جشنواره «تئاتر مقاومت»؛ سالانه یا دوسالانه
گروه هنر ــ از برگزاری شانزدهمین جشنواره «تئاتر مقاومت» چندان فاصله‌ای نگرفتیم اما موضوعاتی همچون برگزاری سالانه این رویداد، برنامه‌ریزی مدون و مستمر جریان تئاتر مقاومت و حمایت از اجرای عمومی آثار نمایشی این حوزه از جمله موضوعاتی است که بلاتکلیف بودن آنها متوجه نهادهای بالادستی تصمیم‌گیرنده این جشنواره است.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ مراسم اختتامیه شانزدهمین جشنواره سراسری «تئاتر مقاومت»، 10 آذرماه با معرفی و تقدیر از برگزیدگان رشته‌های مختلف در دو بخش صحنه‌ای، خیابانی، مسابقه نمایشنامه‌نویسی، عکس و پوستر در تالار اندیشه حوزه هنری برگزار شد.
جشنواره‌ای که مدتی است ادوار آن به شکل دو سالانه برگزار می‌شود و البته اخیراً با توجه به ظرفیت‌های ایجاد شده و استعدادهای نوظهور که در این عرصه مشغول فعالیت هستند، به زعم اغلب کارشناسان باید به شکل سالانه برگزار شود. موضوع برگزاری سالانه جشنواره «تئاتر مقاومت» در جریان مراسم اختتامیه شانزدهمین دوره این جشنواره نیز مطرح شد و جامعه هنری که حسین مسافرآستانه؛ از پیشکسوتان تئاتر دینی و ارزشی آنها را نمایندگی می‌کرد، این مسئله را مطرح و از معاونت فرهنگی سپاه پاسداران نسبت به ترتیب اثر دادن به این مهم درخواستی ارائه داد.
سیدعلی موسویان؛ برگزیده بازیگری بخش صحنه این دوره از جشنواره که خود نیز از نویسندگان و کارگردانان تئاتر دینی و ارزشی و صاحب جوایز متعددی از جشنواره‌های «تئاتر مقاومت»، «تئاتر ماه» و «تئاتر رضوی» است نیز با ابزار خرسندی از طرح این دیدگاه به ایکنا گفت: باید خوش‌بین بود هر چند که فاصله میان حرف تا عمل بسیار زیاد است و همواره در بسیاری دیگر از جشنواره‌های تئاتری، دوستان مسئول حرف‌های خوبی می‌زنند و وعده‌های زیادی می‌دهند هر چند که بعد از اتمام جشنواره همه آنها فراموش می‌شوند و به اغلب آنها تا برگزاری دوره بعدی جشنواره جامه عمل پوشانده نمی‌شود.
او ادامه داد: تجربه نشان داده است که در جریان برگزاری دوره بعدی جشنواره هم تصمیم‌هایی مقطعی گرفته شده و دیگر حتی خبری از مواردی که توصیه شده و مسئولان به آن اصرار داشته‌اند، نیست.
اما اینکه چرا انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس و یا بهتر بگوییم گروه هنرهای نمایشی بنیاد فرهنگی روایت فتح از برهه‌ای تصمیم به برگزاری دوسالانه این جشنواره گرفت باید به این نکته اشاره کرد که سعی این انجمن به منظور ایجاد مجال و فرصت بیشتری به نویسندگان و کارگردان «تئاتر مقاومت» بود که در فرصت به وجود آمده با رجوع به منابع موثق مکتوب و شفاهی به ویژه در حوزه ادبیات جنگ و مقاومت به بیان واقعی و نه تخیلی که اغلب باورپذیر نیست از دوران سلحشوری دفاع مقدس بپردازند اما اینکه آیا دوسالانه برگزار شدن جشنواره موجب تحقق این مهم شده است مسئله‌ای است که باید آن را در جریان یک روند تحلیلی و کارشناسی از مسئولان، کارگردانان و فعالان تئاتر مقاومت پرسید.
