اهمیت عفاف از دیدگاه قرآن

عفاف از اصولی‌ترین پایه‌های حراست امنیت اجتماعی است و به‌طور کلی اهتمام اسلام به حفظ آبرو و شخصیت زنان عفیف و پاکدامن نیز تأکیدی بر ارزشمندی عفت و حیا در نظر اسلام است، زیرا تنها به این روش است که جامعه ارزش‌های متعالی را حفظ کرده و در مسیر تعالی و کمال حرکت می‌کند. عفاف در مفهوم مقاومت در برابر خواسته‌های نفسانی، علاوه بر آنکه در قرآن به صراحت مورد توجه قرار گرفته است در روایات وارده از معصومین نیز دارای جایگاه ویژه‌ای است. عفاف امری عام است و نه تنها زنان بلکه مردان را نیز در زیر چتر خود می‌آورد.

دستیابی به امنیت اخلاقی و نیز حفظ حریم شخصی نیازمند اعمالی است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها حفظ عفت و حیا از سوی افراد جامعه است. حیا و عفت، خصلتی انسانی است و آدمیان به حکم نهاد و آفرینش خویش به آن رغبت دارند. هنوز قوانین جهانی بر لزوم جلوگیری از کارهای خلاف عفت تأکید دارند، اگر چه رعایت آن در همه جا یکسان نیست و میزان به فعلیت رسیدن آن در افراد، مختلف است.

عفت؛ از فضایل مهم اخلاقی در تکامل جوامع انسانی

حجت‌الاسلام سیفعلی محمدزاده، امام جمعه شبستر در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی، اظهار کرد: عفت یکی از فضایل مهم اخلاقی در رشد و پیشرفت و تکامل جوامع انسانی است؛ اما شهوت که مقابل عفت قرار دارد، موجب سقوط فرد و جامعه می‌شود.

وی انسان عفیف را سنگین و باوقار دانست و افزود: انسان عفيف، انسانی است كه سنگين و با وقار باشد، از خودنمايی بپرهيزد، در سخن گفتن و رفت و آمد و راه رفتن عفيف و دارای پوشش مناسب باشد.

حجت‌الاسلام محمدزاده با استناد به آیه 31 سوره نور «وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَىٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» بیان کرد: در این آیه می‌خوانیم: «به زنان باایمان بگو: چشمان خود را از آنچه حرام است فرو بندند، و شرمگاه خود را حفظ کنند، و زینت خود را مانند لباس‌های زیبا، گوشواره و گردن‌بند مگر مقداری که طبیعتاً مانند انگشتر و حنا و سرمه، بر دست و صورت پیداست در برابر کسی آشکار نکنند، و برای پوشاندن گردن و سینه مقنعه‌های خود را به روی گریبان‌هایشان بیندازند، و زینت خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدران شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران شوهرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم‌کیش خودشان، یا بردگان زر خریدشان، یا خدمتکارانشان از مردانی که ساده‌لوح و کم‌عقل‌اند و نیاز شهوانی حس نمی‌کنند، یا کودکانی که به سنّ تمیز دادن خوب و بد نسبت به امیال جنسی نرسیده‌اند. و زنان نباید پاهایشان را هنگام راه رفتن آن گونه به زمین بزنند تا آنچه از زینت‌هایشان پنهان می‌دارند به‌وسیله نامحرمان شناخته شود. و شما ای مؤمنان! همگی به سوی خدا بازگردید تا رستگار شوید».

امام جمعه شبستر‌ از عزت یافتن انسان در سایه عفاف گقت و ادامه داد: انسان در سایه عفاف، عزت پیدا می‌کند و کسانی که هرچه می‌خواهند می‌خورند و آنچه می‌خواهند می‌گویند و دائماً دنبال هوسرانی هستند، نزد دیگران اعتبار و ارزشی ندارند. تقوا ملکه‌ای است که انسان را از ارتکاب به گناه باز می‌دارد، اما عفاف خویشتنداری در برابر تمایلات است.

وی با اشاره به فرموده حضرت علی(ع) افزود: ایشان می‌فرمایند: ‌عفاف، بی‌رغبتی نسبت به خواسته‌های نفسانی است. عفاف، سلامت جامعه را به‌دنبال دارد، زیرا جامعه را افراد آن تشکیل می‌دهند و اگر افراد، اصلاح شوند جامعه نیز اصلاح خواهد شد. عفاف موجب مصونیت پسران و دختران جوان از آشفتگی‌های ذهنی، بزهکاری، آوارگی و بالاخره بیماری‌های روحی و روانی می‌شود و از انحطاط اخلاقی جامعه و از هم پاشیدگی خانواده‌ها جلوگیری می‌کند.

برکات عفاف

حجت‌الاسلام محمود شربیانی، امام جمعه عجب‌شیر در گفت‌وگو با ایکنا، از آذربایجان‌شرقی، اظهار کرد: عفت، نگاه داشتن نفس از چیزهایی است که حرام است یا انجام آن شایسته نیست و به تعبیر دیگر، عفت عبارت است از بازداشتن نفس و نگاه داشتن قوای شهوانی از محرمات و نوامیس مردم. از برکات عفاف، قدر و منزلت و تقرب یافتن در درگاه خداوند است.

وی با استناد به آیه 59 سوره احزاب «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا» بیان کرد: در این آیه می‌خوانیم: «ای پیامبر! به همسرانت و دخترانت و همسران کسانی که مؤمن هستند بگو: چادرهایشان را بر خود فرو پوشند تا بدن و آرایش و زیورهایشان در برابر دید نامحرمان قرار نگیرد. این پوشش به اینکه به عفت و پاکدامنی شناخته شوند نزدیک‌تر است، و درنتیجه از سوی اهل فسق و فجور مورد آزار قرار نخواهند گرفت؛ و خدا همواره بسیار آمرزنده و مهربان است».

امام جمعه عجب‌شیر‌ از قانع بودن انسان عفیف گفت و ادامه داد: انسان عفیف شخص قانعی نیز هست، زیرا کسی که مزین به زینت عفاف است، روح بلندی دارد که خود را از بی‌عفتی در امور مختلف بی‌نیاز می‌بیند و از حد خویش تجاوز نمی‌کند.

وی با اشاره فرموده امیرالمؤمنین علی(ع) افزود: ایشان می‌فرمایند: پاداش مجاهد شهيد در راه خدا بزرگ‌تر از پاداش عفيف پاكدامنی نيست كه قدرت بر گناه دارد و آلوده نمی‌شود همانا عفيف پاكدامن فرشته‌ای از فرشته‌هاست.

حجت‌الاسلام شربیانی، عفاف را عاملی برای حفظ ارزش‌های متعالی در جامعه دانست و تأکید کرد: بی‌پروایی در نگاه و پوشش، امنیت اجتماعی را درگیر چالش‌های بزرگ می‌کند و آنگاه تجاوزهای جنسی اوج می‌گیرد و هیچکس نسبت به ناموسش آسوده‌خاطر نیست. عفت از اصولی‌ترین پایه‌های حراست امنیت اجتماعی است و به‌طور کلی اهتمام اسلام به حفظ آبرو و شخصیت زنان عفیف و پاکدامن نیز تأکیدی بر ارزشمندی عفت و حیا در نظر اسلام است، زیرا تنها به این روش است که جامعه ارزش‌های متعالی را حفظ کرده و در مسیر تعالی و کمال حرکت می‌کند.