فعالیت مؤسسه گفتمان قرآن و ولایت با رویکرد «تدبر در قرآن»

به گزارش ایکنا؛ مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت گفتمان قرآن و ولایت تهران فعالیتش را با این عنوان از مهر سال 96 با اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز کرد. سابقه فعالیت این مجموعه با عنوان «طرح تدبر در قرآن دانشگاهیان» به سال 84 باز می‌گردد که عملاً فعالیتش را از مسجد دانشگاه تهران آغاز کرد. مؤسسه‌ای که مؤسس و مدیرعامل آن محمد برزگر، دانش‌آموخته دکترای علوم قرآن و حدیث، است.

سیدمحمدهادی میردهقان، مدیر اجرایی این مؤسسه درباره فعالیت این موسسه، اظهار کرد: پس از مسجد دانشگاه تهران، کلاس‌ها در برهه‌های مختلف در دانشگاه‌های مختلف شهر تهران و سپس در حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان و بعد از آن در مؤسسه رهپویان امام رضا(ع) برگزار شد.

جامعه مخاطب دانشجو و فارغ‌التحصیل شهر تهران، رویکرد این مؤسسه از زمان شکل‌گیری بوده است و در حال حاضر نیز تمرکز بر روی این قشر است و در میان تمامی رشته‌های آموزشی، تمرکز بر روی رشته تدبر در قرآن دارد.

میردهقان درباره چرایی انتخاب رویکرد تدبر در قرآن، بیان کرد: از بین همه فعالیت‌های قرآنی که در سطح جامعه مطرح است، حتی در سطح نخبگان جامعه که قشر دانشجو و فارغ‌التحصیل باشند، فعالیت‌هایی چون آموزش عمومی قرآن مثل حفظ، روخوانی و مفاهیم و ... تا حد خوبی رونق دارد، اما آنچه که به نسبت اهمیتی که برای فعالیت‌های قرآنی باید قائل شد و براساس اهمیت و ضرورت و اولویتی که دارد، اما کمتر به آن پرداخته شده است، بحث تدبر در قرآن است. دغدغه‌ای که موجب شد پس از پیگیری‌های فهم قرآن، تشکیل هسته اولیه این مجموعه، اینگونه رقم بخورد.

وی با اشاره به اینکه حتی موجب شد تا با اساتیدی چون الهی‌زاده، از طریق دفتر آیت‌الله العظمی جوادی‌آملی آشنا شویم، افزود: این امر موجب شروع یک فعالیت جدی با تمرکز بر تدبر در قرآن شد که براساس آن تجربیاتی در حیطه آن جمع شده است.

از سال 84 تاکنون، 4 هزار و 500 نفر از دانشجویان علاقه‌مند از دوره‌ها بهره‌مند شده‌اند. اما میردهقان معتقد است وظیفه اصلی هر مسلمان در کنار دیگر وظایفش، فهم قرآن است و تصریح کرد: بنابر این افراد باید در فعالیت‌های قرآنی پیشرو باشند تا ریشه‌ای برای کاربردی‌سازی آن در زندگی و گسترش فرهنگ قرآنی در زندگی و جامعه باشد. یعنی انس بیشتر و عمیق‌تر با قرآن با گرایش و تأکید بر روی فهم و نه صرفاً حفظ کردن و قرائت کردن، مد نظر باشد.

مدیر اجرایی مؤسسه گفتمان قرآن و ولایت بیان کرد: از سال 96 که فعالیت دور جدید مؤسسه را آغاز کردیم، دوره‌ای شامل مراحل آشنایی با تدبر در قرآن(متشکل از چهار سوره طی هفته و در یک جلسه دو ساعته برای ورودی شرکت‌کنندگان برای دوره اصلی)، دوره مهارتی گفتمانی تدبر در قرآن(که شامل دو ترم چهار ساعته است، در کنار تدبر در قرآن آموزش بحث زبان قرآن و آموزش زبان عربی برای فهم بهتر و همچنین آموزش مبانی تدبر در قرآن در کنار آموزش سوره‌ها) و دوره تخصصی جامع تدبر در قرآن(که برای برگزیدگان دو دوره گذشته در نظر گرفته شده است که به صورت عمیق‌تر و طی شش ترم به این مسئله پرداخته می‌شود)، تدوین شد. بنابر این هر شرکت‌کنندگان در دوره تدبر در قرآن باید 9 ترم سه ماهه را سپری کند و حدود سه سال را مشغول به قرآن‌پژوهی باشد.

