مسلمانان؛ اقلیتی پویا و چندفرهنگی در جامعه آلمان

گروه بین‌الملل ــ مسلمانان آلمان که با 5 میلیون نفر جمعیت بزرگترین اقلیت دینی این کشور را تشکیل می‌دهند، از فعال‌ترین جوامع اسلامی در کشورهای غربی بوده و مراکز، مساجد و مؤسسات متعددی در این کشور دارند.

به گزارش ایکنا؛ به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی ابوت اسلام، آلمان چهارمین اقتصاد جهان پس از آمریکا، چین و ژاپن و همچنین بزرگترین اقتصاد اروپاست. موج مهاجرت مسلمانان در دهه‌های 1960 و 1970 و پس از آن مهاجرت مسلمانان در پی جنگ بوسنی و جنگ‌های خاورمیانه به این کشور، آلمان را پس از فرانسه به دومین کشور پذیرای بیشترین مسلمانان در بین کشورهای اروپایی تبدیل کرده است. مسلمانان آلمان از فعال‌ترین جوامع اسلامی در کشورهای غربی هستند و مراکز، مساجد و مؤسسات متعددی را در این کشور دارند.

جمعیت
بنابر گزارش سال 2017 مرکز تحقیقاتی پیو(Pew)، مسلمانان آلمان با 5 میلیون نفر جمعیت بزرگترین اقلیت دینی این کشور را تشکیل می‌دهند که 6.1 درصد از کل جمعیت آلمان را شامل می‌شود. بیش از نیمی از مسلمانان آلمان یعنی 63.2 درصد از آن‌ها را ترک‌تبارها و کرد‌تبارها تشکیل می‌دهند. پس از آن، مسلمانان پاکستان، بوسنی، آلبانی، شمال آفریقا، شام (سوریه و لبنان)، ایران، عراق و افغانستان در رتبه‌های بعدی جمعیت مسلمانان این کشور قرار دارند.

بیشتر مسلمانان آلمان در برلین، پایتخت این کشور و شهرهای بزرگ غرب آلمان زندگی می‌کنند. با این حال جوامع قابل توجهی از مسلمانان در برخی مناطق روستایی به‌ ویژه بادن وورتمبرگ، هیه و نیز باواریا و ایالت نوردراین ــ وستفالن ساکن هستند. بنابر آمار سرشماری مهاجران در سال 2011، مناطق گروس ــ گراو و اوفنباخ بیشترین جمعیت مهاجران مسلمان را داشتند.

تاریخچه حضور مسلمانان

موج اول مهاجرت مسلمانان به آلمان به عنوان بخشی از روابط سیاسی و اقتصادی بین آلمان و امپراتوری عثمانی در قرن هجدهم میلادی شکل گرفت. در سال 1754، فردریک دوم پروس، واحدی از مسلمانان را در ارتش پروسی به نام « سواران مسلمان» تشکیل داد که شامل مسلمانانی با اصالت بوسنیایی، آلبانیایی و تاتار بودند.

نخستین قبرستان مسلمانان در آلمان در سال 1798 در برلین ساخته شد، در حالی که مسجد ووندزدورف نخستین مسجد آلمان در سال 1915 احداث شد، اما در 1925 تخریب شد. پس از جنگ جهانی اول، 3 هزار مسلمان در آلمان زندگی می‌کردند که 300 نفر از آنها اصالتاً آلمانی بودند.

بعدها در سال 1961 دولت آلمان غربی کارگران خارجی را دعوت به کار کرد که در پی آن، طی دو دهه تعداد مسلمانان با رشدی چشمگیر به 4.3 میلیون نفر رسید. بیشتر این افراد که از ترکیه راهی آلمان شدند، اهل جنوب شرقی آناتولی بودند.

مسلمانان، اقلیتی پویا در جامعه آلمان/ ادیت شده

در سال 2010 با توجه به جمعیت زیاد مسلمانان، وزارت آموزش و تحقیقات آلمان رشته مطالعات الهیات اسلامی را به عنوان یک رشته دانشگاهی در دانشگاه‌های دولتی راه‌اندازی کرد تا معلمان را برای آموزش اسلامی و الهیات اسلامی آماده کند. از آن زمان کرسی‌های الهیات اسلامی در چندین دانشگاه تأسیس شد که به انجام تحقیق و تدریس اسلام از دیدگاه کلام اسلامی می‌پردازد.

