) آماده کرده، و چه بد سرانجامی است» (وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِیراً).»
در واقع این آیه سوء ظن و بدگمانی به وعده الهی را ویژگی منافقان و مشرکان برشمرده و بیان می‌دارد که عاقبت این جبهه در مقابل جبهه مؤمنان چیزی جز شکست و فرار در این دنیا و عذاب الهی در آخرت نیست. سوء ظن به خداوند یعنى سوء ظن به وعده هاى او و به رحمت و کرم بى پایان او که بسیار زشت و زننده است و نشانه ضعف ایمان و گاه نشانه عدم ایمان است.
قرآن مکرراً از سوء ظن افراد بى‌ایمان و یا ضعیف‌الایمان، مخصوصاً به هنگام بروز حوادث سخت اجتماعى و طوفان‌هاى آزمایش یاد مى‌کند، که چگونه مؤمنان در این مواقع با حسن ظن تمام و اطمینان به لطف پروردگار ثابت قدم می‌مانند اما افراد ضعیف و ناتوان زبان به شکایت مى‌گشایند، همان طور که در داستان فتح حدیبیه نیز منافقان و همفکران آن‌ها گمان بد بردند و گفتند: محمد(ص) و یارانش به این سفر مى‌روند و بازنمى‌گردند، گویى وعده‌هاى الهى را به فراموشى سپردند و یا نسبت به آن بدبین بودند.
در واقع مسئله حسن ظن به خدا و وعده رحمت، لطف و عنایت او از نشانه‌هاى مهم ایمان و از وسائل مؤثر نجات و سعادت است.
اما این آیه دارای پیام‌هایی است که حجت‌الاسلام قرائتی در تفسیر نور به این ترتیب آن‌ها را بیان کرده است:
1ـ تشويق خوبان و تهديد منحرفان، در كنار هم لازم است. لِيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِينَ ... وَ يُعَذِّبَ الْمُنافِقِينَ ...
2- ممكن است حادثه‌اى براى عده‌اى مفيد و براى ديگران عذاب باشد. فتح مبين براى مؤمنان لطف الهى و براى ديگران عذاب بود. لِيَغْفِرَ ... لِيُدْخِلَ ... يُعَذِّبَ.
3- زنان، در كسب فضايل يا رذايل، مانند مردانند. الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ ... الْمُنافِقِينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِكِينَ وَ الْمُشْرِكاتِ
4- سوءظن به خدا، كار منافقان و مشركان است وگرنه مؤمنان، اميد و عشق و توكّل به خدا دارند. «الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ»
5- منافقان و مشركان، در شيطنت و انحراف، همفكر و همراه يكديگرند. «الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ»
6- مؤمن به خاطر ايمانش، در سكينه و آرامش است، ولى مشرك و منافق به دليل انحراف و سوء ظن به خدا، گرفتار اضطراب و ناآرامى هستند. «دائِرَةُ السَّوْءِ»
7- منافق و مشرك، در دنيا و آخرت از رحمت الهى به دور هستند. «غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لَعَنَهُمْ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيراً»
8- خداوند، كار خود را از طريق اسباب و علل انجام مى‌دهد. لِلَّهِ جُنُودُ ...
9- خداوند هم براى لطف به مؤمنان لشكريان فراوان دارد و هم براى نزول قهر بر غضب‌شدگان. لِلَّهِ جُنُودُ ...
10- مانور قدرت الهى، براى ايجاد تقوا و عشق كارساز است. «لِلَّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ».
اما درباره آیات 22 و 23 علامه طباطبایی در تفسیر گرانقدر المیزان می‌فرماید: «در اینجا نیز پیشگویی می‌نماید از ناتوانی کفار در قتال با مؤمنان و می‌فرماید: کفار نه خودشان توانایی مقابله با شما را دارند و نه ولی و یاوری از اعراب دارند تا آن‌ها را یاری و نصرت دهد و امورشان را سرپرستی کند و این پیشگویی بشارتی برای مؤمنان است. این سنت و روش دیرینه خداست که همواره مؤمنان را نصرت کرده و انبیاء راظهور و غلبه می‌بخشد و تو هرگز برای سنت خدا تبدیل و تغییری نمی‌یابی. پس آنچه شکست و صدمه به مسلمانان می‌رسد، به جهت مخالفت با خدا ورسول و خروج از روش ایمان و بندگی است.»
