تحلیل فقهی - حقوقی مبادله ارزهای قابل استخراج در اقتصاد اسلامی

به گزارش پورتال بانکداری اسلامی، در این مقاله می‌خوانیم: یکی از موضوعاتی که با گسترش فناوری‌های فضای مجازی و بین‌المللی در راستای جهانی‌شدن مورد توجه قرار گرفته، پدیده ارز‌ مجازی و سازوکارهای مرتبط با آن است. این پدیده نشئت گرفته از رشد فناوری به ‌نام بلاکچین و استفاده آن در فضای مجازی است. در این راستا با توجه به اهمیت مسائل شرعی و گسترش تهدیدها و فرصت‌های پدیده‌های فضای مجازی و لزوم تعیین موضع مناسب در خصوص مبادله و معامله با این ارزها، به نظر می‌رسد مسئله شناخت دقیق ارزهای مجازی و تحلیل انواع آنها امری مهم و ضروری است.

در این تحقیق سعی شده است؛ اولاً با استفاده از روش‌های تاریخی، بنیادی و توصیفی ابعاد فنی، اقتصادی ارزهای مجازی تبیین شود، سپس بر اساس روش‌های معتبر فقهی اعم از فقه معاملات و فقه نظام مبتنی بر چارچوب اقتصاد اسلامی، حکم مبادله با ارزهای مجازیِ قابل استخراج (مانند بیت‌کوین) مورد تحلیل قرار گیرد.

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اولاً انواع ارزهای مجازی با یکدیگر تفاوت ماهوی و حکمی دارند و ثانیاً ارزش ارز مجازی قابل استخراج خلق شده (مانند بیت‌کوین)، بر فرض وجود مالیت عرفی، از حیث عقلایی و شرعی قابل تعیین نیست؛ ثالثاً با گذشت زمان، تمرکز در استخراج و در نتیجه تمرکز ثروت در این مکانیزم خواهد شد که مخالف عدالت توزیعی ثروت خواهد بود.

در بخش دیگری از این مقاله آمده است: در ذیل نظام اقتصادی یکی از موضوعات مهم که با گسترش فناوری و اجتماعات مجازی، تجارت الکترونيک و دادوستدهای بين‌المللی در راستای جهاني شدن و ایجاد نظم نوین جهانی مورد توجه است، پدیده «ارز مجازی» و سازوکارهای مرتبط با آن است. این پدیده نشئت گرفته از رشد فناوری‌ به نام «بلاکچين» و استفاده آن در فضای مجازی است. از بعد اقتصادی نيز لازمه تجارت و دادوستد در دنيای مجازی، امکان تراکنش‌های مالی در سطح بين‌المللی بوده که پول مجازی برای رفع این نياز به عنوان ابزار مبادلات در عرصه مجازی مورد استفاده فعالان قرار گرفته است و روزبه روز رشد و گسترش پيدا کرده است.

همچنین می‌خوانیم: با توجه به اهميت مسائل شرعی و احکام اسلامی در ذیل نظام جمهوری اسلامی و همچنين گسترش تهدیدها و فرصت‌های پدیده‌های فضای مجازی در عصر حاضر و لزوم  تعيين موضع مناسب در خصوص مبادله و معامله با این ارزها، به نظر می‌‌رسد شناخت دقيق ارزهای مجازی و تطبيق آنها بر مسائل فقهی و شرعی ذیل اقتصاد اسلامی امری مهم و ضروری است؛ لذا در این تحقيق سعی شده است صحت یا عدم صحت خرید و فروش و به طورکلی مبادله با ارزهای مجازیِ قابل استخراج «مانند بيت‌کوین»، بررسی می‌‌شود.

در بخش نتیجه‌گیری این مقاله آمده است: بررسی‌های حاصله از مقاله پيش‌رو نشان می‌‌دهد که مبادله با این ارزها اولاً به دليل نقض عدالت توزیعی در ثروت به علت مکانيزم خلق پول در پروتکل اثبات کار از حيث فقه حکومتی و ثانياً ابهام در ماهيت این ارزها که به عنوان یکی از عوضين قرار می‌‌گيرند از حيث فقه المعاملات، باطل است. الزم به ذکر است که حکم بطلان مخصوص رمز ارزهایی است که مانند بيت‌کوین با مکانيزم اثبات کار قابل استخراج هستند و انواع دیگر رمز ارزها را شامل نمی‌‌شود و مطالعات مجزای فقهی اقتصادی برای تحليل شرعيت آنها الزم است.

علاقمندان می‌توانند این مقاله را از این نشانی دریافت کنند.