ماجرای انزوای تدریجی یک مسجد در شلوغی‌های پایتخت

به گزارش ایکنا، شبستان نوشت: رسیدن به شهرت موضوع پیچیده ای است و نمی توان فرمول ثابتی برای آن نوشت. برخی افراد یا مکان ها یا کتاب ها شهرت خود را مدیون وضعیت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی زمانه خود هستند و برخی نیز یک شبه راه صد ساله را پیموده اند.

همین موضوع درباره مساجد نیز صدق می کند به طوری که این خانه های خدا به دلایل گوناگون شهرت می یابند. برخی از آنها معروفیت خود را مدیون امام جماعت شان هستند، مثلا آیت الله سیدفتاح هاشمی تبریزی که مسجد جامع شهرک غرب را تاسیس کرد، عملکردش به اندازه ای خوب است که اینک شهرت این مسجد، از شهرت هاشمی، پیشی گرفته است، البته نقش برگزاری مراسم تکریم چهره ها را در این زمینه نباید نادیده گرفت. در واقع گاهی موضوعی عامل آغازین شهرتی می شود ولی به مرور زمان دلایل دیگر رخ می نمایند.

برخی از مساجد نیز در طی زمان شهرت می یابند که البته وجود ائمه جماعات و کارگزاران تلاشگر و باسواد در استمرار این موفقیت به آنها کمک کرده است، مسجد لرزاده واقع در خیابان خراسان تهران، نمونه برجسته این مسجد است که در دوران امام جماعتی آیت الله عباسعلی عمید زنجانی در آن، شهرتی صدچندان یافت و اینکه نیز از مساجد موفق و اثرگذار است، هرچند که با گذشته فاصله دارد.

گروهی دیگر از مساجد به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی که در آن واقع شده اند، شهرت یافته اند؛ مسجد ملک بازار که بخشی از موقوفات خانواده ملک است و مسجد امام خمینی(ره) بازار تهران از نمونه های برجسته این مساجد است.

بنابر این گزارش، دسته دیگری از مساجد شهرت خود را مدیون فعالیت های ویژه شان در طول سال هستند مانند مسجد جامع غدیر خم که شکل گیری و شهرت اولیه خود را مدیون آیت الله سیدجلال مجد هاشمی است اما طی سالیان اخیر به دلیل برگزاری برنامه های جذاب و در طول سال و نه صرفا در مناسبت های دینی و انقلابی، شناخته شده است.

وضعیت مسجدی که خبرنگار ما در پیش رو گزارش آن را تقدیم می کند، مصداق کامل همان پیچیدگی ای است که در مقدمه بحث مطرح شد.

محله امامزاده یحیی (ع) از شمال به خیابان امیرکبیر، از جنوب به خیابان 15 خرداد شرقی، از غرب به خیابان شهید مصطفی خمینی (ره) و از شرق به خیابان ری منتهی می شود، این موضوع بیان شد تا اهمیت موقعیت جغرافیایی مسجد امامزاده یحیی (ع) در همسایگی آستان مقدس امامزادگان یحیی(ع) و محمد(ع) واقع شده است، بهتر درک شود. این دلیل اول شهرت این مسجد است یعنی قرار گرفتن در قلب منطقه 12 تهران و در مجاورت بازار بزرگ تهران و البته انتصاب به حرم دو امامزاده واجب التعظیم.

آیت الله زین العابدین سرخه ای، از علمای سرشناس تهران و پدر همسر آیت الله محمدرضا مهدوی کنی، رئیس فقید مجلس خبرگان رهبری بود. آیت الله سرخه ای ضمن اینکه امام جماعتی موفق و مدیری مدبر برای آستان مقدس امامزادگان یحیی و محمد(ع) بود، اهل قلم نیز بود و آثار بسیاری نگاشت که برخی از آنان عبارتند از: حاشیه مبوسطى بر کفایه الاصول وحواشى بر شوارق.

