بلندترین شب سال نماد جنگ سیاهی و سپیدی

به گزارش ایکنا، به نقل از ایرنا، مراسم تجلی یلدا در اشعار حافظ و مولانا با حضور حجت الله ایوبی دبیرکل کمیسیون، عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو- ایران، استاد مهدی محبتی و عبدالمحمود رضوانی از اساتید ادبیات و علی خدایی و سعدالله نصیری از اساتید موسیقی در سالن اجتماعات کمیسیون ملی یونسکو- ایران، برگزار شد.

حجت الله ایوبی در ابتدای این مراسم با تقدیر از برپایی این رویداد خطاب به اساتید و دوستداران ادبیات اظهار داشت: اینجا شما صاحب‌خانه هستید و خوشحالم این محفل اینجا برگزار می شود.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران توضیح داد: مردم ایران به بهانه های مختلف به دنبال ایجاد شادی هستند و حتی برای کاشت و برداشت هم آیین هایی دارند که در فرهنگ و آداب و رسوم به آن اشاره شده است.

ایوبی ادامه داد: شمس می فرماید شادی همچو آبِ لطیفِ صاف به هر جا می رسد در حال شکوفه عجبی می روید. غم همچو سیلابِ سیاه به هر جا که می رسد، شکوفه را پژمرده می کند و آن شکوفه که قصدِ پیدا شدن دارد، نهلد که پیدا شود. در فرهنگ ما بهانه های مختلف برای باهم بودن و گفت وگو و شادی کردن وجود دارد.

وی گفت: شب یلدا غیر از دیدار و گفت وگو، فضایی برای شعر و کتابخوانی است. شعر در زبان ما جاری است و کمتر ملتی را سراغ داریم که اینگونه شعر و ادب بر زبان مردمش جاری باشد؛ اساتید با زبان شعر و پدران با فرزندانشان با زبان شعر سخن می گویند. افتخار می‌کنیم در شب یلدا حافظ می خوانیم و پند و اندرز ها می شنویم. گستره ادبیات فارسی ایران بسیار زیاد است تا جایی که اشعار خیام به روسی توسط ۱۴۰ مترجم، ترجمه شده است و در این سرزمین همه خیام می خوانند.

مهدی محبتی استاد دانشگاه و پژوهشگر نیز در این مراسم اظهار داشت: می توان در یک نگاه یلدا را به عنوان یک اسم و واژه بررسی کرد و دید چه شاعرانی از آن استفاده کرده اند. نوع برخورد دوم آن است که یلدا یک رمز است. با مفاهیم کهن می توان از آن به عنوان افتخاری در گذشته یاد کرد و همچنین کارکرد امروزی آن را دریافت.

وی ادامه داد: یلدا به عنوان نماد تلاش دائمی انسان ها در جنگ پیوسته سیاهی و سپیدی است و این مهم مختص فرهنگ ما نیست و در کشورهای شرقی این مهم دیده می شود. در گزاره های زرتشت آمده است که هزاره ظلمت با هزاره نور می جنگد و یلدا تجسم لحظه آخر سیطره سیاهی است.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: در اسلام‌ نیز ظلمات و نور بسیار مورد توجه است و در فرهنگ های عبری نیز به این مهم اشاره شده است و همه ملت های متمدن برای آنکه بگویند پایان شب سیه سپید است این مهم را آفریده اند و ادامه دادند.

محبتی ادامه داد: در دوره اسلامی، مهم ترین کسانی که به سیاهی و سپیدی می پردازند شاعران هستند. شاعران در گذشته زبان گویای مردم خودشان بودند و مانند امروز خیلی در کناره نبودند.

وی از نگاه مولانا نسبت به مساله سیاهی و سپیدی، ترسیمی ارائه کرد؛ در آثار مولوی، ۴ پرده سیاه در هستی در نظر گرفته می شود و سالک باید این ۴ لایه را پاره کند و به نور برسد.

عبدالمحمود رضوانی از اساتید دانشگاه و مترجم آثاری نفیس همچون گلستان نیز اظهار داشت: واژه یلدا ریشه سریانی دارد و زیرمجموعه زبان سامی است و از زیرمجموعه زبان ‌های آفریقایی و آسیایی است.

وی ادامه داد: یلدا به معنای تولد است؛ میلاد خورشید و مهر و میترا. دو روز در سال داریم که شب و روز یکسان است اما دو روز داریم که انقلاب تابستانی و زمستانی است. در ابتدای زمستان، بلندترین شب و کوتاه ترین روز را داریم و در تابستان این فضا برعکس است.

این استاد دانشگاه با اشاره به استفاده از یلدا در ادبیات فارسی تاکید کرد: روز بعد از شب یلدا، «خُر روز» یا «روز خورشید» نامیده می شد؛ این روز، روز ویژه ای بوده و کهتری و مهتری معنایی نداشته است. در این روز کسی به کسی دستور نمی داده و همه کارها را داوطلبانه انجام می دادند و خونریزی حتی ذبح ممنوع بوده و دشمنان ایران در این روز دست از جنگ می کشیدند و گاه این آتش‌بس یک روزه دائمی می شده است.

رضوانی توضیح داد: بسیاری در این روز از ترس گناه کاری نمی کردند. سرو برای ایرانیان مقدس است زیرا جلوی زمستان مقاومت می کند و یلدا در حیطه اسطوره شناسی هم وارد شده است.

میخاییل آنسیموف مدیر کانون گسترش فرهنگ پارسی «حافظ» استان چلیابینسک روسیه مهمان روس این مراسم نیز اظهار داشت: از استان شلوینسک آمدم و برای من‌ ادبیات فارسی بسیار لذت بخش است. جمعیت ما نژاد کردی و تاجیک هستند و فارسی زبانان بسیارند و سه میلیون جمعیت داریم. من‌طرفدار زبان فارسی هستم و این زبان را در این استان گسترش می دهیم. دوست دارم بیشتر با فرهنگ ایرانی آشنا شوم و این افتخار بزرگی برای من است.

وی در ادمه به زبان روسی حافظ خوانی کرد.

عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو- ایران نیز در این باره با بیان اینکه یلدا قدمتی بالغ بر سه هزار سال دارد، توضیح داد که سبب چیست در طولانی ترین شب سال شادمانی می کنیم.

وی با اشاره به حکایتی از سهروردی عنوان کرد: مقصود از یلدا صرفا نشستن نیست. آزمون های زمستان و خزان و تابستان و بهار همچو جان در پی می آیند. زمانی از یلدا می توانید بهره مند شوید که با طلوع خورشید سیاهی شما از بین برود وگرنه هر شب و روز ما یلداست. زمانی که به جدال با نفس کافرکیش بروید می توانید از تیرگی بروید.