مدیریت استرس جامعه در برابر کرونا؛ نیازمند تأمین آگاهی و ارتقای سواد رسانه‌ای

امین رفیعی‌‌‌‎پور، روانشناس و عضو کمیسیون روانشناسی سلامت سازمان نظام روانشناسی کشور، در گفت‎وگو با ایکنا، با اشاره به اصول کاهش استرس و فشار‌های روحی و روانی حاصل از شیوع ویروس کرونا در کشور، گفت: قطعاً باید بدانیم که امید دادن واهی به مردم هیچ تأثیری در روحیه و آرامش آنان نخواهد داشت؛ لذا در قدم اول بهتر است اطلاع‌رسانی دقیق، شفاف و همراه با آرامش برای داشته باشیم که باعث می‌شود مردم احساس کنند آنچه می‌بینند با وحشت‌زدگی‌ای که دارند متفاوت است.

وی افزود: در سال‌های گذشته بیماری‌های بسیاری را پشت سر گذاشته‌ایم، اما متأسفانه انتشار خبر‌های نادرست و پیام‌های تضعیف‌کننده روحیه، طی کردن این مسیر را کمی دشوار می‌کند. برای مثال زمانی در کشور ما برخی ناآگاهانه تصور می‌کردند که سرطان مساوی با مرگ است، اما چنین چیزی صادق نیست و بسیاری مبتلایان به سرطان درمان قطعی می‌شوند و خیلی از آن‌ها هم درمان‌های طولانی‌مدتی را انجام می‌دهند و زنده می‌مانند؛ لذا باید بتوانیم به مردم بگوییم که ویروس کرونا و بیماری ناشی از آن مانند سایر بیماری‌هاست.

 

وی ادامه داد: از آنجایی که هر بیماری عوارض، سرایت و مرگ و میر دارد، ابتدا باید مردم بگوییم که بیماری کرونا دقیقاً چیست و در کجای زندگی ما قرار دارد. همچنین آمار‌های صحیح از عوارض و راه‌های انتقال بیماری به مردم ارائه دهیم.

عضو کمیسیون روانشناسی سلامت سازمان نظام روانشناسی کشور با بیان اینکه ویروس کرونا که در حال حاضر در کشور ما شیوع پیدا کرده، جهش یافته ویروس سارس و مرس است، تصریح کرد: کرونا ویروسی است که مرگ و میر آن از بسیاری بیماری‌ها پایین‌تر است و حدود دو تا سه درصد مرگ و میر دارد. به همین دلیل کسانی گرفتار این بیماری می‌شوند که معمولاً سنشان بالاست و در کنار آن مشکلات تنفسی و بیماری‌های زمینه‌ای دارند.

این روانشناس سلامت با تأکید بر اینکه اولین کاری که باید انجام دهیم این است که مردم را نسبت به این ویروس آگاه کنیم، بیان کرد: مردم باید بدانند که قرار نیست همه به خاطر این بیماری از بین بروند؛ متأسفانه وحشتی که امروز در جامعه در پی شیوع ویروس کرونا به وجود آمده، به این دلیل است که نتوانسته‌ایم نیاز‌های رسانه‌ای مردم را به درستی تأمین کنیم و در نتیجه مردم رو به دنیای مجازی آورده‌اند. دنیایی که در آن هر اتفاقی رخ می‎دهد و در صورت ناآگاهی می‌تواند عامل وحشت و افزایش بیماری‌های روحی روانی شود.

اطلاع‌رسانی صحیح باعث می‌شود مردم احساس کنند درجه خطر این ویروس آن‌طور که در شبکه‎های مجازی اعلام شده نیست. در این شرایط مردم راحت‎تر با این ویروس کنار خواهند آمد و امید به زندگی آن‌ها نیز افزایش می‎یابد

رفیعی‎پور گفت: اگر استرس و وحشت بیش از حد معمول باشد و حالت مزمن به خود گیرد، مشکل‎ساز می‌شود. وحشت موجب افزایش استرس و اضطراب در بدن می‌شود و افزایش اضطراب و استرس سیستم ایمنی بدن را به شدت ضعیف می‌کند؛ تا جایی که اگر دائماً در معرض فشار و استرس باشیم، بدن حتی قابلیت خودش را در مقابله با ویروس‌‏های ضعیف از دست خواهد داد و در نتیجه زمینه پذیرش ویروس در بدن بالا می‌رود. پس باید راهکار‌های مقابله‌ای بیشتر شود تا بتوانیم استرس و وحشت فعلی را مدیریت کنیم.

نویسنده کتاب «مراقبت‌های روان‌پزشکی در سوانح و بلایا» با تأکید بر اینکه در چنین شرایطی ابتدا باید به مردم اطلاعات صحیح را ارائه و راه‎های انتقال این ویروس را به درستی اطلاع‌رسانی کنیم، گفت: باید تعداد مرگ و میر این ویروس را هم به درستی اعلام کنیم. اطلاع‌رسانی صحیح باعث می‌شود مردم احساس کنند که درجه خطر این ویروس آنچنان که در شبکه‎های مجازی اعلام شده نیست. در این شرایط مردم راحت‎تر با این ویروس کنار خواهند آمد و امید به زندگی آن‌ها نیز افزایش می‎یابد. البته مردم باید بدانند که اگر بهداشت فردی و گروهی را رعایت نکنند، احتمال ابتلا بیشتر خواهد شد.

وی در خصوص وظایف رسانه‎ها نیز گفت: افزایش سواد رسانه‌ای مردم بسیار مهم است و این موضوع هم کار یک روز و چند روز نیست، بلکه نیازمند برنامه طولانی‌مدت است تا مردم بدانند هر رسانه و هر فردی که در موضوعی سخن می‎گوید ممکن است مورد وثوق نباشد. سواد رسانه‎ای به مردم کمک می‌کند تا بتوانند هرچه بهتر با بحران‌ها کنار بیایند. رسانه‌ها باید آمار، ارقام و اطلاع‌رسانی دقیقی داشته باشند تا مردم دچار سراسیمگی و وحشت نشوند. اعتماد به رسانه‎ها باید به حدی باشد که مردم به رسانه‌های دروغین پناه نبرند. اگر این نکات مورد توجه قرار گیرد می‌تواند در کنترل استرس و بیماری مفید باشد. همچنین، اگر بهداشت فردی و گروهی رعایت شود، جای نگرانی نیست.