به گزارش
ایکنا؛ در هفتهای که گذشت، شاهد برگزاری نشستهای علمی مختلف و رویدادهایی در حوزه علمیه و پژوهشگاهها بودیم که در ادامه اهم آنها از نظر میگذرد:
دروس تفسیر علما و مراجع
حوزه علمیه آن طور که باید به «کلام» نمیپردازد
آیتالله جوادی آملی در تفسیر سوره عبس بیان کرد: مشکل این است که حوزه علمیه در عین حال که نور است، از بحثهای کلامی محروم است، در صورتی که حوزه در گذشته علمای کلام را مانند شیخ طوسی و شیخ مفید تربیت کرده است.
وی افزود: سید مرتضی تربیتهای مدیریت شهریهای او یکجا بود و تدبیر و تفسیر و تعلیم کلام طوری دیگر بود این حرفهایی که در تفسیر از ایشان نقل میکنند این همان تنزیه الأنبیاء ایشان است، تنزیه الأنبیاء یک رسالهای است کلامی. اگر کلام در حوزه رایج بود ما برای این مرجع ضمیر تقریباً سه چهار روز معطل نمیشدیم، برای اینها روشن بود، «بیّن الرشد» بود.
«علم الحدیث» در حوزه احیاء شود
آیتالله سبحانی، ۲۰ آذرماه در درس خارج خود در مسجد اعظم گفت: شیعه امام صادق(ع) آن است که پیوند روحی و معنوی او با امام صادق محکم باشد.
وی با بیان اینکه هرکسی به نوعی باید با امام ارتباط پیدا کند، افزود: یعنی کسانی که اهل علم نیستند، با عبادت و کسب معرفت و کسانی که اهل علم هستند، باید مقداری از احادیث اهل بیت(ع) را حفظ کنند، همان طور که در حفظ قرآن اهتمام دارند.
آیتالله سبحانی بیان کرد: علم الحدیث در شیعه از زمان شهید ثانی به بعد کمرنگ شد؛ قبل از آن فن بود، ولی بعداً به علت شرایطی که پیش آمد، کمرنگ شد و امروز باید بتوانیم احیای بیشتری بکنیم و هر هفته یک حدیث را حفظ کنیم، خصوصاً احادیثی که آن را به دیگران منتقل کنیم.
سکوت و تغافل علما در مقاطع حساس عامل مظلومیت حق است
آیتالله محسن فقیهی، استاد تفسیر حوزه، روز پنجشنبه، ۲۱ آذرماه، در تفسیر آیه ۱۰۱ سوره بقره «وَ لَمَّا جاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُمْ نَبَذَ فَریقٌ مِنَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ کِتابَ اللَّهِ وَراءَ ظُهُورِهِمْ کَأَنَّهُمْ لا یَعْلَمُونَ» گفت: صحبت امروز درباره تفسیر آیه صد و یکم از سوره مبارکه بقره و برخوردی است که پیامبر اسلام(ص) با قوم بنیاسرائیل و یهود داشتند و اوصاف یهود و علمای آن در این آیه مطرح است.
وی تأکید کرد: علما باید در مواقع لزوم حقایق را بیان کنند و برای مردم توضیح دهند و حق را به صورت واضح بیان کنند اما بعضی از علما از کنار قضیه رد میشوند، سکوت کرده و حقایق را بیان نمیکنند؛ یعنی خود را به جهالت و تغافل میزنند، اینها هم مشمول همین مشکلاند. انسان باید در مرحله اول حق را بشناسد و در مرحله دوم باید از حق طرفداری کند. اینکه مقام معظم رهبری میفرماید بصیرت داشته باشید، بصیرت این است که اول آگاهی پیدا کنید و بعد از حق طرفداری کنید و حق را فریاد بزنید نه اینکه از کنار قضیه رد شوید و خودتان را به تغافل بزنید.
بسیاری از تألیفات کپیبرداری از دیگران است
آیتالله رضا استادی، استاد حوزه علمیه، ۱۹ آذرماه در ادامه جلسات تفسیر خود در دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) به معرفی تفسیر «بیضاوی» پرداخت و گفت: بیضاوی متعلق به قرن ششم و هفتم است، ولی تاریخ وفات و تولد او مشخص نیست.
