عالم عراقی نوشت؛
چه عاملی محرم امسال را از سال‌های گذشته متمایز می‌کند؟
مشعل حسینی(ع) همواره مسیر راه جویندگان آزادی و عدالت را بدون توجه به دین، مذهب، رنگ و نژاد، در سراسر جهان روشن می‌سازد.
به گزارش ایکنا؛ حجت الاسلام «سید صادق الموسوی» از علمای شیعه عراقی، در یادداشتی در مجله «الشراع» به مناسبت حلول ماه محرم الحرام و شرایط ویژه‌ای که محرم امسال نسبت به سال‌های گذشته دارد، یادداشتی به شرح زیر نوشته است:
«ماه‌های قمری پیش از اسلام نیز مانند اکنون میان عرب‌ها متداول بود و زمانی که دین مبین اسلام ظهور کرد، واجبات اسلامی به ماه‌های قمری ارتباط کلی پیدا کرد. به عنوان مثال، روزه در ماه رمضان انجام می‌شود و حج در ماه ذیحجه؛ عید فطر هم مصادف با اول ماه شوال و عید قربان دهم ماه ذیحجه است. همچنین ولادت حضرت رسول اکرم(ص) و اهل بیت ایشان(ع) و وفات آنها و نیز مناسبت‌های دینی با ماه‌های قمری مرتبط است. اما ماه محرم با وجود اینکه آخرین ماه حرام از سه ماه حرام ذیقعده، ذیحجه و محرم است، از ویژگی خاصی برخوردار است.
اعراب در ماه محرم و همچنین ماه رجب که یکی دیگر از ماه‌های حرام است، جنگیدن را حرام می‌دانستند.
محرم نخستین ماه از سال قمری است و مانند دیگر ماه‌ها دارای مناسبت خاصی نبوده است. بلکه اسم آن محرم است چرا که جنگیدن در این ماه حرام است.
حرمت ماه محرم الحرام که در زمان جاهلیت، جنگیدن در آن حرام بود و نخستین ماه از سال قمری محسوب می‌شد، پس از اسلام به دست برخی کسانی که ادعا می‌کردند عرب خالص و حامی دین اسلام هستند، شکسته شد.
نخستین مورد هتک حرمت ماه محرم در سال ۶۱ هجری قمری بود که حضرت امام حسین(ع) نوه پیامبر گرامی اسلام(ص) در سرزمین کربلا به شهادت رسید. این واقعه سرآغاز هتک حرمت این ماه حرام در سرزمینی حرام بود و امان حسین(ع) زمانی که مطلع شد یزید قصد ترور ایشان را در مکه دارد، از آن سرزمین خارج شد تا توطئه خباثت آمیز او را خنثی کند و حرمت ماه محرم الحرام و سرزمین مکه و کعبه که دارای حریم مقدس است، شکسته نشود.
لذا امام حسین(ع) و یارانش نیت حج خود را به عمره تغییر دادند و پیش از آغاز مراسم حج، از مکه خارج شدند و از حجاج فاصله گرفتند تا خدشه‌ای به مراسم دینی آنان وارد نشود.
اما طرف مقابل نه به اصول عرب‌های قبل از اسلام پایبند بود و نه آنچه را بر حضرت محمد(ص) نازل شده بود، قبول داشت؛ این در حالی است که امام حسین(ع) می فرمود: «اگر دین محمد(ص) جز با کشته شدن من برقرار نمی‌ماند، پس ای شمشیرها مرا دریابید.»
به هرحال، قضا و قدر الهی بر آن قرار گرفت که این جنایت عظیم در ماه محرم اتفاق بیفتد تا آغاز سال قمری تا ابد رنگ حسینی بگیرد و مسلمانان در آغاز هر سال قمری، یاد حماسه سبط پیامبر اسلام(ص) را زنده نگه دارند؛ حال آنکه هدفش اصلاح در امت جدش بود، در زمانی که آموزه‌های دین اسلام در حال محو شدن و عادات زمان جاهلیت در حال بازگشت به میان جامعه اسلامی بود.
جنایت بزرگ شهادت امام حسین(ع) و یاران ایشان در دهم محرم اتفاق افتاد اما ائمه اطهار (علیهم السلام) به شکلی ویژه به این واقعه اهمیت می‌دهند و بر ضرورت زنده نگه داشتن این واقعه همزمان با آغاز ماه محرم تاکید دارند.
تمامی ائمه معصومین(علیهم السلام) حتی اگر احتمال وجود خطری هم بود، مردم را به زیارت مرقد امام حسین(ع) ترغیب می‌کردند و خود نیز شخصا برای بزرگداشت یاد این امام بزرگوار در منزل خود مراسم عزاداری برپا می‌کردند و شیعیان را نیز تشویق می‌کردند که به این مسئله توجه ویژه داشته باشند.
