مطالعه کتاب «بیماری تا پای مرگ» اثر کرکگور

کتاب «بیماری تا پای مرگ»، از مهم‌ترین و واپسین آثار (جمعبندی آرا) سورن کرکگور (در کنار «ترس و لرز»)، بنیان‌گذار دانمارکی فلسفهٔ اگزیستانس، است که بسیار با «موقعیت مرزی» کنونی ما و مواجههٔ جهان ما با بحران ویروس «تاج‌دار» (کرونا)، همخوانی دارد. بیماری کشندهٔ مورد نظر سورن «نومیدی» است. نومیدی، «گناه» کبیره، در نگاه کرکگور، معنای وسیعی دارد و عبارت است از بریدن انسان از داعیهٔ اصلی خویش که تلاش برای رسیدن به «سعادت جاودان» باشد، و اعتماد به یقین‌های کاذب ذهنی، خود‌های دروغین ارادی، و خودبسندگی و خرسندی از «خوشبختی»‌های خیالین. «نومیدی» از امکان «خود» شدن راستین، همچون تنهاترین تنها، یا «فرد» مطلق شدن، در «لحظهٔ» رویارویی با «ابدیت»، اگر باخودبیگانگی و سرانجام تسلیم شدن به مرگ باشد، در عوض، نومید شدن امکان و توان نارضایی از همهٔ خرسندی‌های فریبنده و جزمیت‌ها و قطعیت‌ها نیز هست؛ و از این‌رو، امکان «وجود» یافتن و بازیافتن «سلامت» و زندگی. بنابراین، نومید شدن از نومیدی، که همان «ایمان» باشد، «تنها» در انزوای من از انبوه تنها و انفراد کامل در برابر خدا ممکن است؛ و در این روز‌های تنهایی و «تناهی» و ملال مرارت، خواندن این اثر و ترجمه (مجدد) و بازگرداندنش به فارسی ضرورتی دوباره و جذابیتی هیجان‌آور می‌یابد.

از متن کتاب: «دو راه برای فریب خوردن وجود دارد: یکی اینکه آنچه واقعیت ندارد را باور کنید، دیگر اینکه از اعتقاد به آنچه حقیقت دارد سر باز زنید.» … «رایج‌ترین شکل نومیدی این‌است که آنی که هستی نباشی.»

«در امر ممکن، مؤمن امر ابدی را در کف دارد و پادزهر مطمئن نومیدی را؛ زیرا خداوند به هر کار هر لحظه تواناست. سلامت ایمان در اینجاست، که تناقض‌ها را حل می‌کند.»