استادی ضمن انتقاد از تألیفات تکراری و رواج کپیبرداری در برخی محیطهای حوزوی و دانشگاهی گفت: تعداد قابل توجهی از تألیفات ما نقل مطالب از دیگران است. این مسئله در رسالهها و پایاننامهها رواج زیادی در برخی محیطهای علمی پیدا کرده، به گونهای که نرمافزاری برای کشف آن درست شده است. ما هرقدر با این روش در مراکز علمی جلو برویم، سستی بیشتری در دانشپژوهان ایجاد خواهد شد. بنابراین باید روند را به گونهای کنیم که خود فرد دنبال مطالعه برود و از خودش ابتکار و مطالب جدید داشته باشد.
نشستهای علمی
نشست «کیفرهای بدنی یا روحی از منظر فقه امامیه و حقوق ایران» برگزار شد
نشست «کیفرهای بدنی یا روحی از منظر فقه امامیه و حقوق ایران»، 18 آذر در دانشگاه تهران برگزار شد و جتالاسلام هادی صادقی، معاون فرهنگی قوه قضائیه، در این نشست بیان کرد: این مجازات زندانی که در فرهنگ ما وارد شده، در دنیا نیز تجربه موفقی را طی نکرده است. همچنان که در ایران ما همین طور است. خود این مسئله با قصد اصلاح بوده و تلاشهای زیادی در این راستا انجام شده است، اما در عمل، محیط زندان اجازه بهسازی را نمیدهد و زندان جای ساخته شدن آدمها نیست. البته به ندرت استثنائاتی پیدا میشود، اما اغلب زندانیها تأثیر منفی آن را میگیرند تا تأثیر مثبت. در زندانهای ایران بحثهای آموزشی مورد توجه واقع شده و همچنان برای آن وقت صرف میکنند، اما نتیجه عملی نداشته است.
صادقی در بخش دیگری از سخنان خود به ذکر مشکلاتی که از نظر عقلانی به زندان و زندانی کردن افراد وارد است اشاره و بیان کرد: اولین مشکل زندان این است که بر خلاف تبلیغاتی که میشود، مخالف حیثیت انسان است. زندان آزادی را سلب میکند. مهمترین جوهره متمایزکننده انسان از حیوانات عقل و اراده است که در زندان اراده و آزادی از انسان سلب میشود.
کرسی آزاداندیشی «نقش تبلیغ در ایجاد تمدن نوین اسلامی» برگزار شد
کرسی آزاداندیشی «نقش تبلیغ در ایجاد تمدن نوین اسلامی»، 21 آذر در قم برگزار شد و حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی میرزایی در این نشست با بیان اینکه برخی وحدت را صرفاً زندگی مسالمتآمیز در کنار یکدیگر تفسیر میکنند، گفت: مسلمین کتاب مشترکی به نام قرآن دارند؛ مفسران شیعه هم فراوان از اقوال اهل سنت در تفسیرشان استفاده کردهاند. لذا هدف زندگی مسالمتآمیز در بحث وحدت، هدف اندکی است و میتوانیم لایهای از فقه مشترک داشته باشیم.
میرزایی اظهار کرد: برخی هدف اصلی از وحدت را همزیستی میدانند که بنده معتقد نیستم که همزیستی مسالمتآمیز هدف غایی وحدت است؛ باید با مسلمین، تعاملی و تکاملی به وحدت برسیم و سطح وحدت با مسلمین همانند وحدت با کفار و غرب و اروپا نباشد. آیتالله بروجردی در تقریب موفق بودند ولی بعید است نگاه تمدنی داشتند ولی امام خمینی(ره) نگاه تمدنی داشتند که با بحث درست کردن تقریب مذاهب و برگزاری چند همایش و میزگرد متفاوت است. البته این به معنای تنقیص در کار آیت الله بروجردی نیست.
