ایجاد جبهه جدید اسلامی مقابل عربستان؛ نتیجه مهم اجلاس کوالالامپور/ تقویت نگاه به شرق در سیاست خارجی ایران

محسن پاک‌آیین، معاون امور بین‌الملل دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره ابعاد مهم اجلاس کوالالامپور 2019 در حوزه منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه ایجاد جبهه مقابل عربستان در جهان اسلام و مقابله با تحریم‌های آمریکا گفت: این اجلاس که با حضور سران برخی کشورهای اسلامی برگزار شد به ابتکار مالزی است که با مشورت با برخی کشورهای مستقل و مترقی اسلامی از جمله جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است.

سرخوردگی از کارآمدی سازمان همکاری‌های اسلامی؛ علت اصلی تشکیل اجلاس کوالالامپور

وی ادامه داد: علت اصلی تشکیل این اجلاس این بود که سازمان همکاری‌های اسلامی که متشکل از تمام کشورهای مسلمان است متأسفانه به دلیل قرار داشتن مقر آن در جده و نفوذ عربستان بر آن نتوانسته اهداف جهان اسلام را محقق کند. در واقع سازمان همکاری‌های اسلامی بیشتر در جهت منافع عربستان و متحدانش عمل کرده است.

پاک‌آیین اظهار کرد: برای نمونه این سازمان در رابطه با بحث یمن کاملا منفعل بوده و هیچ‌گاه تجاوزگری عربستان و امارات را به طور جدی محکوم نکرده و یا راهکاری برای مقابله با این تجاوز ارائه نداده است. همچنین عملکرد این سازمان در موضوع آزادی قدس و فلسطین و دخالت امریکا در سوریه و عراق و افغانستان به هیچ وجه مناسب نبوده و نتوانسته منابع ملی و اقتصادی کشورهای اسلامی را برای توسعه و پیشرفت کشورهای اسلامی بسیج کند.

سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان و تایلند بیان کرد: به دلیل همین سرخوردگی و ناامیدی از عملکرد سازمان همکاری‌های اسلامی، مالزی تصمیم گرفت به طور مستقل اجلاس سران کشورهای اسلامی را برگزار کند و این سومین اجلاس آن بود. به طور طبیعی این امر موجب خشم عربستان و متحدانش هم شد و می‌تواند موجب تیرگی روابط عربستان و مالزی هم بشود و ملک سلمان در تماس تلفنی با ماهاتیر محمد ناخشنودی خود را از این اجلاس ابراز کرد. در واقع این اجلاس جبهه جدیدی را در جهان اسلام و مقابل عربستان و سیاست‌های آل سعود ایجاد کرد که این می‌تواند جایگاه عربستان را در جهان اسلام متزلزل‌تر از قبل کند.

بالفعل شدن پیشنهادهای اجلاس کوالالامپور نیازمند اراده سیاسی کشورهای اسلامی است

پاک‌آیین درباره ظرفیت‌های سیاسی و اقتصادی این اجلاس و منافع ایران از آن تصریح کرد: همکاری کشورهای اسلامی از جمله همکاری ایران، ترکیه، قطر و مالزی به صورت بالقوه می‌تواند ظرفیت‌های فراوانی ایجاد کند و این کشورها در ارتباط با تحقق پیشنهادهای اقتصادی مطرح شده مانند تأسیس بازار مشترک اسلامی، به کار بردن پول مشترک اسلامی در مبادلات اقتصادی، رمزارز اسلامی و مقابله مؤثر با تحریم‌های آمریکا می‌توانند تأثیرگذار باشند.

وی ابراز کرد: البته بالفعل شدن این ظرفیت‌ها منوط به اراده کشورهای اسلامی از جمله قطر، ترکیه و مالزی است و اگر این سه کشور و سایر کشورهای مستقل در جهان اسلام که از یکجانبه‌گرایی عربستان در دنیای اسلام و فشارها و زورگویی‌های آمریکا ناراضی هستند، با یکدیگر متحد شده و صاحب این اراده سیاسی شوند، عملیاتی شدن این طرح‌ها و پیشنهادها کاملاً شدنی است.

معاون امور بین‌الملل دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری بیان کرد: به نظر می‌رسد اولین قدم جمهوری اسلامی ایران پیگیری پیشنهادها و مصوبات اجلاس کوالالامپور باشد و باید راهکارهایی اندیشیده شود که اراده محکم و استواری در کشورهای اسلامی حاضر در این اجلاس برای اجرای این طرح‌ها شکل بگیرد.

پاک‌آیین درباره چرخش سیاست خارجی کشورمان به سمت شرق پس از ناامیدی از مذاکره و گفت‌وگو با غرب و اروپا اظهار کرد: ایران در درجه اول کشوری اسلامی، آسیایی و شرقی است و نگاه به شرق نیز تازه ایجاد نشده است اما به طور معمول به صورت تاکتیکی مورد استفاده قرار می‌گرفت و در مقاطعی رویکرد ایران به سمت شرق ضعیف و در مقاطعی نیز قوی شده است.

وی با بیان اینکه تقویت نگاه به شرق به معنای قطع یا کاهش تعاملات با غرب یا سایر نقاط جهان نیست گفت: این به معنای ایجاد توازن میان روابط با کشورهای شرقی و غربی و در واقع نوعی تنوع‌سازی در سیاست خارجی است. لذا سفر رئیس‌جمهور کشورمان به مالزی رویکرد نگاه به شرق را تقویت کرد. در ادامه نیز باید تلاش کرد از مباحث و موضوعات اسلامی مطرح شده در این اجلاس برای جذب کشورهای بیشتر از سراسر جهان اسلام از جمله در افریقا برای تشکیل یک اتحادیه بزرگ‌تر اسلامی جدا از سازمان همکاری‌های اسلامی استفاده کرد.

گفت‌وگو از مهدی مخبری