کتاب فلسفه مشاء(1) منتشر شد

به گزارش ایکنا؛ خادمی، نویسنده این اثر آن را به پیشنهاد حجت‌الاسلام احمد احمدی جهت تأمین منابع درسی مقطع کارشناسی دانشجویان فلسفه تألیف کرده است. امتیاز اصلی کتاب، برقراری ارتباط میان دیدگاه‌های فیلسوفان مشائی، ارائه تصویر جامع از موضوع مورد بحث در فلسفه مشاء و نقد و بررسی آرای فیلسوفان است.

این کتاب در دو بخش عمده هر کدام شامل شش فصل، به توضیح فلسفه مشاء و تاریخچه فلاسفه مشائی از ارسطو تا توماس آکوئینی و معنای هستی از نظر فلسفه مشاء می‌پردازد.

نویسنده در فصل اول بخش اول تحت عنوان «فلسفه چیست؟» به تعریف فلسفه و چیستی و اصطلاح‌شناسی تخصصی می‌پردازد. فصل دوم به روش‌شناسی فلسفه مشاء اختصاص دارد که از منطق به مثابه روش و ارتباط صدق و کذب بحث شده است. «عقل در فلسفه مشاء» عنوان فصل سوم کتاب است که ضمن اشاره به تعریف عقل از منظر ارسطو به معانی و مراتب عقل از دیدگاه سایر فیلسوفان مشائی می‌پردازد.

در فصل چهارم از مشاییان نخستین، ارسطو و شاگردش تئوفراستوس و اسکندر افرودیسی، بیشتر می‌خوانیم. کتاب‌های ارسطو به ویژه کتاب متافیزیک و دیگر آثار فلسفه مشاء معرفی می‌شوند.

در فصل پنجم نیز مشائیان قرون وسطایی یعنی دوره نوافلاطونی، فلسفه مسیحی و غیر مسیحی و گزیده‌ای از معرفی آثار و آراء آلبرت کبیر، توماس آکوئینی و دانزاسکوتوس ارائه می‌شود. فصل ششم به معرفی فیلسوفان طراز اول مشائی مسلمان ابویعقوب اسحاق کندی، فارابی، ابن‌سینا، ابن‌رشد و خواجه نصیرالدین طوسی اختصاص دارد.

بخش دوم کتاب به هستی‌شناسی در فلسفه مشاء می‌پردازد. فصل اول این بخش معنای وجود و واقعیت را مورد بحث قرار می‌دهد. دیدگاه ابن‌سینا در خصوص مفهوم وجود در مقاله نخست برهان شفاء، معانی سه‌گانه در تفسیر مابعدالطبیعه فارابی، نظریه تشابه مفهوم وجود توماس آکوئینی و مخالفت اسکوتوس با او را از نظر می‌گذراند.

در فصل بعدی بحث از ماهیت به میان می‌آید؛ از نظر فارابی پاسخ به سؤال ماهو بیانگر ماهیت شیء است و از نظر ابن‌سینا در هر یک از اعتبارات سه‌گانه ماهیت یعنی ماهیت لا بشرط، ماهیت بشرط شیء و ماهیت بشرط لا لوازم خاصی است.

بحث فصل سوم از «تمایز وجود از ماهیت» بحث می‌کند که ارسطو در منطق به آن اشاره دارد. «وجود ذات هیچ چیز را تشکیل نمی‌دهد» نزاع پردامنه‌ای را رقم می‌زند که فارابی و ابن سینا معنای صحیح آن را تبیین می‌کنند. از نظر ابن‌سینا افاضه وجود بر ماهیت ممکن وابسته به علتی خارج از آن است. توماس آکویئنی و ابن‌رشد دیدگاه ابن سینا را به نقد می‌کشند. ریشه اصلی نزاع‌ها به فهم هر فیلسوف از معنای عروض برمی‌گردد.

در فصل چهارم، تقدم وجود بر ماهیت به عنوان متمم بحث از زیادت وجود بر ماهیت مطرح می‌شود. از نظر ارسطو (شیء، هستی، واحد) از یک واقعیت حکایت می‌کنند. آن گونه که ابن سینا توضیح می‌دهد تقدم بالوجود ماهیت محال است.

فصل پنجم به بحث از انواع موجود می‌پردازد و نظرات ارسطو، فارابی، ابن‌رشد و توماس تبیین می‌کند. فصل آخر به علل و مبادی موجود اختصاص دارد و به پاسخ به این سؤال می‌پردازد که اشیاء چگونه پدید می‌آیند.

یادآور می‌شود، کتاب فلسفه مشاء (۱) به همت انتشارات سمت به بهای ۲۱۰۰۰ تومان در ۲۳۱ صفحه در بهار سال جاری روانه بازار نشر شده است.