لایحه رفع خشونت از زنان و مسئله ورزش
نشست بررسی لایحه رفع خشونت از زنان و مسئله ورزش، 20 آذر برگزار شد و کبری خزعلی، عضو شورای فرهنگی اجتماعی زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به سیاستهای نظام در بحث ورزش بانوان گفت: تقویت فرهنگ ورزش و حمایت از فعالیت ورزشی متناسب با وضعیت جسمانی زنان، پرهیز از تبرج و حرکتهای انفعالی در مقابل الگوهای رفتاری در فعالیت ورزشی زنان از جمله این سیاستها است.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران با تأکید بر اینکه نظام اسلامی مخالف ورزش زنان نیست، بلکه در سیاستهای نظام در مورد ورزش بر این موضوع تأکید شده که باید فضاهای مناسب همچنین امکانات لازم بری آنان فراهم شود، افزود: باید محیطهایی مانند پارکهای مخصوص زنان و امکانات ورزش همگانی برای تمامی بانوان کشور ایجاد شود که هماکنون در برخی شهرها مانند مشهد اجرایی هم شده است.
همچنین حجتالاسلام والمسلمین فرجالله هدایتنیا، استاد حوزه علمیه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: این لایحه هیچ مفهومشناسی ندارد؛ یعنی کلماتی مانند تأمین امنیت، کرامت، خشونت و ... در آن تعریف نشده است. تنها در ماده دوم این لایحه بیان شده که هر رفتاری که موجب آسیب یا ضرر به جسم، روان یا شخصیت و حقوق و آزادیهای قانونی زن شود، رسیدگی میشود که این تعریف هم صرفاً مرتبط با جرائم و بحث خشونت است.
کرسی «فقه تحزب» برگزار شد
کرسی «فقه تحزب»، 18 آذر برگزار شد و حجتالاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، عضو هیئت علمی گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این نشست بیان کرد: اگر چه در سده اخیر به تبع دنیای مدرن حزب در جهان اسلام و در ایران مطرح شد و در قانون اساسی مشروطیت و سپس در اصل ۲۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی، وجود حزب با احتیاط کامل و با قید سازگار با اسلام، که نشان از مستحدثه بودن آن داشت، پذیرفته شد، ولی در عمل این مسئله شکل نگرفت.
وی افزود: در طول این سالیان، هیچگاه نه حزب غربی بومیسازی و اسلامیسازی شد تا تأییداتی از نصوص را برای آن جفتوجور کنند و نه کسی متصدی تولید دانش حزب و نظریهپردازی دینی در پیرامون آن شد.
پنجمین نشست همایش ملی مقاومت اسلامی از نگاه قرآن
پنجمین پیش نشست همایش ملی مقاومت اسلامی از نگاه قرآن، 18 آذر برگزار شد و حجتالاسلام والمسلمین مهدی رستمنژاد، در این نشست بیان کرد: جوامع دینی همیشه نیاز به روحیهبخشی دارد و اساسا دین بدون مقاومت معنا ندارد و این مسئله را قرآن تأکید هم دارد، دلیل این مسئله به خاطر تنوع دشمنان در صدر اسلام برای اسلام و پیامبر(ص) است.
معاون آموزش حوزههای علمیه افزود: انسان با نگاه به آیات به این نتیجه میرسد، هر چه زمان میگذرد و اسلام قویتر میشود، دشمن هم قوی میشود، بنابراین باید آماده هر نوع مقابله با ترفندهای مختلف دشمن داخلی و خارجی بود.
«روششناسی اجتهادی رهبر معظم انقلاب در کتاب غنا
نشست علمی «روششناسی اجتهادی رهبر معظم انقلاب در کتاب «غنا»، 17 آذر برگزار شد و آیتالله احمد مبلغی، با بیان اینکه ابتدا باید تعریفی از روش فقهی داشته باشیم، گفت: روش فقهی چارچوب دادن و مؤثر قراردادن عمل استنباط و ارکان آن از رهگذر ایجاد و اتخاذ نگاهها، رویکردها و زاویههای دید ویژه از یک طرف و تکیه بر معلومات، اقوال و قرائن خاص از طرف دیگر و به کارگیری تکنیکهای مؤثر میان مصادر و چگونگی تنظیم و حرکت در استنباط و چینش اجزای آن از طرف سوم است.
وی با بیان اینکه چهار جنس کار برای استنباط روشمند و یا «ارکان العملیة الاستنباط» لازم است، افزود: نخست زاویه دید و رویکردها و انگارههاست؛ مثلاً فقیهی زاویه دید اجتماعی و دیگری اخلاقی و یا تمدنی دارد و برخی فاقد این رویکردها هستند؛ دوم معلومات، اقوال و قرائن ویژه؛ سوم تکنیکهایی است که کارویژه آن استنطاق نص و هماهنگی ویژه میان مصادر است و چهارم تنظیم و تبویب معلومات استنباط و به خروجی تبدیل کردن آن است.
