بررسی پیشرفت علوم طبیعی و نقش آن در سبک زندگی قرآنی در دوفصلنامه «قرآن و علم»

به گزارش ایکنا؛ بیست و چهارمین شماره دوفصلنامه علمی ترویجی «قرآن و علم» ویژه بهار و تابستان 98 به صاحب‌امتیازی مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث (جامعه المصطفی العالمیه) منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «مبانی و قواعد تفسیر علمی در تفسیر الامثل»، «قواعد ترجمه آیات علمی (با مطالعه موردی آیات جنین‌شناسی)»، «پیشرفت علوم طبیعی و نقش آن در سبک زندگی قرآنی»، «حرکت خورشید در قرآن و پاسخ به شبهات نوپدید آن»، «رفتارشناسی پرندگان از منظر قرآن و زیست‌شناسی»، «بررسی شگفتی علمی قرآن در آیه «فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهِیم»»، «بازخوانی مفهوم قرآنی «بأس در آهن» براساس یافته‌های فیزیک هسته‌ای»، «تأثیر بیداریِ صبحگاهان در پیشگیری از سکته قلبی از منظر پزشکی، قرآن و سنت»، «عرصه‌های مشترک قرآن و علم روان‌شناسی»، «بررسی تفاسیر تربیتی معاصر»، «بررسی اعجاز تاریخی قرآن از نگاه زغلول النجار»، «جایگاه نخبگان در تغییر اجتماعی با توجه به قرآن و عصر نبوی».

پیشرفت علوم طبیعی و نقش آن در سبک زندگی قرآنی
در چکیده مقاله «پیشرفت علوم طبیعی و نقش آن در سبک زندگی قرآنی» می‌خوانیم: «پیشرفت علوم تجربی و رشد تکنولوژی و امکاناتی که برای بشر مهیا می‌کند موجب آسایش بیشتر و سهولت در رسیدن به خواسته‌های اوست. این پیشرفت‌ها در دوران معاصر شتاب مضاعفی به خود گرفته، هم‌چنان به حرکت پرشتاب خود ادامه می‌دهد. از سوی دیگر، قرآن کریم مجموعه‌ای از بایسته‌های دینی را برای شیوه زندگی کردن یک مسلمان (در هر عصری و تا قیامت) ترسیم کرده و در هر زمان و مکان برای زندگی بشر برنامه دارد که از آن به «سبک زندگی قرآنی» تعبیر می‌شود. تلاقی این دو پدیده ممکن است فرصت‌ها و تهدیدهایی ایجاد کند که لازم است با بصیرت و بینش عمیق دانشمندان و فرهیختگان مدیریت شود. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر «پیشرفت علوم» بر سبک زندگی قرآنی است. از این رو پس از کلیات، دو روی سکه «پیشرفت علوم» به طور جداگانه مورد توجه قرار گرفته و ذیل دو عنوان «فرصت ها» و «تهدیدها» ارائه شده‌اند. در بخش فرصت‌ها به عناوینی هم‌چون «صله رحم»، «مدیریت زمان»، «تبلیغ مجازی»، «مانور سایبری»، «مهارت‌های ضروری فرزندان در عصر کنونی»، «کمک رسانی مجازی»، و در بخش تهدیدها به مباحثی مانند: «شایعه پراکنی در فضای مجازی»، «اتلاف وقت و هزینه»، «مصادیق نوین اسراف و تجمل»، و «کنترل جمعیت» اشاره شده است. نتیجه این پژوهش آن است که پیشرفت علوم تجربی همان‌گونه که می‌تواند در ارتقای فرهنگ دینی مؤثر باشد، ممکن است نقش منفی نیز ایفا نماید و سرنوشت این نقش آفرینی به چگونگی مواجهه جامعه با این پدیده بستگی دارد.»

جایگاه نخبگان در تغییر اجتماعی با توجه به قرآن
در طلیعه مقاله «جایگاه نخبگان در تغییر اجتماعی با توجه به قرآن و عصر نبوی» آمده است: «بنابر یک تحلیل که از سوی تعدادی جامعه‌شناس‌ ایتالیایی مطرح شده، تغییرات اجتماعی نتیجه‌ تصمیمات و اقداماتی است که از سوی نخبگان جامعه به اجرا گذاشته می‌شود. به دیگر سخن، دگرگونی اجتماعی را باید در جایگزینی نخبگان حاکم توسط نخبگان جدید در جامعه جست‌وجو کرد و توده‌ مردم بعید است بتوانند منشأ دگرگونی در جامعه باشند. جست‌وجوی دیدگاه قرآن کریم در باب نخبگان و تأثیر و جایگاه ایشان در تغییر نهادها و ساختارهای اجتماعی، در واقع، پرسشی است که این کوشش به دنبال یافتن پاسخی برای آن است و می‌کوشد تا با تدبّر در آیات، جوابی قانع­کننده برای آن بیابد. وجود واژگانی، نظیر، «الملأ»، «مترفین»، «أحبار»، «رهبان» و «قسیس» در قرآن کریم حاکی از نگاه خاصّ قرآن به این افراد به عنوان نخبگان حاکم در جامعه است. از دید قرآن، از یک منظر، تاریخ بشر جدالی بین نخبگان حق (پیامبران و مصلحان تاریخ) و نخبگان باطل (نخبگان حامی ساختارها و روابط اجتماعی موجود) است. پیامبران الهی و آموزه‌های عدالت‌محور ایشان پیوسته، آگاهی بخش توده مردم در راستای ایستادگی در برابر نخبگان حاکم بوده‌اند. تلاش‌های این عده از نخبگان هرچند به صورت مقطعی و در مقیاسی نه چندان بزرگ، باعث ایجاد تغییرات عادلانه در ساختارها و روابط اجتماعی بوده و هستند.»
انتهای پیام