آیت الله سرخه ای منشا خدمات بسیاری برای مسجد امامزاده یحیی (ع) بود به طوری که بازسازی مسجد و آستان مقدس امامزاده یحیی و محمد(ع) از مهم ترین خدمات وی به شمار می رود. زمانی آیت الله سید کاظم لواسانی که پس از آیت الله سرخه ای امام جماعت این مسجد شد به شبستان: «آیت الله العظمی بروجردی، زعیم عالی قدر جهان تشیع پس از این کار مهم خطاب به آقای سرخه ای فرمودند شما با این عمل حق عظیمى بر پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت (ع) دارید.»

یکی دیگر از دلایل شهرت مسجد امام زاده یحیی (ع) به سالیانی که آیت الله سید کاظم لواسانی، امام جماعت آن بود، باز می گردد. وی در سال 1316 در بیروت متولد شد و در جوانی به ایران آمد و پس از رحلت آیت الله سرخه ای امام جماعت این خانه خدا شد.

به گزارش شبستان، وی از جمله ائمه جماعاتی بود که در هر سه نوبت در مسجد اقامه نماز جماعت می کرد، هفته ای چند بار سخنرانی داشت و جلسه تفسیر قرآن و نهج البلاغه را نیز برگزار می کرد و با وجود همه این خدمات، هیچ پولی از مسجد دریافت نمی کرد. ضمنا آیت الله لواسانی، برادر شهید بود. سید عباس لواسانی در سال 1358 بر اثر حمله ضد انقلاب به کنسولگری ایران در لندن به شهادت رسید.

«اکبر سفاری» از قدیمی های مسجد امامزاده یحیی (ع) درباره شخصیت آیت الله لواسانی به شبستان گفت: تقوا ایشان بسیار مثال زدنی بود. دو خانه در محله امامزاده یحیی (ع) وقف روحانی این مسجد است که ایشان هیچ گاه از آنها استفاده نکرد.

نکته ها درباره حاج آقا لواسانی زیاد است که شرح آنها مجالی دیگر می طلبد.

علی رغم این تاریخچه غنی، مسجد امامزاده یحیی (ع) پس از درگذشت آیت الله لواسانی، چندان حال و روز خوشی ندارد. از 28 آذر 1392 که ایشان درگذشت، این مسجد تاکنون چندین و چند امام جماعت به خود دیده است که حجج اسلام جواد فرمانی و جواد طوبایی از جمله آنها هستند. در حالی که آیات عظام سرخه ای و لواسانی هر کدام سالیان طولانی به نمازگزاران مسجد امامزاده یحیی(ع) خدمت کردند و مشکلات را از سر راه برداشتند. اما پس از آنها، ائمه جماعات عمر حضورشان در این مسجد کوتاه بوده است!

فعالیت های معمول سایر مساجد از قبیل برنامه های مناسبتی، اجرای طرح های غنی سازی اوقات فراغت و مراسم ادعیه خوانی در مسجد امام زاده یحیی (ع) نیز اجرا می شود ولی به گفته اهالی و اطرافیان، دیگر این خانه خدا اثر و نفوذ فرهنگی گذشته را در محله ندارد.

وضعیت امروز مسجد امامزاده یحیی (ع) نشان می دهد حفظ شهرت و ریشه های آن برای یک مسجد تلاشی مستمر و همتی خلل ناپذیر می خواهد تا مسیر پرپیچ و خم مشکلات، از فروغ و اثرگذاری این خانه های خدا کم نکند.

سخن آخر اینکه، دیگر امروز مردم محله امامزاده یحیی (ع) را به نام مسجدش نمی شناسند، بلکه شهرت امروز آن ابتدا مرهون آستان مقدس امامزادگان یحیی و محمد (ع) و در وهله بعد به دلیل رشد قارچ گونه سراجی ها و پاساژهای کیف فروشی است.

به گزارش خبرنگار ما، بافت فرهنگی این محله آنچنان تغییر کرده است که دیگر حتی نشانی از تلاش های شبانه روزی امام جماعت های مسجد امام زاده یحیی (ع) در این محله از پایتخت کشورمان یافت نمی شود.

انتهای پیام