اعضای هیئت مدیره مؤسسه گفتمان قرآن و ولایت متشکل از محمد برزگر، احسان شریفیان و سیدمحمدهادی میردهقان است. بنا بر گفته میردهقان «یکی از جهت‌ها و اهدافی که مؤسسه دنبال می‌کند، این است که فهم قرآن و جایگاه قرآن آنگونه که باید و شاید به عنوان رکن دین و یکی از دو ثقل پیامبر اکرم(ص)، بها داده نشده است و لذا با راه‌اندازی این مؤسسه و اجرای طرح در ابتدا در نظر داشتیم تا به این امر توجه شود و گفتمان‌سازی شود که فهم قرآن یکی از واجبات مسلمانان است. طبیعتاً اگر قرآن را فردی بفهمد، فهم آن به ولایت رهنمود می‌شود، آن هم در درجه اول، ولایت رسول الله(ص) و سپس ائمه معصومین(ع) و در ادامه ولایت‌فقیه است».

دانشجویان و یا فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و همچنین طلاب سطح یک از جمله واجدین شرکت‌کننده در این طرح هستند. وی در پاسخ به این سؤال که علت محدود بودن جامعه مخاطب، اظهار کرد: البته باید گفت مؤسسه فوق، یکی از مؤسساتی است که دوره‌ها را با مخاطب خاص برگزار می‌کند و پرچم‌دار اصلی دوره تدبر در قرآن، نیست. مؤسسه از تجربیات مؤسساتی چون تدبر در کلام وحی قم استفاده کرده است. از سوی دیگر دوره مؤسسه، آموزش روش تدبر در قرآن است. بنابر این به تجربه به این رسیدیم که قشر سنی خارج از این محدوده دوره برایش مفید نباشد، چون از شرکت‌کنندگان دوره تکالیفی خواسته می‌شود و جدیت دوره اقتضا می‌کند تا متقاضیان در فضای دانشجویی باشد. همچنین شرایط واجدین شرکت‌کنندگان در این دوره به یک دست ماندن فضای دوره از لحاظ پویایی و نشاط دوره، کمک می‌کند. ضمن اینکه به هدف دوره ـ آموزش تدبر در قرآن ـ با بهره‌وری بیشتر و بهتر برسیم. همچنین بحث افزودن طلاب سطح یک جزو شرکت‌کنندگان به تازگی اضافه شده است به این دلیل که معتقد بودیم برای طلاب باید دوره تدبر در قرآن برگزار شود که نیازمند این است که خیلی تخصصی و فنی باشد، اما به این نتیجه رسیدیم که برای طلاب سطح یک این دوره را برگزار کنیم، امکان بهره‌وری دارند و اختلاف سطح علمی خیلی بالایی میان دانشجویان و طلاب نیست.

وی درباره میزان تعامل با سازمان‌ها و مؤسسات دیگر اضافه کرد: تعابیر مختلفی درباره اینکه تدبر چیست؟ و آیا تدبر با تفسیر متفاوت است و جایگاه آن وجود دارد. ریشه تعامل یا عدم تعامل مجموعه‌ها با یکدیگر بر سر اختلاف نظر و تعابیر از تدبر است. لذا تعامل زمانی صورت می‌گیرد که مؤسسات با یکدیگر هم‌خط باشند. همچنین اگر دو مجموعه بخواهند با یکدیگر فعالیت کنند، باید هر دو به آن مسیری که می‌روند ایمان داشته باشند و توقعاتی در مسیری که مؤسسه طی می‌کند، تحمیل شود، لذا به چشم‌اندازی که برای تحقق آن هدف در نظر گرفته شده، با سرعت کمتر و یا بیشتر رسید.

