حجت الاسلام والمسلمین علی آتشزر، کارشناس رسانه، در گفتوگو با خبرنگار
ایکنا؛ با بیان اینکه برنامهسازی در سیما باید به گونهای باشد که حس امید را در

جامعه زنده کند، اظهار کرد: رسانه ملی همانرگونه که از عنوانش پیداست متعلق به همه اقشار جامعه است، برای همین باید برنامههای آن به گونهای تولید شود که همه مردم بتوانند با آن همزادپنداری کنند، اما آن چیزی که امروز در سیما شاهدش هستیم تصویرگر این خواسته نیست. برای این ادعا هم به برخی تبلیغات تلویزیونی یا سریالهای نمایشی اشاره میکنم.
وی افزود: جدا از برنامههای نمایشی و تبلیغات تلویزیونی، برخی برنامههای ترکیبی نیز متأسفانه ضعفهای مورد نظر را دارا هستند و به نوعی با زندگی عموم مردم فاصله دارد. حال ممکن است این سؤال پیش آید که نقصان مورد نظر چیست؟ نام این ضعف را تجملگرایی میگذارم که هر روز میزان و شدتش بیشتر میشود؛ برای مثال در تبلیغات بازرگانی آن سبک زندگی که تبلیغ میشود با زندگی عموم مردم به ویژه کارکنان و کارگران فاصله دارد. وقتی چنین رویکردی را در پیامهای بارزگانی میبینیم باید از مسئولان سوال کنیم هدف از چنین رویکردی چیست؟
محدودیتهای مادی این روزهای رسانه ملی
این کارشناس رسانه ادامه داد: به عقیده من دلیل اصلی این اتفاق را باید در محدودیتهای مادی این روزهای رسانه جستجو کرد. منظور اینکه با توجه به مشکلاتی که در سازمان به واسطه محدودیتهای مادی وجود دارد، آنها بهترین مسیر را درآمدزایی به هر قیمتی یافتهاند. برای همین هم دیگر برایشان فرقی نمیکند چه پیامی در کالاها اشاعه داده میشود. نکته جالبتر اینجاست که ظواهر حذف میشود، اما باطن همانند تبلیغاتی است که در رسانههای غربی به چشم میخورد؛ برای مثال اگر خانمی در پیام بازرگانی وجود دارد حجابی پوشیده دارد، اما سبک زندگی وی کاملاً غربی است.
آتشزر ادامه داد: متأسفانه تجملگرایی در آثار نمایشی هم رسوخ پیدا کرده است. هرچند در این میان شاید چند کار متفاوت هم وجود داشته باشد، اما کلیت آثار به نوعی در خدمت سبک زندگی غربی است. نکته جالبتر اینجاست اگر برنامههایی هم وجود داشته باشد که در آنها به زندگی طبقه ضعیف پرداخته شده باشد. این نگاه با عزت نیست و به نوعی راه رهایی از معضلات، روی آوردن به سبک زندگی غربی عنوان میشود.
رواج بختآزمایی
وی ادامه داد: متأسفانه نقد دیگری هم به رسانه دارم که این روزها از سوی دیگر صاحبنظران هم مطرح میشود و آن رواج فرهنگ جایزه دادن و نوعی بختآزمایی است. این مسئله باعث شده این تصور به وجود آید که تمام دغدغه مردم ما موضوعات مادی است و قرار است پول همه مشکلات آنان را حل کند، درصورتی که این تفکر به هیچ وجه درست نیست؛ زیرا این اندیشه را غرب پیشتر تجربه کرده، اما شاهدیم نتوانسته به سعادت مورد نظر دست پیدا کند.
این استاد دانشگاه برنامهسازی در دهه ۶۰ را به عنوان الگویی موفق توصیف کرد و گفت: در دهه شصت کشور مشکلات عدیده اقتصادی داشت به ویژه، فشار جنگ تحمیلی مسائل اقتصادی را چند برابر کرده بود، اما در آن دوران فرهنگی در بین مردم رواج داشت که باعث شد همه آن مشکلات پشت سر گذاشته شود. همچنین برنامههای تلویزیون نیز در آن زمان با زندگی مردم همسو بود. در آن زمان سریالهایی نظیر «عطر گل یاس» ساخته میشد که هنوز هم یاد و خاطرش در ذهن مردم باقی مانده است، اما آیا امروز چنین کارهای ماندگاری تولید میشود؟
تلویزیون منادی کلیت جامعه
حجتالاسلام آتش زر با تاکید بر اینکه در برنامهسازی تلویزیون تنها نباید سیما را مقصر دانست، بیان کرد: اینکه در سیما سبک زندگی ایرانی – اسلامی کمرنگ شده اتفاقی بیربط با جامعه نیست، چون باید قبول کنیم این سبک زندگی در بخشی از جامعه رواج پیدا کرده است، اما موضوع حائز اهمیت اینجاست که تلویزیون باید منادی کلیت جامعه باشد. در کلامی دیگر، شاید بخش محدودی از مردم بتوانند ماشینهای گران قیمت بخرند، اما این اتفاق را میتوان در زندگی عموم مردم مشاهده کرد؟
وی در پاسخ به این سوال که چرا باید تجملگرایی را عملی مذموم بشماریم؟ بیان کرد: سؤال درستی پرسیدید، شاید این سؤال افراد دیگری نیز باشد. وقتی تجملگرایی را نقد میکنیم، منظورمان این نیست که با رفاه در زندگی مشکل داریم، بلکه تجملگرایی یک اندیشه است که به امکانات رفاهی ربطی ندارد. در تجملگرایی آدمها نسبت به یکدیگر بیتفاوت میشوند و دیگر برایشان اهمیت ندارد که همسایه آنها گرسنه است یا سیر. این موضوعی بسیار خطرناکی است که اگر در جامعه رواج پیدا کند، آسیبهای آن جدی خواهد بود.
دلیل موفقیت پایتخت
این کارشناس فرهنگی «پایتخت» را از معدود کارهای نسبتاً موفق ذکر کرد و گفت: از معدود آثاری که در تلویزیون با نگاهی مناسب تولید میشود، سریال پایتخت است. در این کار شخصیتها نسبت به یکدیگر احساس مسئولیت میکنند، البته ممکن است برخی شیطنتهایی هم داشته باشند، اما در نهایت آدمها نسبت به یکدیگر مسئولاند. این ویژگی انتظار میرود در دیگر آثار تلویزیونی هم وجود داشته باشد.
وی در انتهای این گفتوگو تأکید کرد: اینکه چرا مردم تا به این حد پایتخت را دوست دارند ربطی به طنز بودن سریال ندارد، چون کارهای طنز کم در سیما تولید نمیشود، اما آنچه اهمیت دارد در این سریال، توده مردم سبک زندگی را میبینند که برایشان قابل لمس است، برای همین آن را میپذیرند.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام