سیمای مؤمنان در قرآن

حبیب‌الله صابری‌نسب، پژوهشگر و پیشکسوت قرآن، در تشریح نکات و پیام‌های جزء 25 قرآن در گفت‌و‌گو با ایکنا از استان مرکزی، گفت: این جزء از آیه 47 سوره «فصلت» آغاز و تا پایان سوره «جاثیه» ادامه دارد و همچنین در برگیرنده سوره‌های«شوری، زخرف و دخان» نیز است.

وی در ادامه نکات و پیام سوره «فصلت» به آیه 49 «لَا يَسْأَمُ الْإِنسَانُ مِن دُعَاء الْخَيْرِ وَإِن مَّسَّهُ الشَّرُّ فَيَؤُوسٌ قَنُوطٌ، انسان از دعاى خير خسته نمی‌‏شود و چون آسيبى به او رسد مأيوس [و] نوميد مى‌‏گردد» اشاره و تصریح کرد: طلب خیر و سعادت برای خود و اطرافیان به انسان انرژی مثبت می‌دهد و انسان مؤمن از ادامه اینکار درمانده نمی‌شود. ایمان باعث می‌شود که اگر حاجتی به مصلحت پروردگار اجابت نشد ناامید نشده و همواره خدا را تکیه‌گاه خود بداند.

نکات کلیدی سوره «شوری»

وی عدالت‌محوری را پایه‌های اساسی احکام دینی برشمرد و اظهار کرد: خداوند در آیه 15 سوره «شوری» فرمودند: «فًلِذَلِكَ فَادْعُ وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءهُمْ وَقُلْ آمَنتُ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ مِن كِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ اللَّهُ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْ لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ لَا حُجَّةَ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ اللَّهُ يَجْمَعُ بَيْنَنَا وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ، بنابراين به دعوت پرداز و همان‌گونه كه مأمورى ايستادگى كن و هوس‌هاى آنان را پيروى مكن و بگو به هر كتابى كه خدا نازل كرده است ايمان آوردم و مأمور شدم كه ميان شما عدالت كنم خدا پروردگار ما و پروردگار شماست اعمال ما از آن ما و اعمال شما از آن شماست ميان ما و شما خصومتى نيست ‏خدا ميان ما را جمع مى‏‌كند و فرجام به سوى اوست».

صابری‌نسب ادامه داد: تمام انبیای الهی برای برقراری عدالت و رفع ظلم از قومی مبعوث شدند و این اصل مهم با بعثت نبی مکرم اسلام(ص) قوت بیشتری به خود گرفت، تا جاییکه این روزنه امید برای عدالت‌طلبی تاکنون هیچ‌گاه خاموش نشده است و همواره بزرگان دینی همچون امام راحل پس از ائمه معصومین(ع) به ایجاد عدالت اهتمام داشتند.

وی با بیان اینکه همه باید برای روز قیامت آماده شویم و تدبر در آیات ما را به این درک خواهد رساند، اضافه کرد: خداوند در آیه 18 همین سوره فرمودند: «یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِهَا وَالَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَيَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلَا إِنَّ الَّذِينَ يُمَارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ، کسانى كه به آن ايمان ندارند شتابزده آن را مى‏‌خواهند و كسانى كه ايمان آورده‏‌اند از آن هراسناكند و مى‏‌دانند كه آن حق است بدان كه آنان كه در مورد قيامت ترديد مى‏‌ورزند قطعاً در گمراهى دور و درازى‏‌اند».

باور به معاد

صابری‌نسب ادامه داد: ایمان و باور به معاد انسان را از گناهان بسیاری در امان نگاه می‌دارد؛ چراکه انسان همواره حضرت حق را ناظر بر اعمال، رفتار و گفتار خود می‌داند و همین عامل باعث می‌شود که ضریب خطا و لغزشش کاسته شود. خدا برای هدایت، انسان‌ها را تنها و به حال خود رها نکرده است؛ بلکه برای سعادت و آرامش آنان انبیای الهی را در دوره‌های مختلف مبعوث فرمود.

وی به آیات 37 تا 39 این سوره نیز اشاره کرد و گفت: در این آیات آمده است: «وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ* وَالَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَيْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ* وَالَّذِينَ إِذَا أَصَابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنتَصِرُونَ».

این پژوهشگر قرآنی ادامه داد: در آیات فوق سیمای مؤمن واقعی به تصویر کشیده شده است. با استناد به این آیات پرهیز از گناهان بزرگ و زشتی، فروخوردن خشم، اقامه نماز، مشورت در کارها، انفاق و مبارزه با ظالم از جمله نشانه‌های مؤمن راستین شمرده شده است.

نکات کلیدی سوره «زخرف»

وی اهمیت قرآن، بعث حضرت رسول، برخورد نامطلوب افراد نادان به قرآن، توحید و نعمت، مبارزه با شرک، تقلید کورکورانه، تنفر از دختران، سرگذشت انبیایی همچون ابراهیم، موسی و عیسی(ع) و معاد را از محتوای سوره «زخرف» دانست و گفت: پیامبر(ص) فرمودند: «هرکس این سوره بخواند در قیامت خطاب می‌شود ای بندگان من امروز نه ترسی بر شماست و نه غمی، بدون حساب وارد بهشت شوید».

صابری‌نسب آیه 36 «وَمَن يَعْشُ عَن ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ، و هر كس از ياد [خداى] رحمان دل بگرداند بر او شيطانى مى‏‌گماريم تا براى وى دمسازى باشد» را متذکر شد و در تشریح آن افزود: دمساز شدن با شیطان و مطیع فرمان او بودن جریمه دوری از قرآن و عمل به فرامین الهی است، آیات قرآن هم در دنیا و هم در آخرت شفاست، آیه به آیه قرآن پُلی برای ترقی است، به شرط آنکه در کنار تلاوت به آن عمل کنیم.

پیام‌های سوره «جاثیه»

صابری‌نسب باشاره به اینکه نام دیگر سوره «جاثیه» شریعت است، تصریح کرد: بیان عظمت قرآن مهمترین محتوای این سوره است. با استناد به آیات 21 تا 23 «أمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْيَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا يَحْكُمُونَ* وَخَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَلِتُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ* أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن يَهْدِيهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ» می‌توان دریافت که هوای نفس خطرناک‌ترین بت است و مؤثرترین راه نفوذ شیطان، هوا پرستی.

وی ادامه داد: قرآن تنها نسخه سعادت و هستی برای انسان، بازتاب کمترین نیک و بد به خودمان، کتاب بصیرت، ثبت همه اعمال به صورت نسخه برداری از دیگر پیام‌های سوره«جاثیه» است.