رفع کوتاهی‌ها و حل مشکلات با نگاه به درون بر پایه «صبر و ثبات قدم»

به گزارش ایکنا، رهبر معظم انقلاب در سخنرانی روز عید قربان با استناد به 11 آیه قرآن محورهای مهم بیانات خود را مطرح کردند.

ایشان در خصوص عظمت و جایگاه عید قربان و فلسفه آن به آیات 142، 138 و 150 سوره «اعراف»، 69 سوره «احزاب»، 5 سوره «صف»، 39 سوره «ابراهیم(ع)» و 102 سوره «صافات» اشاره کردند که محور اصلی 5 آیه اول به ترتیب 40 شب عبادت حضرت موسی(ع) از از اوّلِ شبِ اوّل ذی‌قعده تا شب عید قربان، بت‌پرستی و گوساله‌پرستی سوی قوم حضرت موسی(ع) در حین این چهل شب پس از رنج‌های فراوان ایشان و نجات بنی اسرائیل از دست فرعون، افسوس و خشم حضرت موسی(ع) از آزار و اذیت‌های بنی‌اسرائیل است که نشان‌دهنده مشکلات زید در مسیر حق و نحوه مواجهه با این مشکلات است.

از طرفی دو آیه بعدی، 39 سوره «ابراهیم» و 102 سوره «صافات»، به روز عید قربان از منظر یک آزمایش الهی برای حضرت ابراهیم(ع) در جریان ذبح فرزندش، حضرت اسماعیل(ع) و اطاعت فرزند از این امر الهی اشاره دارد.

ضرورت تداوم کمک مؤمنانه بر محور سبقت در کار خیر

اما محور بعدی بیانات رهبر معظم انقلاب که با استناد به آیات 114 سوره «آل عمران»، 61 سوره «مؤمنون» و 148 «بقره» مطرح شد مسئله مهم تداوم کمک مؤمنانه با محوریت مفهوم قرآنی «سبقت مؤمنان در کارهای خیر» است. در این سه آیه خداوند مؤمنان را به مسابقه با یکدیگر در کارهای خیر و نیک دعوت کرده، لذا رهبر معظم انقلاب با توجه به اوج‌گیری دوباره ویروس کرونا و نزدیک شدن به ایام ماه محرم، مسئله نهضت کمک مؤمنانه و مواسات را مطرح کردند و با بیان این سه آیه در واقع اهمیت و جایگاه بالای مسابقه در کار خیر را به جامعه ایمانی یادآور شده و آن را مصداق واقعی انقلابی‌گری بیان فرمودند.

آخرین آیه مورد استناد در بیانات رهبر معظم انقلاب آیه 147 سوره «آل عمران» بود که ایشان این آیه را خطاب به ملت ایران درباره دو مؤلفه مهم برای تأمین آینده مطرح کردند؛ صبر و ثبات قدم؛ «وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ» (و سخن آنان جز اين نبود كه گفتند: پروردگارا، گناهان ما و زياده‌روى ما، در كارمان را بر ما ببخش، و گامهاى ما را استوار دار، و ما را بر گروه كافران يارى ده.)

در تفسیر نمونه درباره این آیه آمده است: «آنها (مسلمانان) به هنگامى كه احياناً بر اثر اشتباهات يا سستی‌ها، يا لغزش‌هایى گرفتار مشكلاتى در برابر دشمن مى‌شدند به جاى اينكه ميدان را به او بسپارند و يا تسليم شوند و يا فكر ارتداد و بازگشت به كفر در مغز آنها پيدا شود، روى به درگاه خدا مى‌آوردند و ضمن تقاضاى عفو و بخشش از گناهان خود از پيشگاه خداوند تقاضاى صبر و استقامت و پايمردى مى‌كردند.»

در ادامه چنین بیان شده است که «صبر به معنى استقامت است و لذا در برابر ضعف و تسليم قرار گرفته است. همچنین نيكوكارى بدون استقامت ممكن نيست، زيرا در برابر هر شخص نيكوكار، هزاران مشكل وجود دارد كه اگر فاقد استقامت باشد به زودى كار خود را رها خواهد ساخت و مجاهدان حقيقى به جاى اينكه شكست خود را به ديگران نسبت دهند و يا به عوامل موهوم و مرموز مربوط بدانند، سرچشمه آن را در خودشان جست‌وجو مى‌كنند و به فكر جبران اشتباهات خويش هستند، حتى آنها كلمه شكست را بر زبان نمى‌آورند و به جاى آن اسراف و تند‌روى بی‌جا ذكر مى‌كنند، به عكس ما كه امروز سعى مى‌كنيم نقاط ضعفى كه سرچشمه ناكامی‌ها و شكست‌ها است ناديده بگيريم و همه آنها را به عوامل خارجى و بيگانه مربوط بدانيم و در نتيجه به هيچ‌وجه به فكر جبران اشتباهات و بر طرف ساختن نقاط ضعف خود نباشيم.»

جست‌وجوی ضعف‌ها و کوتاهی‌ها در درون نه بیرون

در واقع با استناد به این آیه، حل مشکلات را در درجه اول باید با نگاه به درون و رفع اشکالات و ضعف‌‌های داخلی انجام داد و این منجر به قوی شدن بنیه و توان کشور می‌شود، اما تا زمانی که برای سرپوش گذاشتن بر ضعف‌های خودمان از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین مشکلات به فشارها و تحریم‌های دشمن ارتباط داده شود نه تنها گامی در جهت رفع اشکالات برداشته نمی‌شود، بلکه چنین دیدگاهی به مرور روحیه ضعف و ناامیدی را به جامعه تزریق و قدرت و توانایی دشمن را در محاسبات مسئولان و نگاه جامعه بسیار بیشتر از واقعیت تصویر می‌کند و نتیجه حاکم شدن چنین ذهنیت و دیدگاهی، تسلیم شدن در برابر دشمن به عنوان تنها راهکار نجات و حل مشکلات کشور است.

در مجموع براساس این آیه می‌توان گفت که گناه و زیاده‌روی از عوامل مهم شکست در جنگ است که پیروزی جامعه مؤمنان را به شکست بدل می‌سازد. پیام دیگر این آیه آن است که نباید شکست و ضعف خود را به قضا و قدر یا عوامل بیرونی نسبت داد. البته نمی‌توان نقش دشمن را در مشکلات نفی کرد اما دلیل اصلی مشکلات را باید در درون جست‌وجو کرد که به تبع آن راهکار اصلی نیز در درون است.

براساس این آیه مؤمنان برای پیروزی ابتدا باید بابت لغزش‌ها و گناهان گذشته استغفار کنند و سپس از خداوند طلب پیروزی کنند. این نشان می‌دهد که حتی می‌توان میدان جنگ را نیز به صحنه‌ای از عبادت و پرستش پروردگار تبدیل کرد و زمینه دعا و استغفار را از درون آن فراهم ساخت؛ جنگ و نبردی که جبهه حق یاری و کمک خداوند را برای نابودی کافران می‌خواهد نه اینکه آن را وسیله‌ای برای افتخار خود قرار دهد.(تفسیر نور، حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی)