اجاره حساب‌های بانکی قطعاً حرام است/ دیدگاه قرآن درباره «ظلمِ کتمان شهادت»
گروه اقتصاد ــ مبشری‌عارف اظهار کرد: شهروندان باید بسیار مواظب باشند و پیشنهادهای چند میلیونی برخی افراد برای اجاره حساب بانکی باعث طمع آن‌ها نشود، چراکه هم غیرقانونی و هم شرعاً حرام است.
اجاره حساب‌های بانکی یکی از اتفاقات غیرقانونی و ناپسندی است که متأسفانه در کشور رواج پیدا کرده است. در این پدیده ناپسند برخی افراد نیازمند، با افتتاح یک حساب بانکی و دریافت رمز اینترنتی و کارت عابر بانک، آن را در قبال دریافت مبلغی، که در بسیاری از موارد مبلغ ناچیزی هم هست، به برخی افراد متخلف اجاره می‌دهند بدون اینکه به تبعات قانونی آن بیندیشند. واضح است که چنین اقداماتی از جانب برخی افراد با هدف اقدامات غیرقانونی از جمله پولشویی، قاچاق و فرار از مالیات انجام می‌شود. بنابراین شهروندان باید چشم و گوش خود را باز کنند و به خاطر دریافت مبالغی ناچیز، فریب افراد خلافکار را نخورند، چراکه در صورت بروز هرگونه تخلفی، دارندگان این حساب‌ها هستند که باید پاسخگوی اعمال خلاف قانون سایرین باشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد مبشری‌عارف، کارشناس اقتصاد اسلامی و استاد کفایه‌الاصول و فقه‌الاقتصاد، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره اهداف اجاره حساب‌های بانکی، تبعات و همچنین مسائل شرعی مرتبط با آن پرداخت و گفت: موضوع اجاره حساب‌های بانکی از چند جهت قابل توجه است؛ به ویژه از زمانی‌که حکومت اسلامی در ایران شکل گرفته است و با توجه به اینکه قوانین مربوط از طرف مجلس شورای اسلامی تصویب شده و شورای نگهبان مسئولیت شرعی آن را به عهده دارد تا با کتب اربعه و منابع استنباط ما مخالفت یا مغایرتی نداشته باشد، لذا این قوانین لازم‌الاجرا می‌شوند.
مفهوم ظلمِ کتمان شهادت
وی ادامه داد: از جمله این قوانین، قوانین مربوط به مالیات است. وقتی به قوانین مالیات نگاه می‌کنیم، یکی از مواد آن، این است که باید این منابع شفاف باشد و کسی کتمان شهادت نکند. در آیه 140 سوره مبارکه بقره آمده است: «أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطَ كَانُوا هُودًا أَوْ نَصَارَى قُلْ أَأَنْتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّهُ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهَادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ؛ يا مىگویيد ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط [دوازدهگانه] يهودى يا نصرانى بودهاند بگو آيا شما بهتر میدانید يا خدا و كيست ستمكارتر از آن كس كه شهادتى از خدا را در نزد خويش پوشيده دارد و خدا از آنچه مى‌كنيد غافل نيست». لذا یکی از بزرگ‌ترین ظلم‌ها از منظر قرآن کریم، ظلم کتمان شهادت است.
مبشری‌عارف درباره مفهوم ظلم کتمان شهادت گفت: در اجاره حساب‌های بانکی، این شیادها و به ویژه برای فرار مالیاتی یا پولشویی، افراد کم بضاعت را شناسایی می‌کنند و از طریق دفاتر اسناد رسمی یا حتی یک قولنامه غیررسمی، حساب آن‌ها را در اختیار می‌گیرند و اگر حساب آن‌ها بسته شود یا بتواند با حساب دیگران کار کند نوعی فرار مالیاتی انجام می‌دهند و حتی به رباخواری خود ادامه می‌دهند. البته این اقدامات به افزایش نقدینگی و تورم دامن می‌زند.
اجاره حساب بانکی مصداق خیانت در امانت است
این کارشناس اقتصاد اسلامی یادآور شد: برخی از این کسانی‌که از خارج از کشور آمده‌اند همانند برادران افغان، پاکستانی، هندی و ... از گروه‌هایی هستند که مجبور هستند که چنین اقدامی انجام دهند. البته این‌ها درصد کمی هستند و هدف‌شان هم اقدام خلاف نیست و گاه تا ماهی چند میلیون تومان هم بابت اجاره این حساب‌ها پرداخت می‌کنند.
استاد کفایه‌الاصول و فقه‌الاقتصاد درباره تبعات شرعی این اقدام اظهار کرد: چنین اقدامی از لحاظ شرعی قطعاً حرام است؛ چراکه هم کتمان شهادت، هم تدلیس و هم خیانت در امانت است. همچنین خیار غبن، خیار شرط و خیار تخلف شرط دارد و لذا با شرع مقدس اسلام مغایر است.
چگونگی استفاده از کد ملی برای مقابله با تخلف از طریق حساب‌های بانکی
وی گفت: راهکاری که پیشنهاد می‌شود این است که با توجه به اینکه همه افراد یک کد ملی دارند، بنابراین اگر نیاز شد، برای مثال کد ملی به علاوه یک، تبدیل به حساب شخص در نزد بانک ملی، کد ملی به علاوه دو، تبدیل به حساب شخص در نزد بانک سپه و ... باشد، لذا هر شخصی که در ایران به دنیا می‌آید، به همراه شناسنامه که به وی داده می‌شود، حساب بالقوه بانکی هم به وی داده خواهد شد.
این کارشناس اقتصاد اسلامی بیان کرد: لذا اگر هم قرار است تعدد حساب‌های بانکی وجود داشته باشد می‌توان کد ملی به علاوه بی‌نهایت را برای حساب‌های بانکی در نظر گرفت و این شماره تا زمان مرگ آن شخص قابل استفاده باشد و بانک مرکزی هم به شکل بهتر می‌تواند آن را مدیریت کند.
اجاره حساب بانکی قانوناً جرم است
وی با اشاره به عواقب اجاره دادن حساب بانکی ادامه داد: وقتی این حساب به نام دیگران باز شد، اتفاقی که رخ می‌دهد این است که فرد اصلی مخفی می‌ماند و دیگر کسی نمیداند که این پول‌ها از سوی شخصی دیگر در حال جا به جا شدن است. از سوی دیگر سندی از آن شخصی که حساب خود را اجاره داده است می‌گیرند که شما حق هیچ دخالتی در این حساب ندارید.
مبشری‌عارف افزود: نتیجه این وضعیت این است که آن شخص فرار مالیاتی می‌کند. البته این کار براساس قانون جرم است و اگر یک حساب به صورت غیرطبیعی تراکنش داشته باشد، لذا افراد صاحب آن حساب از سوی نهادهای انتظامی و امنیتی شناسایی شده و مجرم شناخته خواهند شد.
ضرورت شفافیت در منابع اقتصادی
این کارشناس اقتصاد اسلامی ضمن هشدار نسبت به عواقب اتخاذ چنین تصمیمی از جانب برخی از شهروندان یادآور شد: مردم باید بسیار مواظب باشند و پیشنهادهای چند میلیونی این افراد باعث طمع آن‌ها نشود چراکه هم غیرقانونی و هم شرعاً حرام است. همان‌گونه که گفتم این اقدام خیار غبن دارد؛ بدین معنی هم خود شما را مغبون و دچار ضرر می‌کند و هم اساساً چنین معامله‌ای از نظر شارع، باطل است.
استاد کفایه‌الاصول و فقه‌الاقتصاد اظهار کرد: از سوی دیگر اجاره حساب بانکی خیار تخلف شرط دارد؛ یعنی شما باید تعهد می‌دادید که در منابع اقتصادی خودتان برای اخذ مالیات شفافیت به خرج دهید اما از این ماجرا فرار کرده‌اید و کسی هم که حساب خود را اجاره داده است تعاون در «اثم» و «عدوان» کرده است.
عواقب فرار مالیاتی
وی گفت: در قرآن کریم هم آمده است: « وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ؛ و در نيكوكارى و پرهيزگارى با يكديگر همكارى كنيد و در گناه و تعدى دستيار هم نشويد و از خدا پروا كنيد كه خدا سخت كيفر است» (المائده/ 2). منظور این است که شما نباید در گناه و کمک به ظلم به دیگران مشارکت کنید.
