درنگی در باب نشاط و شادی خدامحور
کانون خبرنگاران نبأ ــ فرح و شادی عبارت است از انبساط قلبی یا همان لذتی گذرا که احساس سبکی و آرامش و زنده بودن قلب را در بر دارد و از نظر قرآن و اهل بیت(ع) باید سه رکن خدامحوری، آخرت‌محوری و منفعت عام داشته باشد.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ این روزها ایام شادی و سرور است و به مناسبت پیوند آسمانی پدر و مادر امت اسلام و نیز اعیاد در پیش رو از عید قربان گرفته تا عید ولایت، همه دست در دست هم داده تا جامعه‌ای شاد داشته باشیم. در متن ذیل به مباحثی در خصوص آداب شاد بودن به قلم حجت‌الاسلام حسین درودی، معاون امور استان‌های ستاد همکاری‌های حوزه و آموزش و پرورش پرداخته شده است.
تعریف شادی
فرح و شادی عبارت است از انبساط قلبی یا همان لذتی گذرا که احساس سبکی و آرامش و زنده بودن قلب را در بر دارد. قرآن آثار شادی و نشاط خدامحور را این‌گونه ثبات بخشیده است؛ «قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ؛ بگو به فضل و رحمت خدا باید خوشحال شوند». (یونس/58)
حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: «أَکثَرُ سُرُورِک عَلَی مَا قَدَّمْتَ مِنَ الْخَیرِ وَ حُزْنِک عَلَی مَا فَاتَ مِنْه؛ زمانی که کارهای خوبی انجام می‌دهی و برای روز قیامت ذخیره می‌کنی مایه شادمانی است، اما اگر در اطاعت خداوند کوتاه آمدی زمانی است که باید محزون باشی». (تصنیف غررالحکم و دررالکلم، ص 145، ح 2631).
فرح و شادی عبارت است از انبساط قلبی یا همان لذتی گذرا که احساس سبکی و آرامش و زنده بودن قلب را در بر دارد. قرآن آثار شادی و نشاط خدامحور را این‌گونه ثبات بخشیده است؛ «قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ؛ بگو به فضل و رحمت خدا باید خوشحال شوند». (یونس/58)
حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: «أَکثَرُ سُرُورِک عَلَی مَا قَدَّمْتَ مِنَ الْخَیرِ وَ حُزْنِک عَلَی مَا فَاتَ مِنْه؛ زمانی که کارهای خوبی انجام می‌دهی و برای روز قیامت ذخیره می‌کنی مایه شادمانی است، اما اگر در اطاعت خداوند کوتاه آمدی زمانی است که باید محزون باشی». (تصنیف غررالحکم و دررالکلم، ص 145، ح 2631).
سه رکن نشاط و شادی
نشاط و شادی از نظر قرآن و اهل بیت(ع) باید سه رکن خدامحوری، آخرت‌محوری و منفعت عام داشته باشد. در كربلا این شرایط سه‌گانه چشم‌نوازی می‌کند، امام حسین(ع) فرمود: مرگ مانند گردنبند در سینه دختران جوان است. حضرت قاسم، فرزند 13 ساله امام حسن مجتبی(ع) فرمود: مرگ نزد من از عسل شیرین‌تر است، یاران امام حسین(ع) مىگفتند اگر بارها زنده شویم و بازگردانده شویم، دست از تو بر نمی‌داریم.
این جنس نشاط و شادی بیانگر آن است که نشاط باید انسان را به مقام رضایت و تسلیم نائل کند؛ «وَ مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَی‌ءٍ أَحَبَّ إِلَی اللَّهِ مِنْ إِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَی الْمُؤْمِن؛ در میان عبادت‌های خداوند بالاترین عبادت آن است که شما در قلب برادر مؤمن خود شادمانی ایجاد کنید».(الکافی، ج 2، ص 188)
نشاط و شادی از نظر قرآن و اهل بیت(ع) باید سه رکن خدامحوری، آخرت‌محوری و منفعت عام داشته باشد. در كربلا این شرایط سه‌گانه چشم‌نوازی می‌کند، امام حسین(ع) فرمود: مرگ مانند گردنبند در سینه دختران جوان است. حضرت قاسم، فرزند 13 ساله امام حسن مجتبی(ع) فرمود: مرگ نزد من از عسل شیرین‌تر است، یاران امام حسین(ع) مىگفتند اگر بارها زنده شویم و بازگردانده شویم، دست از تو بر نمی‌داریم.
