هادی مرزبان:
فرهنگ‌سازی در حوزه کودک نیازمند برنامه‌ریزی مداوم است
گروه هنر ــ یک کارگردان و بازیگر تئاتر و سینما گفت: فرهنگ‌سازی در حوزه کودک نیازمند سیاست‌گذاری منسجم است و با برنامههای سطحی و گذرا نمی‌توان امور فرهنگی را در میان کودکان نهادینه کرد.
هادی مرزبان، کارگردان و بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با ایکنا با بیان اینکه برنامه‌سازی برای کودکان حرکت سینوسی دارد، اظهار کرد: به طور کلی نمی‌توان سینما و تئاتر کودک را در ۴ دهه گذشته به یک شکل ارزیابی کرد، زیرا در مقطعی شاهد پرداخت‌های خوبی به این عرصه بودیم و زمانی این بخش را کاملاً نادیده گرفتیم. برای مثال در دهه ۶۰ با فعالیت‌هایی که کانون پرورش فکری کودک و نوجوان انجام می‌داد اتفاقات خوبی در این حوزه به وقوع پیوست و آثار این دوره به لحاظ مفهومی هم نگاهی ارزشمند به موضوعات مربوط به کودکان داشتند.
وی افزود: در حوزه تئاتر هم در دهه 60 اتفاقات بسیار خوبی رخ داد و فضای انقلاب به شدت روی آثار نمایشی تأثیر داشت. این اتفاق در سینما و تلویزیون هم عیان بود. در همان دوره برنامه‌ای با عنوان «ما می‌توانیم» تولید می‌شد. در این برنامه سعی می‌شد غیر از سرگرم کردن کودکان، هنر نمایش نیز به آنان آموزش داده می‌شد، حتی در آن برنامه سعی شده بود به زبان کودکانه آرمان‌های انقلاب در قالب داستان بری کودکان ترسیم شود. اخیراً طرحی را شبیه ما می‌توانیم به سیما ارجاع دادم تا بتوانم به واسطه آن به کودکان آموزش دهم، اما مورد موافقت هیچ فرد و گروهی قرار نگرفت و هیچ‌کس از فعالیت در حوزه کودک استقبال نکرد.
رشد هنر کودک در کشور مداوم نیست
این بازیگر ادامه داد: با گذشت زمان تولید آثار ویژه کودکان کمرنگ شد و در مقاطعی هیچ اثری در حوزه سینما و تئاتر کودکان تولید نشد، ولی خوشبختانه آنگونه که می‌بینم در زمان حال وضعیت بهتر از گذشته شده و این حوزه تا حدی مورد توجه قرار گرفته است. البته امیدوارم این فعالیت مقطعی نباشد و با روند منسجمی ادامه یابد. اتفاق خوبی در حوزه جشنواره کودک رخ می‌دهد و این جشنواره هر چند سال یکبار تغییر مکان می‌دهد و به شهری دیگر منتقل می‌شود اما عده‌ای این تغییر را عامل تضعیف جشنواره می‌دانند، اما فکر می‌کنم این اتفاق سبب می‌شود که سینمای کودک در همه شهرها جوانه بزند. از این تجربه می‌توان در زمینه جشنواره‌های تئاتر و موسیقی هم استفاده کرد.
این بازیگر ادامه داد: با گذشت زمان تولید آثار ویژه کودکان کمرنگ شد و در مقاطعی هیچ اثری در حوزه سینما و تئاتر کودکان تولید نشد، ولی خوشبختانه آنگونه که می‌بینم در زمان حال وضعیت بهتر از گذشته شده و این حوزه تا حدی مورد توجه قرار گرفته است. البته امیدوارم این فعالیت مقطعی نباشد و با روند منسجمی ادامه یابد. اتفاق خوبی در حوزه جشنواره کودک رخ می‌دهد و این جشنواره هر چند سال یکبار تغییر مکان می‌دهد و به شهری دیگر منتقل می‌شود اما عده‌ای این تغییر را عامل تضعیف جشنواره می‌دانند، اما فکر می‌کنم این اتفاق سبب می‌شود که سینمای کودک در همه شهرها جوانه بزند. از این تجربه می‌توان در زمینه جشنواره‌های تئاتر و موسیقی هم استفاده کرد.
وی متذکر شد: موسیقی یکی از حوزه‌هایی است که هنوز تکلیف خود را با آن مشخص نکرده‌ایم، چون ابتدا باید بپذیریم که آیا این حوزه را به عنوان هنر قبول داریم یا خیر، زیرا هنوز بسیاری موسیقی را هنری مبتذل می‌دانند. این مسئله در شرایطی است که بسیاری از هجمه‌های فرهنگی از همین طریق رخ می‌دهد. برای مثال چندی پیش شاهد پخش و گسترش یک موسیقی مبتذل در بسیاری از مدارس کشور بودیم. گرایش کودکان و نوجوانان به این سبک موسیقی علاوه بر اینکه اثرات مخرب خود را دارد بیانگر انفعال ما در این زمینه است.