سازمان‌ها و گروه‌های اسلامی

کنگره جهانی اسلامی (World Islamic Congress) در آلمان
این نهاد شاخه آلمان کنگره جهانی اسلام و مجمع اسلام (Islam Colloquium) است که نخستین مؤسسه آموزشی اسلامی برای کودکان به شمار می‌رود و در سال 1932 تأسیس شد.

مؤسسه آرشیو مرکزی اسلامی
مؤسسه «معهد الاسلام» در سال 1927 در برلین راه‌اندازی شد و اکنون با نام (Zentralinstitut Islam-Archiv-Deutschland) شناخته می‌شود.

اتحادیه امور دینی ترکی اسلامی (DITIB)
اتحادیه امور دینی ترکی اسلامی شعبه آلمان سازمان امور دینی (دیانت) ترکیه و مقر آن در شهر کلن آلمان واقع است. دولت ترکیه تأمین بودجه و تربیت کارکنان 900 مسجد وابسته به این سازمان در آلمان را بر عهده دارد.

جماعت اسلامی «جماعت النور»
در سال 1979 شعبه آلمان انجمن رساله النور تأسیس شد. این انجمن بر اساس تعالیم و اندیشه‌های عالم دینی کرد «سعید نورسی»، که در قرن بیستم در ترکیه زندگی می‌کرد، پایه‌ریزی شده است.

انجمن جوامع اسلامی بوسنیایی‌ها
این انجمن در سال 1994 در شهر کامپ لینتفورت در نزدیکی دویسبورگ به دست تعدادی از مهاجران بوسنیایی تأسیس شد که در پی خشونت‌های بالکان در دهه 1990 به این کشور رفته بودند.

شورای مرکزی مسلمانان آلمان
این سازمان یک فدراسیون اسلامی است که 15 تا 20 هزار عضو دارد که بیشتر آنها آلمانی، عرب‌تبار و ترک‌تبار هستند.

مساجد و مراکز اسلامی
از بین 3 هزار محلی که به عنوان محل عبادت مسلمانان در آلمان استفاده می‌شود، تنها چند صد مورد به عنوان مسجد شناخته شده است.

مرکز اسلامی هامبورگ

این مرکز در سال 1332 شمسی در شهر هامبورگ آلمان و با حمایت مالی آیت‌الله بروجردی در ابتدا با عنوان مسجد تأسیس شد.

برگزاری نمار جمعه و جماعات، انتشار مجلاتی به زبان آلمانی و فارسی و ارائه خدمات مشاوره‌ای، بخشی از اقدامات این مرکز است. مرکز اسلامی هامبورگ، کتابخانه‌ای با بیش از ۶ هزار عنوان کتاب در موضوعات مختلف اسلامی و شیعی دارد.

مسجد شوتسینگن
این بنا در سال 1779 در مجموعه باغ‌های کاخ شوتتسینگن در بادن وورتمبرگ ساخته شد.این بنا قدیمی‌ترین مسجد با معماری اسلامی در آلمان به شمار می‌رود.

مسجد شوتسینگن

مسجد یاووز سلطان سلیم
این مسجد از مراکز دینی اسلامی و در شهر مانهایم واقع است که تا سال 2008 بزرگترین مسجد آلمان به شمار می‌رفت. جمعه هر هفته 3 هزار مسلمان برای اقامه نماز جمعه در این مسجد جمع می‌شوند. این مسجد در سال 1995 تأسیس شد.

آکادمی ملک فهد
این مرکز یک مدرسه اسلامی است که در سال 1995 در شهر بن افتتاح شد که شامل مدرسه‌ای از دوره ابتدایی تا دبیرستان است و به نام ملک فهد از پادشاهان پیشین سعودی نامگذاری شد.

مسجد جامع کلن
این مسجد، که وابسته به سازمان دیتیب است، در شهر کلن قرار دارد و یکی از بزرگترین مساجد اروپا به شمار می‌رود.