در نشست «موضوع‌شناسی غزوات رسول خدا(ص)» بررسی شد؛
اسناد تاریخی دال بر نهی رسول(ص) از عدم آغازگری قتال
کانون خبرنگاران نبأ ــ استاد حوزه و دانشگاه گفت: امروز شبهه‌گران می‌کوشند با برجسته کردن جنگ‌های رسول خدا(ص) چهره جنگ‌طلب از آن حضرت نشان دهند، حال آنکه این خلاف اسناد تاریخی است و باید اسناد تاریخی دال بر نهی رسول خدا(ص) از عدم آغاز به جنگ با مقوله جهاد ابتدایی سنجیده شود.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ به همت انجمن علمی ــ پژوهشی تاریخ معاونت پژوهش جامعه‌الزهرا(س)، نشست علمی ــ پژوهشی «موضوع‌شناسی غزوات رسول خدا(ص)» چهارم شهریورماه در پژوهشگاه حضرت معصومه(س) برگزار شد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین هادی یعقوب‌زاده، استاد حوزه و دانشگاه، در این نشست با بیان اینکه شخصیت وجودی رسول خدا(ص) که سرمنشأ همه خوبی‌ها و فضایل است، در جلسه دو ساعته امکان‌پذیر نیست، به تفاوت معنای سیره و تاریخ پرداخت و اظهار کرد: مفهوم سیره تفاوتی دقیق با تاریخ دارد.
وی گفت: تاریخ شامل رخدادها و حوادث است که وقتی متعلق به یک شخص شود، اشاره به رخدادها و حوادثی دارد که حول محور آن شخص اتفاق افتاده است، حال آنکه سیره، بر وزن فعل سبک، منطق و نوع رفتار فرد را دربرمی‌گیرد.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: سیره به معنای حرکت و جریانی است که تداوم دارد و از نظر اصطلاحی، «سیره» به کتبی گفته می‌شود که اخبار مربوط به آغاز اسلام و شرح احوال و تاریخ غزوه‌های رسول اکرم(ص) و شرح احوال ائمه(ع) و راه و رسم آنها در رفتار و گفتار و کیفیت موضع‌گیری آن بزرگواران در برابر وقایع و حوادث را گزارش می‌کند.
وی گفت: ما بر این باوریم که رسول خدا(ص) یک منطق رفتاری دارد که این منطق رفتاری بر یک نظام بینشی، ارزشی و فکری محکم استوار شده و در واقع تاریخ بستر کشف سبک و منطق رفتاری معصوم است.
استاد جامعه‌الزهرا(س) یادآور شد: یکی از حوزه‌هایی که می‌توان به سیره توجه کرد، غزوات پیامبر(ص) است و این سیره اصول مختلفی دارد که یکی از آنها اصل عدم آغاز جنگ است که باید ارتباط آن را با مقوله جهاد ابتدایی بحث و بررسی کرد و این اصل پس از رسول خدا(ص) مورد استناد امام علی(ع) نیز قرار گرفت.
حجت‌الاسلام یعقوب‌زاده به نمونه‌های رفتاری پیامبر(ص) بر اصل عدم آغاز جنگ پرداخت و بیان کرد: در جریان سریه عبدالله بن جحش که به کشته شدن عمرو بن حضرمی توسط مسلمانان در ماه رجب منجر شد، آن حضرت فرمودند که من شما را در این ماه حرام امر به قتال نکردم.
وی ادامه داد: شخصی به نام ابوالحصین انصاری دو پسر داشت که مسیحی شدند و به شام رفتند. ابوالحصین از رسول خدا(ص) خواست که کسانی را برای بازگرداندن آنان بفرستد، حضرت فرمود من به قتال امر نمی‌کنم.
استاد حوزه دانشگاه اضافه کرد: در جریان ایمان آوردن زبیر وقتی زبیر به پیامبر اکرم(ص) پیشنهاد جنگ داد، حضرت فرمود ما به قتال مأمور نشدیم.
حجت‌الاسلام یعقوب‌زاده تصریح کرد: آنچه قطعی است پیامبر(ص) در مکه اذن قتال نمی‌دادند، اما بررسی‌ها حاکی از سخت‌گیری آن حضرت نسبت به آغازگری قتال در دوران مدینه نیز هست. از ابن عباس نقل شده است که آیه 39 سوره مبارکه حج «أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ الله عَلى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ» اذن قتال را مشروط به این می‌داند که اگر ظلمی به شما وارد شد، می‌توانید جنگ کنید.