این جنس نشاط و شادی بیانگر آن است که نشاط باید انسان را به مقام رضایت و تسلیم نائل کند؛ «وَ مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَی‌ءٍ أَحَبَّ إِلَی اللَّهِ مِنْ إِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَی الْمُؤْمِن؛ در میان عبادت‌های خداوند بالاترین عبادت آن است که شما در قلب برادر مؤمن خود شادمانی ایجاد کنید».(الکافی، ج 2، ص 188)
سخنی از متفکر بریتانیایی
جان استوارت میل، متفکر بریتانیایی سده نوزدهم می‌گوید: یک انسان با ایمان، معادل 99 فرد علاقه‌مند است. شاید یکی از دلایل آن این حدیث باشد «فَإِنَّهُ لَیسَ مِنَ الْأَعْمَالِ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بَعْدَ الْإِیمَانِ أَفْضَلُ مِنْ إِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَی الْمُؤْمِنِین؛ بعد از ایمان به خدا هیچ عملی نزد خداوند متعال باارزش‌تر از شاد کردن دیگران نیست».(بحار الأنوار، ج 71، ص 313، ح 69)
جان استوارت میل، متفکر بریتانیایی سده نوزدهم می‌گوید: یک انسان با ایمان، معادل 99 فرد علاقه‌مند است. شاید یکی از دلایل آن این حدیث باشد «فَإِنَّهُ لَیسَ مِنَ الْأَعْمَالِ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بَعْدَ الْإِیمَانِ أَفْضَلُ مِنْ إِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَی الْمُؤْمِنِین؛ بعد از ایمان به خدا هیچ عملی نزد خداوند متعال باارزش‌تر از شاد کردن دیگران نیست».(بحار الأنوار، ج 71، ص 313، ح 69)
هشدار پیامبر(ص) به ابوذر
پیامبر اسلام(ص) می‌فرمایند: «یا اباذر، وَیْلٌ لِلَّذِی یُحَدِّثُ فَیَکْذِبُ لِیُضْحِکَ بِهِ الْقَوْمَ، وَیْلٌ لَهُ وَیْلٌ لَهُ وَیْلٌ لَهُ؛ ای اباذر وای بر کسی که سخنی دروغ بگوید تا مردم را بخنداند، وای بر او، وای بر او، وای بر او».(حر عاملی، 1410، 12، 252).
تأثیر شادی حقیقی بر افراد عبارت است از: آرامش‌دهنده قلب، ماندگار، قابل انتقال به جهان آخرت، اجتماع‌محور، همساز با جهان خلقت، وسعت‌بخش آزادی انسان خردمدار، قابل ذخیره برای کهنسالی، مولد حلم و صبوری، مقاومت‌آفرین، حلقه وصل با فرشتگان و عامل ابتکار و نوآوری.
پیامبر اسلام(ص) می‌فرمایند: «یا اباذر، وَیْلٌ لِلَّذِی یُحَدِّثُ فَیَکْذِبُ لِیُضْحِکَ بِهِ الْقَوْمَ، وَیْلٌ لَهُ وَیْلٌ لَهُ وَیْلٌ لَهُ؛ ای اباذر وای بر کسی که سخنی دروغ بگوید تا مردم را بخنداند، وای بر او، وای بر او، وای بر او».(حر عاملی، 1410، 12، 252).
تأثیر شادی حقیقی بر افراد عبارت است از: آرامش‌دهنده قلب، ماندگار، قابل انتقال به جهان آخرت، اجتماع‌محور، همساز با جهان خلقت، وسعت‌بخش آزادی انسان خردمدار، قابل ذخیره برای کهنسالی، مولد حلم و صبوری، مقاومت‌آفرین، حلقه وصل با فرشتگان و عامل ابتکار و نوآوری.
چگونه مدرسه‌ای شاد داشته باشیم
اگر ساختارهای زیربنایی در مدارس، از شادی قرآنی تبعیت کنند، هیچ‌وقت بهانه‌هایی مانند مدرسه محزون، شادی‌های با عقبه سیاست‌بازی و آیین‌های حزن‌انگیر، فضای آموزشگاه‌ها را آلوده به اغراض شخصی و حزبی نمی‌کند، زیرا شادی مستند به آیات وحی، روح دانش‌آموزان را توانمند کرده و عرصه تاب‌آوری آنان را وسعت می‌بخشد، همچنان‌که در آیین‌های بین‌المللی حج ابراهیمی مصادیق مذکور قلوب بسیاری از حجاج را می‌نوازد.
اگر ساختارهای زیربنایی در مدارس، از شادی قرآنی تبعیت کنند، هیچ‌وقت بهانه‌هایی مانند مدرسه محزون، شادی‌های با عقبه سیاست‌بازی و آیین‌های حزن‌انگیر، فضای آموزشگاه‌ها را آلوده به اغراض شخصی و حزبی نمی‌کند، زیرا شادی مستند به آیات وحی، روح دانش‌آموزان را توانمند کرده و عرصه تاب‌آوری آنان را وسعت می‌بخشد، همچنان‌که در آیین‌های بین‌المللی حج ابراهیمی مصادیق مذکور قلوب بسیاری از حجاج را می‌نوازد.
اکبر پوستچیان
انتهای پیام
مطالب مرتبط