این کارشناس اقتصاد اسلامی درباره نقش فرار مالیاتی در دامن زدن به تورم بیان کرد: از همه مهمتر این است که این کار باعث ایجاد تورم می‌شود. فردی که از مالیات فرار می‌کند، از یک طرف قیمت تولیدات وی بالاتر رفته و از سوی دیگر آن مالیاتی را که قرار است خرج مخارج کشور از جمله خرج مبارزه با فقر شود پرداخت نخواهد کرد. نتیجه این خواهد شد که قشر متوسط و ضعیف ما که به صورت شفاف کار می‌کنند باید مالیات دیگران را پرداخت کنند و نتیجه نهایی هم این است که فقیر فقیرتر و غنی هم غنی‌تر خواهد شد.
رباخواری با اجاره حساب بانکی
وی ادامه داد: این همان ربایی است که خداوند در مورد آن فرموده است: « فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ؛ و اگر چنين نكرديد، بدانيد به جنگ با خدا و فرستاده وى، برخاستهايد؛ و اگر توبه كنيد، سرمايههاى شما از خودتان است. نه ستم مى‌كنيد و نه ستم مى‌بينيد» (بقره/ 279). در واقع این افراد به صورت غیرمستقیم در حال گرفتن ربا از فقرا هستند اما ظاهراً یک سود اعتباری را به آن‌ها می‌دهند و ده‌ها برابر سود می‌برند.
مبشری‌عارف افزود: این مصداق همان داروغه در کارتون رابین هود است که یک سکه میداد و ده سکه بر می‌داشت. کار این افراد هم دقیقاً همین‌گونه است که یک سکه را دیگران می‌دهند و کارت بانکی وی را می‌گیرند و با همین حساب‌ها میلیاردها تومان فرار مالیاتی می‌کنند که به ضرر قشر متوسط و فقیر جامعه تمام خواهد شد، لذا این اقدام، هم شرعاً، هم عقلاً و منطقاً و هم از لحاظ اقتصادی، غَرَر محسوب می‌شود.
نقش اجاره حساب بانکی در کاهش قدرت خرید مردم
این کارشناس اقتصاد اسلامی یادآور شد: از سوی دیگر اقدام این افراد باعث از بین رفتن قدرت خرید مردم هم می‌شود. وقتی قدرت خرید پول‌ها را هم محاسبه می‌کنند، آن مملکتی که مالیات آن براساس تولیدات یا مخارج جاری آن گرفته نشود، نتیجه‌اش این خواهد شد که پولدارها همانند یک غده سرطانی رشد می‌کنند و فقرا هم روزبه‌روز فقیرتر می‌شوند و ارزش پول ملی هم تنزل پیدا می‌کند.
استاد کفایه‌الاصول و فقه‌الاقتصاد با اشاره به تعدد حساب‌های بانکی در کشور اظهار کرد: همان‌گونه که گفتم وقتی حساب بانکی به کارت ملی به صورت آنلاین وصل شود، این مشکل هم برطرف خواهد شد. برای مثال به تازگی در قانون چک این اتفاق افتاده است. قبلاً قانون این گونه بود که اگر می‌خواستید از یک بانک چک بگیرید، آن بانک فقط از حساب‌های خودش استعلام می‌گرفت اما الان در هر بانکی که حساب داشته باشید و یک چک شما بازگشت خورده باشد دیگر این بانک هم به شما چک نمی‌دهد.
ضرورت نظارت آنلاین بر حساب‌های بانکی
وی گفت: معتقدم باید همان‌گونه که یک کد ملی بیشتر نداریم باید هر کسی هم یک حساب داشته باشد یا یک حساب به عنوان حساب مادر باشد و بانک‌های متعدد حول همین حساب تراکنش داشته باشند. البته موضوع مهم نظارت آنلاین است؛ همان‌گونه که یک شخص نمیتواند دو گذرنامه یا دو کد ملی داشته باشد.
این کارشناس اقتصاد اسلامی در پایان تأکید کرد: اگر بتوانم دو کد ملی بگیرم بدین معنی است که من دو هویت دارم اما متأسفانه الان این اتفاق در بانک‌ها رخ داده است که افراد میتوانند حساب‌های متعدد داشته باشند و اگر نظارت هم وجود نداشته باشد، افراد سودجو از این خلأ قانونی سوء استفاده می‌کنند.
انتهای پیام