وی اظهار کرد: رسول خدا(ص) در سال هشتم هجری امیرالمؤمنین(ع) را با مالی فراوان به عنوان جزیه به سمت بنی جذیمه فرستاد که خالد بن ولید با آنان جنگ کرده بود، تا از آنان دلجویی کند و نشان‌دهنده این است که حضرت با جنگ خالد مخالف بودند و همچنین، در جریان فتح مکه خالد بن ولید حملاتی انجام داد، آن حضرت فرمود من تو را به قتال امر نکردم.
استاد جامعه‌الزهرا(س) تأکید کرد: امروز شبهات زیادی در میان جوامع دانشگاهی و غیر آن مطرح می‌شود که یکی از آنها ناظر به جنگ‌های زمان رسول خدا(ص) است. شبهه‌گران می‌کوشند با برجسته کردن جنگ‌های رسول خدا(ص) چهره جنگ‌طلب از آن حضرت نشان دهند، حال آنکه این خلاف اسناد تاریخی است.
وی اظهار کرد: این تفکر، پیش از رنسانس از سوی غربی‌هایی که به بحث درباره اسلام و خاتم‌الانبیا(ص) می‌پرداختند، مطرح شده است. با اینکه جنگ امری طبیعی است که به دلایل مختلفی پدید می‌آید اما همواره این‌گونه تلقی شده که رسول خدا(ص) آغازگر جنگ بوده است و مشرکان اقدامی در این زمینه نکرده‌اند. از این رو لازم است اسناد تاریخی دال بر نهی رسول خدا(ص) از عدم آغاز به جنگ با مقوله جهاد ابتدایی سنجیده شود.
استاد حوزه و دانشگاه گفت: امام علی(ع) نیز با تکیه بر همین سیره و روش در جنگ‌هایشان فرمودند که آغازگر جنگ نباشید؛ از این رو باید اسناد تاریخی دال بر نهی رسول خدا(ص) از عدم آغاز به جنگ با مقوله جهاد ابتدایی سنجیده شود.
یعقوب‌زاده یادآور شد: نخستین باری که سپاه امام حسین(ع) با سپاه حر مواجه شدند، زهیر به حضرت گفت تعداد یاران حر کم است و قادریم آنان را شکست دهیم، حضرت فرمودند که ما آغازگر جنگ نخواهیم بود.
وی گفت: شاید خلاف این شواهد در تاریخ وجود داشته باشد که یا باید به علت آنها دقیق نگاه کنیم یا حداقل با داشتن این شواهد بررسی دقیق‌تری در مقوله جنگ‌های عصر رسول خدا(ص) انجام دهیم.
مریم بشیری
انتهای پیام
حجت‌الاسلام‌والمسلمین هادی یعقوب‌زاده، استاد حوزه و دانشگاه، در این نشست با بیان اینکه شخصیت وجودی رسول خدا(ص) که سرمنشأ همه خوبی‌ها و فضایل است، در جلسه دو ساعته امکان‌پذیر نیست، به تفاوت معنای سیره و تاریخ پرداخت و اظهار کرد: مفهوم سیره تفاوتی دقیق با تاریخ دارد.
وی گفت: تاریخ شامل رخدادها و حوادث است که وقتی متعلق به یک شخص شود، اشاره به رخدادها و حوادثی دارد که حول محور آن شخص اتفاق افتاده است، حال آنکه سیره، بر وزن فعل سبک، منطق و نوع رفتار فرد را دربرمی‌گیرد.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: سیره به معنای حرکت و جریانی است که تداوم دارد و از نظر اصطلاحی، «سیره» به کتبی گفته می‌شود که اخبار مربوط به آغاز اسلام و شرح احوال و تاریخ غزوه‌های رسول اکرم(ص) و شرح احوال ائمه(ع) و راه و رسم آنها در رفتار و گفتار و کیفیت موضع‌گیری آن بزرگواران در برابر وقایع و حوادث را گزارش می‌کند.
وی گفت: ما بر این باوریم که رسول خدا(ص) یک منطق رفتاری دارد که این منطق رفتاری بر یک نظام بینشی، ارزشی و فکری محکم استوار شده و در واقع تاریخ بستر کشف سبک و منطق رفتاری معصوم است.