آیت‌الله مکارم شیرازی در نیز در تفسیر این آیات با بیان اینکه قرآن در اینجا همچنان ابعاد ماجرای عظیم «حدیبیه» را دنبال می‌کند، بیان می‌دارد: «تصور نکنید اگر در سرزمین «حدیبیه» درگیری میان شما و مشرکان مکه رخ می‌داد، مشرکان برنده جنگ می‌شدند، چنین نیست. این یک قانون همیشگی الهی است که اگر مؤمنان در امر جهاد ضعف و سستی نشان ندهند، و با قلبی پاک و نیتی خالص به مبارزه با دشمنان برخیزند، خدا آن‌ها را پیروز می‌کند. نکته مهمی که این آیات تعقیب می‌کند این است که قریش ننشینند و بگویند افسوس که ما قیام نکردیم و این گروه اندک را درهم نکوبیدیم، افسوس که صید به خانه آمد و از آن غفلت کردیم، افسوس و افسوس!»
در واقع بر مبنای مفهوم اصلی این دو آیه ایمان سنتى است قدیمى از خداى سبحان که انبیاء و مؤمنان به انبیاء را در صورتى که در ایمان خود صادق و در نیات‌شان خالص باشند بر دشمنانشان غلبه مى‌دهد و این سنت تبدیل‌پذیر نخواهد بود.
دراین باره حجت‌الاسلام قرائتی در تفسیر نور این نکته را مطرح می‌کند که «اگر اين آيات را مربوط به ادامه ماجراى صلح حديبيّه بدانيم، معناى آيه چنين مى‌شود كه صلح حديبيّه براساس ناتوانى و ضعف رزمى شما نبود، بلكه به خاطر مصلحت نظام بود، شما در حديبيّه نيز اگر دست به جنگ مى‌زديد، پيروز بوديد و دشمنان‌تان فرار مى‌كردند. در قيامت مشخص مى‌شود كه كافران هيچ ندارند و كسى ولايت و نصرت آن‌ها را نمى‌پذيرد، اما در مقابل مؤمنان همه چيز دارند، گرچه در دنيا چيزى نداشته‌اند. از سوی دیگر آیه 23 سوره فتح همانند آیه 21 سوره مجادله است كه مى‌فرمايد: «كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِي» خداوند اين گونه مقرر داشته كه ما و پيامبرانمان قطعاً پيروزيم. تاريخ و حوادث تاريخى، قانون‌مند بوده و عواملى باعث رشد يا ركود، عزت يا ذلت و فقر يا غناى آن مى‌شود و سنّت خداوند، پيروزى حق بر باطل است.»
براین اساس می‌توان سه ویژگی را برای این سنت الهی و مجموعه سنن الهی برشمرد که عبارت‌اند از:
1ـ حوادث تاريخى، جرقه و تصادف نيست، بلكه يك جريان و قانون جارى و از پيش برنامه‌ريزى شده است. «سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ»
2- سنت‌ها و قوانين الهى، فراتر از زمان و مكان و عقل محدود بشرى است و براساس آزمون و خطا نيست، لذا جامع و بدون تغيير است. «لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا.»
3- قوانين الهى، در طول زمان كهنه و ناكارآمد نمى‌شود. «لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا.»
حال با وجود قطعی بودن سنت‌های الهی تنها راه موفقیت امروز امت اسلامی ایمان و باور به این وعد‌ه‌ها و سنن و حسن ظن به انهاست تا در عرصه عمل نتیجه آن را مشاهده کنند. همان طور که انقلاب اسلامی ایران با ایمان به سنت قطعی پیروزی حق و بر باطل به ثمر رسید و جبهه مقاومت با همین ایمان از ایران به لبنان، فلسطین، عراق، سوریه، یمن و ...تسری یافت و توسعه پیدا کرد به همین ترتیب نیز پیروزی همه‌جانبه امت اسلامی در مقابل جبهه مستکبران و مرتجعان جز در سایه ایام به این سنت‌ها و پیمودن طریق وحدت و همبستگی میسر نخواهد شد.
انتهای پیام
