قیام ١۵خرداد آغازی بر پایان نظام استبدادی بود

به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا، روح‌الله صنعتکار، کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی، 13 خردادماه در نشست «علل شکل‌گیری بزرگترین انقلاب قرن» که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان برگزار شد با بیان پیشینه‌ای از قیام ١۵ خرداد، گفت: 15 خرداد، سالروز حماسه و قیام ملت ایران به رهبری بزرگ‌ مردی است که در اوج خفقان و استبداد با سخنرانی انقلابی و حماسی، شجاعت را به بدنه جامعه تزریق و همه اقشار اجتماعی را علیه رژیم شاه بسیج کرد.

وی بیان کرد: سخنرانی امام راحل و نهیب‌های پیامبرگونه ایشان در سال 42، در واقع محاکمه رژیم شاه به خاطر ظلم و ستم در حق ملت ایران از 28 مرداد سال 32 تا جریان انقلاب سفید، لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، کاپیتالاسیون و سایر جریان‌های ضد مردمی بود، جریان‌هایی که با روشنگری امام راحل و هدایت‌های داعیانه ایشان، به 22 بهمن 57 منجر شد.

کارشناس مسائل سیاسی افزود: سال 42 آغاز ظهور بزرگ مردی از تبار پیامبر اسلام بود، شخصیت بزرگی که با آن جایگاه بلند علمی به عنوان یک مرجع تقلید، به عنوان موفق‌ترین رهبر در تاریخ معاصر از ایشان یاد می‌شود، رهبری که با ظهورش، سال 42 به بعد را به عصر بیداری تبدیل کرد.

صنعتکار گفت: در آن زمان فساد هیئت حاکمه، فقر و محدودیت‌های اقتصادی ــ اجتماعی، جامعه ایران را در موقعیت انفجاری قرار داده بود و مردم نیز در سایه هدایت‌های علما به رشدی سیاسی و اجتماعی دست پیدا کرده بودند.

وی اظهار کرد: قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی در اولین دوره مجلس شورای ملی به‌منظور تشکیل شوراهای استان و شهرستان به تصویب رسیده بود و تا زمان نخست وزیری اسدالله علم این قانون بدون تغییر مانده بود. قانون مذکور در 14 مهر 1341 با 92 ماده و 17 تبصره از تصویب کابینه امیر اسدالله علم گذشت. به موجب این مصوبه که در غیاب مجلس، حکم قانون را داشت، به زنان حق رأی داده می‌شد و همچنین شرط مسلمان بودن و سوگند به قرآن مجید از شرایط انتخاب‌شوندگان حذف شد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: پس از آنکه لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، با مخالفت و مقاومت پی‌گیر و قاطع امام خمینی(ره) و دیگر مراجع ملغی شد؛ شاه در 19 دی‌ماه 1341، سالروز اصلاحات ارضی به‌طور رسمی اعلام کرد که قصد دارد اصول شش‌گانه‌ اصلاحات ارضی را به رفراندوم بگذارد. این اصول که شاه به آنها نام انقلاب سفید داده بود، در حقیقت همان رفراندوم‌هایی بود که آمریکا به کشورهای توسعه نیافته اعلام کرده بود.

وی گفت: این اصول شش‌گانه عبارت بودند از القای  رژیم ارباب و رعیتی، ملی کردن جنگل‌ها در سراسر کشور، فروش سهام کارخانه‌های دولتی به عنوان پشتوانه اصلاحات ارضی، سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های تولیدی و صنعتی، اصلاح قانون انتخابات، ایجاد سپاه دانش به‌منظور اجرای تعلیمات عمومی و اجباری.

صنعتکار با پیشنهاد اینکه در دانشگاه‌های کشور باید امام شناسی تدریس شود تا جوانان ما بیش از پیش با اندیشه‌های خدایی این مرد الهی آشنا شوند، بیان کرد: امام خمینی(ره) در واکنش به اصرار شاه بر انجام رفراندوم، در روز دوم بهمن 1341 ه.ش طی اعلامیه‌ای آن را تحریم کرده و رفراندوم اجباری نامید که در مقابل حکم اسلام و قانون اساسی بی‌ارزش است.

وی افزود: به‌دنبال انتشار این اعلامیه، بازار تهران تعطیل شد و کسبه با سر دادن شعارهایی علیه رفراندوم به تظاهرات پرداختند. گروهی از مردم و دانشجویان مسلمان دانشگاه تهران نیز تظاهرات بر پا کردند که مورد هجوم پلیس قرار گرفته و تعدادی از آنها مجروح و دستگیر شدند. در قم نیز تظاهرات مردمی با حمله پلیس و مجروح شدن و دستگیری عده‌ای مواجه شد.

کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی اظهار کرد: در این شرایط شاه برای اینکه پیش از رفراندوم، مراجع و علمای قم را متقاعد کند با اطلاع پیشین به قم سفر کرد. فرماندار قم تلاش کرد تا علما را به استقبال شاه ببرد، اما این حرکت با اقدام به موقع امام خمینی(ره) خنثی شد.

وی توضیح داد: امام(ره) در پاسخ به استفتای جمعی از متدینان تهران که از تصویب ملی سؤال کرده بودند، می‌نویسد به نظر اینجانب رفراندوم که به لحاظ رفع بعضی از اشکالات به اسم تصویب ملی خوانده شده، مخالف رأی جامعه، روحانیت اسلام و اکثریت قاطع ملت است.

این استاد دانشگاه گفت: ماه محرم 1342 که مصادف با خرداد بود فرا رسید. امام خمینی(ره) این فرصت را برای دعوت مردم به قیام علیه رژیم مستبد شاه غنیمت شمرد. روز عاشورا جمعیت صد هزار نفری در تهران با داشتن عکس‌هایی از امام(ره) به تظاهرات پرداختند و در مقابل کاخ مرمر (محل استقرار شاه) برای اولین بار در پایتخت شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند. روزهای بعد نیز در دانشگاه و بازار و مقابل سفارت انگلیس تظاهرات گسترده‌ای در حمایت از قیام امام برپا بود.

وی اظهار کرد: امام خمینی(ره) عصر عاشورای سال 1383 هجری قمری (13 خرداد 1342 شمسی) در مدرسه فیضیه نطق تاریخی خویش را که آغازی بر قیام 15 خرداد بود ایراد کرد. بخش عمده‌ای از سخنان امام راحل به بیان نتایج زیانبار سلطنت دودمان پهلوی و افشای روابط پنهانی شاه و اسرائیل اختصاص داشت. در همین سخنرانی بود که امام خمینی(ره) با صدای بلند خطاب به شاه فرمود «ای آقای شاه! ای جناب شاه! من به تو نصیحت‌‎ ‌‏می‌کنم؛ دست بردار از این کارها. آقا! اغفال دارند می‌کنند تو را. من میل ندارم که یک‌‎ ‌‏روز اگر بخواهند تو بروی، همه شکر کنند... اگر دیکته می‌دهند دستت و می‌گویند بخوان، در اطرافش فکر کن ... نصیحت مرا بشنو... ربط ما بین شاه و اسرائیل چیست که سازمان امنیت‌ می‌گوید: از اسرائیل حرف نزنید... مگر شاه اسرائیلی است.»

جواد دهقانی‌آرانی