میردهقان درباره اهمیت فعالیت‌های خودجوش مردمی و میزان توجه مسئولان به حفظ و ارتقای آنها، بیان کرد: اگر می‌خواهیم فعالیتی ماندگار باشد، باید ریشه مردمی داشته باشد، بنابر این بقای یک فعالیت، مردمی بودن و پشتوانه مردمی داشتن است. لذا سعی کردیم در سیری که از سال 84 تا کنون داشته‌ایم، پشتوانه مردمی را که همان مخاطبان بودند، حفظ کنیم و حتی از لحاظ مالی و تبلیغات برای دوره‌ها، از این پشتوانه مردمی با ظرفیت بالا استفاده کنیم. زیرا هنگامی فردی از جان و دل و خالصانه و مخلصانه این کمک را بدهد، قابل مقایسه با فضای اداری و ارگانی نیست که گاه دنبال بیلان، گزارش دادن و سابقه مدیریتی هستند و تا امروز هم تلاش کردیم از بحث خودجوش بودن و مردمی بودن فاصله نگیریم و کاری که ارگان‌های دولتی و حاکمیتی در این زمینه می‌توانند انجام دهند، این فعالیت‌های مهم و تأثیرگذار که جای خود را در عموم جامعه باز کرده‌اند و توانسته‌اند خودشان را ثابت کنند و حرفی برای قشر خاص و یا عامه مردم دارند، باید این فعالیت‌ها را حمایت کنند تا گسترده‌تر شود، حمایت‌ها نه صرفاً مالی باشد بلکه اگر دوره‌ای گسترده شود، طبیعتا از لحاظ مالی نیز می‌تواند مؤسسه خودکفا شود. شناسایی فعالیت‌هایی که در فضای جامعه تأثیرگذار هستند و کمک کردن و شتاب دادن به آنها در جهت اینکه فعالیت‌هایشان روند صعودی داشته باشد لازم است.

بنا بر گفته وی «دوره‌های این مؤسسه با اخذ هزینه و شهریه‌های کم از دانشجویان برگزار می‌شود که حتی درصد کمی از هزینه‌های جاری مؤسسه را تأمین می‌کند و بخش دیگر هزینه‌ها از سوی خیرین تأمین می‌شود تا اینگونه نشود که دانشجویان صرفاً به دلیل مسئله مالی، از حضور در دوره منع شوند. حتی برای افرادی که در تأمین این شهریه مشکل دارند می‌توانند با اطلاع‌رسانی از دوره‌ها بهره‌مند شوند، تا صرفاً به دلیل بحث پرداخت هزینه و مالی از حضور در این دوره محروم نشوند».

وی در پاسخ به این سؤال که چه میزان به اهدافی که ترسیم شده، نزدیک شده‌اند، بیان کرد: از زمانی که با اخذ مجوز مؤسسه فعالیتش را به صورت رسمی آغاز کرد و بهتر بگویم از زمانی که مؤسسه در این فاز شروع به فعالیت کرد، با شناختی که از دانش‌آموختگان دوره‌های گذشته مؤسسه داشتیم و حمایت‌های مادی و معنوی و بعد تبلیغی، ترویجی و ... گام به گام خداوند کمک کرده است و روند رو به جلو داشته‌ایم؛ چنانکه ترم گذشته بیش از 190 نفر فقط برای دوره آشنایی با تدبر در قرآن شرکت کردند و این غیر از دوره‌های دو و سه و مهارتی است.

مدیر اجرایی مؤسسه گفتمان قرآن و ولایت بیان کرد: این نشان می‌دهد که این دوره و مؤسسه کم‌کم جای خود را میان مردم باز کرده است، چنانکه بسیاری از شرکت‌کنندگان به عنوان سفیر معرفی تدبر در قرآن می‌شوند و دیگران را با این دوره آشنا و به مؤسسه معرفی می‌کنند.

یادآور می‌شود، این مؤسسه دوره‌های تدبر در قرآن را در حال حاضر با تمرکز در بخش آقایان برگزار می‌کند زیرا مؤسسات زیادی هستند که در حال حاضر دوره‌های تدبر ویژه بانوان برگزار می‌کنند که علاقه‌مندان برای حضور در آنها و اطلاع از آنها می‌توانند به پایگاه اینترنتی مؤسسه به نشانی https://tadabor.ir مراجعه کنند. همچنین این مؤسسه در تهران، خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، نرسیده به خیابان طالقانی، کوچه شهید شمس، پلاک 31 قرار دارد.