موسویان در این مورد به ایکنا گفت: همیشه وقتی جشنواره‌ای برگزار می‌شود، توفیق و عدم توفیق آن متوجه دبیرخانه و ستاد برگزاری است در حالیکه عواملی که موجب توفیق و یا عدم موفقیت یک رویداد تئاتری می‌شوند را بیشتر باید متوجه شورای سیاستگذاری و نهادهای بالادستی چنین جریان‌های هنری دانست. واقعیت این است که برای بسیاری از این نهادها و دستگاه‌های متولی فرهنگ مقاومت و دفاع مقدس، چندان رغبتی به این موضوع ندارند و به جرئت می‌توانم بگویم که این امور برای آنها علی‌السویه است و همانطور که گفتم تنها در مقاطع و مناسبت‌هایی مقطعی و دفعی به این فکر می‌افتند که باید برای موضوع دفاع مقدس و فرهنگ صبر و پایداری کاری فرهنگی و مثلاً در قالب تولید آثار نمایشی کرد. اینکه گفته می‌شود جشنواره دوسالانه برگزار شود آن هم به این جهت که مجال بیشتری به نویسندگان و کارگردانان تئاتر مقاومت داده شود که مطالعه بیشتری بر روی فرهنگ شفاهی و مکتوب جنگ داشته باشند، فرضیه درستی است اما آیا در عمل نیز شاهد وقوع چنین مسئله‌ای هستیم. در وقفه پیش آمده میان برگزاری دو جشنواره نه کرسی‌های نظریه‌پردازی و جلسات نقد و تحلیل آثار نمایشی حوزه مقاومت برگزار می‌شود و نه کارگاه‌های نمایشنامه‌نویسی و اتاق‌های فکری که براساس منابع مکتوب و میدانی به فکر سوژه‌پردازی و خلق آثار نمایشی بدیعی باشند که از نگاهی نو و متفاوت به مقوله جنگ می‌پردازند، در نتیجه با چنین شرایطی همان بهتر که جشنواره به شکل سالانه برگزار شود تا حداقل وقفه برگزاری دو دوره جشنواره زیاد نشود تا رخوت و سستی گروه‌های نمایشی به منظور پرداختن به مقوله مقاومت را شاهد نباشیم.
مسئله دیگری که مورد مطالبه جامعه تئاتری فعال در عرصه‌های ارزشی و انقلابی همچون تئاتر مقاومت است، حمایت به منظور اجرای عمومی آثار تولیدی آنها در زمان‌هایی قبل و بعد از جشنواره است چرا که اجراهای جشنواره محدود به نهایت 3 اجرا خواهند شد و این امر امکان بروز استعداد و خلاقیت‌های نمایشی موجود در تک تک اعضای یک گروه را به حداقل می‌رساند ضمن آنکه آمار مخاطبان بیننده اثر نمایشی نیز به جهت محدودیت در ظرفیت سالن به حداقل ممکن خواهد رسید.