نشست علمی «قلمرو حق زوج در طلاق» برگزار شد
نشست علمی «قلمرو حق زوج در طلاق»، 17 آذر برگزار شد و حجت الاسلام مهدی مهریزی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه عقد ازدواج معامله نیست، بلکه معاهده انسانی است، گفت: یکی از اشکالات فقه ما این است که نکاح را معامله قرار دادهاند، در حالی که اگر معاهده تلقی کنیم خیلی از مسائل قابل حل است. از دید بنده قانون فعلی که حق طلاق را بدون قید به مرد داده، ایراد دارد؛ اکنون در قانون آمده است که «مرد هر وقت خواست میتواند نسبت به طلاق اقدام کند». بحث ما این است که آیا میتوانیم محدودیت برای عبارت «مرد میتواند ...» ایجاد کنیم یا خبر؛ لذا معتقدم که طلاق باید مقید شود، چون وقتی چیزی معامله طرفینی است، چگونه میتواند یکطرفه نقض شود.
مصاحبه با اندیشمندان و حوزویان
این هفته ایکنا به موضوعاتی همچون مفهوم و شرایط آیه محاربه و سوژه عرفانهای انحرافی و موجسواری بر تحولات اجتماعی پرداخت؛
برخورد با آشوبگری سیره عقلاست
آیتالله علی رحمانی سبزواری، استاد سطح عالی حوزه علمیه، در گفتوگو با ایکنا با اشاره به آیه شریفه ۳۳ سوره مائده «إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ یُقَتَّلُوا أَوْ یُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَیْدِیهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ یُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ» گفت: محاربه با خدا و پیامبر(ص) در واقع محاربه با دین حق و به معنای آن است که کسانی کمر به نابودی توحید و دین بستهاند. در حوادث اخیر صرفاً از سوی برخی افراد شاهد این مطلب بودیم.
وی افزود: آنچه اعتراض را از محاربه و افساد جدا میکند، همین وجه ممیزه یعنی دشمنی با دین است که البته در ارتباط با مردم وجود دارد؛ یعنی اگر کسانی با عدالت، صلاح و درستی بجنگند و دنبال اختلال در نظام اسلامی و مختل کردن امور مردم باشند، محارب هستند.
موجسواری عرفانهای نوظهور با جریانهای اجتماعی
سیداحمد شاکرنژاد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفتوگو با ایکنا با بیان اینکه معنویتهای نوظهور در قالب فرقههای دینی و معنوی یا محصولات و خدمات فرهنگی و آموزشی بروز و ظهور مییابند، اظهار کرد: شناخت دقیقی در مورد حجم و عمق معنویتهای نوظهور در ایران در دست نیست؛ تحقیق تجربی چندانی در این باره صورت نگرفته است؛ لذا آمار مشخصی هم مبنی بر اینکه مثلاً در ۱۲ هزار باشگاه ورزشی که یوگا آموزش داده میشود، چه چیزی، در چه سطحی و با چه هدفی ترویج میشود، نداریم.
شاکرنژاد با بیان اینکه معنویتهای نوظهور به لحاظ کمی و کیفی در مقایسه با معنویت متأثر از انقلاب اسلامی که در این دوره چهل ساله ترویج شده ناچیز است، افزود: با توجه به حساسیتی که در این عرصه وجود دارد نیاز به مطالعات بیشتری داریم تا مرزها، چالشها و فرصتهای فرارو در عرصه معنویتگرایی بهتر تبیین شود.