بازیگر سریال «تنهاترین سردار» تأکید کرد: بخش‌های دیگری هم هستند که با وجود اهمیت بسیاری که دارند هنوز به آن نپرداخته‌ایم، هنرهای تجسمی یکی از این حوزههاست زیرا عده‌ای تصور می‌کنند که فعالیت در حوزه کودک کم‌ارزش است و هرکسی می‌تواند به این حوزه ورود کند، حتی عده‌ای این حوزه را محل تجربه‌اندوزی می‌دانند، درحالیکه فعالیت در حوزه کودک حساس‌ترین حوزه است و باید نگاهی عمیق به آن داشت و افرادی که در آن فعالیت می‌کنند باید به مقام استادی رسیده باشند.
هنوز به خودم اجازه ورود به تئاتر کودک را نداده‌ام
مرزبان تأکید کرد: به‌عنوان فردی که نزدیک به نیم قرن در تئاتر کار می‌کند، باید بگویم هنوز به خود اجازه نداده‌ام، اثری درباره کودک روی صحنه ببرم، زیرا فکر می‌کنم که هنوز دانش علمی من به آن حد نرسیده که بتوانم اثری که شایسته باشد در این زمینه تولید کنم، اما عده‌ای بدون توجه به حساسیت‌های این حوزه به آن ورود می‌کنند و این مسئله اصلاً قابل درک نیست، زیرا اثرگذاری در این حوزه بیشتر از سایر حوزههاست و نباید در این باره خود را به خواب بزنیم.
مرزبان تأکید کرد: به‌عنوان فردی که نزدیک به نیم قرن در تئاتر کار می‌کند، باید بگویم هنوز به خود اجازه نداده‌ام، اثری درباره کودک روی صحنه ببرم، زیرا فکر می‌کنم که هنوز دانش علمی من به آن حد نرسیده که بتوانم اثری که شایسته باشد در این زمینه تولید کنم، اما عده‌ای بدون توجه به حساسیت‌های این حوزه به آن ورود می‌کنند و این مسئله اصلاً قابل درک نیست، زیرا اثرگذاری در این حوزه بیشتر از سایر حوزههاست و نباید در این باره خود را به خواب بزنیم.
این کارگردان تأکید کرد: نکته مهم دیگری که باید به آن پرداخت این است که برنامههای ویژه کودکان باید در سالن‌هایی اجرا شود که مناسب کودکان باشد و معمولاً کسی به این موضوع توجه نمی‌کند، شاید بتوان گفت یک سالن اختصاصی کودک در سینما و تئاتر وجود ندارد و آثار ویژه کودکان در سالن‌های بزرگسالان اجرا می‌شود. درحالیکه فضا برای روی صحنه بردن کار کودک، با عوامل متعددی مرتبط است. برای مثال، سالن انتظار یا حتی سالن نمایش باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد که گذران وقت برای کودک در آن جذاب باشد.
خیمه شب‌بازی را احیا کنیم
وی هنر خیمه شب‌بازی را یکی از هنرهای فراموش شده دانست و گفت: متأسفانه هنر خیمه شب‌بازی در جامعه کمتر دیده می‌شود و چراغ این هنر رو به خاموشی است. در این شکل از هنر به راحتی به کودکان آموزش داده می‌شد، زیرا همیشه شخصیتی وجود داشت که اشتباه می‌کرد و فردی هم اشتباهات او را متذکر می‌شد، اما نمی‌دانم چرا از این حوزه غافلیم و تمرکز خود را بر باز‌ی‌های رایانه‌ای صرف کرده‌ایم؟
مرزبان در پایان تأکید کرد: وقتی از رونق هنر نمایشی کودک سخن می‌گوییم، به دنبال این نباشیم که چه بخش و گروهی قادر است عملکرد بهتری برای رونق این گونه داشته باشد، بلکه باید خود قدم اول را برداریم. اگر اهالی رسانه در این حوزه دغدغه دارند می‌توانند به آن ورود کنند.
انتهای پیام وی هنر خیمه شب‌بازی را یکی از هنرهای فراموش شده دانست و گفت: متأسفانه هنر خیمه شب‌بازی در جامعه کمتر دیده می‌شود و چراغ این هنر رو به خاموشی است. در این شکل از هنر به راحتی به کودکان آموزش داده می‌شد، زیرا همیشه شخصیتی وجود داشت که اشتباه می‌کرد و فردی هم اشتباهات او را متذکر می‌شد، اما نمی‌دانم چرا از این حوزه غافلیم و تمرکز خود را بر باز‌ی‌های رایانه‌ای صرف کرده‌ایم؟
مرزبان در پایان تأکید کرد: وقتی از رونق هنر نمایشی کودک سخن می‌گوییم، به دنبال این نباشیم که چه بخش و گروهی قادر است عملکرد بهتری برای رونق این گونه داشته باشد، بلکه باید خود قدم اول را برداریم. اگر اهالی رسانه در این حوزه دغدغه دارند می‌توانند به آن ورود کنند.