موسویان که در زمینه تئاتر دفاع مقدس آثار فراوانی را نویسندگی، بازی و کارگردانی کرده است در این باره به ایکنا چنین اظهار نظر کرد: توقعی که می‌رود اینکه جشنواره «تئاتر مقاومت» محلی مناسب برای حمایت از آثار نمایشی به منظور اجرای عمومی آنها در برهه‌های زمانی گوناگون است. من در این دوره از جشنواره در نمایش «عند از مطالبه» بازی داشتم و به همین دلیل هم حائز رتبه و دریافت جایزه شدم اما به جرئت می‌توانم بگویم که هیچ گونه حمایتی حتی در مورد آثار شاخص نمایشی در حوزه تئاتر مقاومت به وجود نمی‌آید، دوستان زیادی که من حتی از نام بردن اسم آنها ابایی ندارم و جملگی از اشخاص عالی‌رتبه عرصه‌های نظامی و رزمی هستند در جشنواره به تماشای این نمایش نشستند آن هم در کسوت میهمان به این معنی که حتی وجه بلیط برای تماشای اجرای نمایش را نیز پرداخت نکردند، سرآخر هم با گروه عکس یادگاری گرفتند و همه‌چیز تمام شد و پرونده جشنواره و آثار اجرا شده در آن بسته شد تا سال بعد. در حالیکه ما خواستار فراهم آمدن شرایط مناسب به منظور اجرای عمومی اثار نمایشی هستیم و این مهم میسر نمی‌شود مگر با حمایت‌های عملی نهادها و سازمان‌های متولی. فعال در عرصه تئاتر مقاومت زندگی دارد، مسئله ارتزاق برای او مهم است و اینگونه نیست که فارغ از دنیا و بی‌نیاز از بسیاری از جریانات یک زندگی عادی صرفاً برای دلخوشی عده‌ای به تولید نمایش بپردازد. کدامیک از دوستان مسئول در طول زمان ما بین برگزاری دو دوره جشنواره حالی از ما که به این ژانر نمایشی عشق می‌ورزیم و تصور می‌کنیم همچنان ناگفته‌های زیادی برایش وجود دارد، پرسیده‌اند؟ مگر نه اینکه همه چیز منوط و محدود به مقاطع و مناسبت‌هایی همچون سوم خرداد و هفته دفاع مقدس می‌شود که تازه به فکر ما می‌افتند که باید متوسل شد و از آنها خواست که با بودجه‌ای ناچیز اثر نمایشی درخوری پیرامون این موضوعات بسازند؟
در جریان نشست خبری شانزدهمین جشنواره سراسری «تئاتر مقاومت» نصرالله قادری؛ قائم مقام جشنواره به این نکته پرداخت که مفهوم مقاومت به موضوع فراتر از دوران دفاع مقدس تبدیل شده است و مفهومی فراملی و فرامنطقه‌ای برای آن در نظر گرفته شده است و لذا سعی ما این است که در تولیدات نمایشی با موضوع مقاومت به موضوعی پسااستعماری توجه کنیم و البته باید دید که ما از بضاعت و توان مناسبی برای این منظور برخوردار هستیم و به بلوغی برای تحقق این منظور رسیده‌ایم یا نه؟
موسویان، برگزیده بازیگری این دوره از جشنواره «تئاتر مقاومت» همچنین با استقبال از این گفته قائم مقام جشنواره گفت: هر چند که همچنان موضوعات زیادی پیرامون دوران دفاع مقدس خودمان بر روی زمین مانده است و مجالی برای پرداختن به آنها در قالب هنرهای نمایشی پیدا نشده است اما این حرف نیز می‌تواند باب جدیدی در پرداختن به موضوعات مرتبط با مفهوم مقاومت باز نماید البته به شرط آنکه بستر و زیرساخت آن فراهم شود. ما برای تحقق این ایده‌آل باید به لحاظ ساختاری و محتوایی سطح خود را بالا ببریم و این امر میسر نمی‌شود مگر با افزایش کمی تولیدات و بحث و جدل پیرامون آنها تا به یک مدل مطلوب در زمینه روایت نمایشی در حوزه مقاومت رسیده و حتی خود واضع قواعد و قراردهایی در این زمینه باشیم که البته با توجه به شرایط پیش آمده و جو حاکم بر تئاتر مقاومت که آثار انگشت‌شماری در سال امکان تولید و اجرا پیدا می‌کنند به نظر می‌رسد تا رسیدن به این سطح برای پرداختی فراملی به مقوله مقاومت راه زیادی در پیش داریم و تنها می‌توان به این مسئله از دیدگاه نظری و به زبان تئوریک بپردازیم.
یادآور می‌شود، شانزدهمین جشنواره سراسری «تئاتر مقاومت» به دبیری امیر نصیربیگی از 6 تا 10 آذرماه در بخش‌های صحنه، خیابانی و محیطی، نمایشنامه‌نویسی برگزار و همچنین امسال برای نخستین‌بار بخش کودک و نوجوان نیز در این جشنواره به شکل غیررقابتی تجربه شد.
گزارش از امیرسجاد دبیریان
انتهای پیام