استاد جامعه‌الزهرا(س) یادآور شد: یکی از حوزه‌هایی که می‌توان به سیره توجه کرد، غزوات پیامبر(ص) است و این سیره اصول مختلفی دارد که یکی از آنها اصل عدم آغاز جنگ است که باید ارتباط آن را با مقوله جهاد ابتدایی بحث و بررسی کرد و این اصل پس از رسول خدا(ص) مورد استناد امام علی(ع) نیز قرار گرفت.
حجت‌الاسلام یعقوب‌زاده به نمونه‌های رفتاری پیامبر(ص) بر اصل عدم آغاز جنگ پرداخت و بیان کرد: در جریان سریه عبدالله بن جحش که به کشته شدن عمرو بن حضرمی توسط مسلمانان در ماه رجب منجر شد، آن حضرت فرمودند که من شما را در این ماه حرام امر به قتال نکردم.
وی ادامه داد: شخصی به نام ابوالحصین انصاری دو پسر داشت که مسیحی شدند و به شام رفتند. ابوالحصین از رسول خدا(ص) خواست که کسانی را برای بازگرداندن آنان بفرستد، حضرت فرمود من به قتال امر نمی‌کنم.
استاد حوزه دانشگاه اضافه کرد: در جریان ایمان آوردن زبیر وقتی زبیر به پیامبر اکرم(ص) پیشنهاد جنگ داد، حضرت فرمود ما به قتال مأمور نشدیم.
حجت‌الاسلام یعقوب‌زاده تصریح کرد: آنچه قطعی است پیامبر(ص) در مکه اذن قتال نمی‌دادند، اما بررسی‌ها حاکی از سخت‌گیری آن حضرت نسبت به آغازگری قتال در دوران مدینه نیز هست. از ابن عباس نقل شده است که آیه 39 سوره مبارکه حج «أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ الله عَلى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ» اذن قتال را مشروط به این می‌داند که اگر ظلمی به شما وارد شد، می‌توانید جنگ کنید.
وی اظهار کرد: رسول خدا(ص) در سال هشتم هجری امیرالمؤمنین(ع) را با مالی فراوان به عنوان جزیه به سمت بنی جذیمه فرستاد که خالد بن ولید با آنان جنگ کرده بود، تا از آنان دلجویی کند و نشان‌دهنده این است که حضرت با جنگ خالد مخالف بودند و همچنین، در جریان فتح مکه خالد بن ولید حملاتی انجام داد، آن حضرت فرمود من تو را به قتال امر نکردم.
استاد جامعه‌الزهرا(س) تأکید کرد: امروز شبهات زیادی در میان جوامع دانشگاهی و غیر آن مطرح می‌شود که یکی از آنها ناظر به جنگ‌های زمان رسول خدا(ص) است. شبهه‌گران می‌کوشند با برجسته کردن جنگ‌های رسول خدا(ص) چهره جنگ‌طلب از آن حضرت نشان دهند، حال آنکه این خلاف اسناد تاریخی است.
وی اظهار کرد: این تفکر، پیش از رنسانس از سوی غربی‌هایی که به بحث درباره اسلام و خاتم‌الانبیا(ص) می‌پرداختند، مطرح شده است. با اینکه جنگ امری طبیعی است که به دلایل مختلفی پدید می‌آید اما همواره این‌گونه تلقی شده که رسول خدا(ص) آغازگر جنگ بوده است و مشرکان اقدامی در این زمینه نکرده‌اند. از این رو لازم است اسناد تاریخی دال بر نهی رسول خدا(ص) از عدم آغاز به جنگ با مقوله جهاد ابتدایی سنجیده شود.
استاد حوزه و دانشگاه گفت: امام علی(ع) نیز با تکیه بر همین سیره و روش در جنگ‌هایشان فرمودند که آغازگر جنگ نباشید؛ از این رو باید اسناد تاریخی دال بر نهی رسول خدا(ص) از عدم آغاز به جنگ با مقوله جهاد ابتدایی سنجیده شود.
یعقوب‌زاده یادآور شد: نخستین باری که سپاه امام حسین(ع) با سپاه حر مواجه شدند، زهیر به حضرت گفت تعداد یاران حر کم است و قادریم آنان را شکست دهیم، حضرت فرمودند که ما آغازگر جنگ نخواهیم بود.
وی گفت: شاید خلاف این شواهد در تاریخ وجود داشته باشد که یا باید به علت آنها دقیق نگاه کنیم یا حداقل با داشتن این شواهد بررسی دقیق‌تری در مقوله جنگ‌های عصر رسول خدا(ص) انجام دهیم.
مریم بشیری
انتهای پیام