جاری شدن مجازات آیه محاربه مستلزم اقتضائات جامعه است
حجتالاسلام محمدعلی ایازی، قرآن پژوه و استاد دانشگاه در گفتوگو با ایکنا؛ به ارائه توضیحاتی در زمینه آیه 33 سوره مائده پرداخت و با بیان اینکه ممکن است فردی دست به اسلحه ببرد، اما فساد نکند که میتوان با او برخورد مناسب داشت و او را مورد مؤاخذه و مجازات قرار داد، اظهار کرد: یعنی از روشهای رایج برای دستگیری او استفاده کرد و خشونت را به حداقل رساند، اما نمیتوان حکم آیه محاربه را برایش اثبات کرد. البته که اگر با اسلحه کشنده به سمت مردم شلیک کند، در این صورت فساد برای او صدق میکند، اما در اینجا باید به نکته دیگر توجه داشت و آن هم اینکه امروزه عقلا در باب دشمن و جنگهای مسلحانه روشهای پیشگیری دارند؛ یعنی اساساً بین اجرای این کیفر و پیشگیری از چنین جرمی تفاوت اساسی وجود دارد.
حجتالاسلام ایازی افزود: میگویند که باید طوری جامعه را اداره کرد که به سمت خشونت نرود و اگر جامعه به سمت خشونت رفت، بخشی از آن معلول رفتار کسانی است که زمینههای خشونت را فراهم کردهاند. امکان اعتراض مسالمتآمیز فراهم شود، یعنی آزادی بیان وجود داشته باشد و انتقاد کردن هزینه نداشته باشد.
سایر رویدادها
طلاب در تراز بینالمللی تربیت شوند
آیتالله علیرضا اعرافی امروز پنجشنبه، ۲۱ آذرماه در اجلاسیه اساتید مدارس سطح یک قم که با موضوع «حوزه و گام دوم انقلاب» در مجتمع امام خمینی(ره) قم برگزار شد، گفت: حضرت علی(ع) در نهجالبلاغه فرمودند: «دنیا در برابر حیات بشریت، آخرت و ... کوچک است». آنچه در این سخن حضرت بیان شده ذات دنیاست که ناچیز و بیمقدار است.
مدیر حوزههای علمیه گفت: استاد یعنی معمار شخصیت طلبه که میتواند در آینده در همه زمینهها نقش ایفا کند. استاد نقش راهبری در مدارس علمیه را برعهده دارد و قطعاً لوازمی دارد؛ از جمله برانگیختن حس پژوهش، تحقیق و پرسشگری طلبه، مراقبتهای اخلاقی از طلاب و تربیت طلبه در تراز بینالملل، توجه به آیات و احادیث قبل از تدریس، شناسایی و توجه به استعدادهای برتر و اهتمام به رویکرد بیانیه گام دوم.
«ازدواج و همسرداری انبیا از منظر قرآن و حدیث»
کتاب «ازدواج و همسرداری انبیا از منظر قرآن و حدیث» در ۱۹۱ صفحه و با قیمت ۳۸ هزار تومان از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وارد بازار نشر شده است.
در کتاب «ازدواج و همسرداری انبیا از منظر قرآن و حدیث» بیان شده است: ازدواج و همسرداری مقولهای است که تدبیر الهی در زندگی مقرر کرده و انسان نمیتواند از آن بیگانه باشد؛ حتی انبیا که در اوج لذات معنوی زندگی میکردند با ازدواج و همسرداری بیگانه نبودند. تحولات عصر جدید بر زندگی انسان از جمله در مقوله ازدواج و روابط زوجین تأثیر داشته و تنگناهایی را به وجود آورده است. بازگشت به وحی و معارف اصیل انبیا که صادقترین و امینترین راهنمایان بشرند، میتواند روزنه امیدی برای برونرفت از این تنگناها باشد.
استقلال مالی حوزه علمیه از دولت حفظ شود
آیتالله شبیری زنجانی، ۱۸ آذرماه در دیدار آیتالله اعرافی، مدیر حوزههای علمیه، یادآوری کردند: خیلی خوب است که پیگیر استقلال مالی حوزهها هستید.
ایشان با انتقاد از رواج مدرکگرایی در حوزههای علمیه افزودند: علم را یا باید برای خدا و پاداش اخروی فراگرفت و یا برای خود علم و ارزشمندی آن. وقتی کسی برای مدرک درس میخواند ملّا نمیشود.
این مرجع تقلید افزودند: آموختن علم نباید به خاطر امور دنیوی باشد. مرحوم آقای مجتهدی تبریزی، در ابتدای طلبگی به من گفتند که در دانشگاه برای مدرک گرفتن درس میخوانند، اما شما برای خود علم موضوعیت قائل هستید.
انتهای پیام