امام صادق(ع) زمانی که هلال ماه محرم دیده می‌شد، حزن و اندوهشان شدت می‌گرفت و به شدت گریه می‌کردند. امام کاظم(ع) نیز زمانی که ماه محرم فرا می‌رسید اینگونه بودند و کسی ایشان را خندان نمی‌دید و تا ۱۰ روز به شدت اندوهگین و گریان بودند.
حماسه حسینی و بزرگداشت شهادت ایشان رسالت مهمی برای تمامی نسل‌ها در طول تاریخ است چرا که امام حسین(ع) برای مسلمانان تمام عالم تبیین کرد که حاکم ابدا هیچ قداستی ندارد و تبعیت دائمی از حاکم واجب نیست. اما اگر حاکم به آموزه‌های اسلام و احکام شرعی پایبند بود اطاعت از او واجب است، ولی در صورتی که از این جاده منحرف شد و ظلم و ستم را در حق بندگان خدا پیش گرفت، وجوب اطاعت از اوامر و نواهی حاکم برداشته می‌شود. بلکه حتی واجب است که از بیعت او سر باز زنند و از تخریب چهره دین اسلام به وسیله او جلوگیری کنند.
این، چیزی است که مسلمانان در هر عصر و زمان به آن نیاز دارند و مشعل حسینی همواره مسیر راه جویندگان آزادی و عدالت را بدون توجه به دین و مذهب و رنگ و نژاد، در سراسر جهان روشن می‌سازد.
«ماه‌های قمری پیش از اسلام نیز مانند اکنون میان عرب‌ها متداول بود و زمانی که دین مبین اسلام ظهور کرد، واجبات اسلامی به ماه‌های قمری ارتباط کلی پیدا کرد. به عنوان مثال، روزه در ماه رمضان انجام می‌شود و حج در ماه ذیحجه؛ عید فطر هم مصادف با اول ماه شوال و عید قربان دهم ماه ذیحجه است. همچنین ولادت حضرت رسول اکرم(ص) و اهل بیت ایشان(ع) و وفات آنها و نیز مناسبت‌های دینی با ماه‌های قمری مرتبط است. اما ماه محرم با وجود اینکه آخرین ماه حرام از سه ماه حرام ذیقعده، ذیحجه و محرم است، از ویژگی خاصی برخوردار است.
اعراب در ماه محرم و همچنین ماه رجب که یکی دیگر از ماه‌های حرام است، جنگیدن را حرام می‌دانستند.
محرم نخستین ماه از سال قمری است و مانند دیگر ماه‌ها دارای مناسبت خاصی نبوده است. بلکه اسم آن محرم است چرا که جنگیدن در این ماه حرام است.
حرمت ماه محرم الحرام که در زمان جاهلیت، جنگیدن در آن حرام بود و نخستین ماه از سال قمری محسوب می‌شد، پس از اسلام به دست برخی کسانی که ادعا می‌کردند عرب خالص و حامی دین اسلام هستند، شکسته شد.
نخستین مورد هتک حرمت ماه محرم در سال ۶۱ هجری قمری بود که حضرت امام حسین(ع) نوه پیامبر گرامی اسلام(ص) در سرزمین کربلا به شهادت رسید. این واقعه سرآغاز هتک حرمت این ماه حرام در سرزمینی حرام بود و امان حسین(ع) زمانی که مطلع شد یزید قصد ترور ایشان را در مکه دارد، از آن سرزمین خارج شد تا توطئه خباثت آمیز او را خنثی کند و حرمت ماه محرم الحرام و سرزمین مکه و کعبه که دارای حریم مقدس است، شکسته نشود.
لذا امام حسین(ع) و یارانش نیت حج خود را به عمره تغییر دادند و پیش از آغاز مراسم حج، از مکه خارج شدند و از حجاج فاصله گرفتند تا خدشه‌ای به مراسم دینی آنان وارد نشود.
اما طرف مقابل نه به اصول عرب‌های قبل از اسلام پایبند بود و نه آنچه را بر حضرت محمد(ص) نازل شده بود، قبول داشت؛ این در حالی است که امام حسین(ع) می فرمود: «اگر دین محمد(ص) جز با کشته شدن من برقرار نمی‌ماند، پس ای شمشیرها مرا دریابید.»
به هرحال، قضا و قدر الهی بر آن قرار گرفت که این جنایت عظیم در ماه محرم اتفاق بیفتد تا آغاز سال قمری تا ابد رنگ حسینی بگیرد و مسلمانان در آغاز هر سال قمری، یاد حماسه سبط پیامبر اسلام(ص) را زنده نگه دارند؛ حال آنکه هدفش اصلاح در امت جدش بود، در زمانی که آموزه‌های دین اسلام در حال محو شدن و عادات زمان جاهلیت در حال بازگشت به میان جامعه اسلامی بود.
جنایت بزرگ شهادت امام حسین(ع) و یاران ایشان در دهم محرم اتفاق افتاد اما ائمه اطهار (علیهم السلام) به شکلی ویژه به این واقعه اهمیت می‌دهند و بر ضرورت زنده نگه داشتن این واقعه همزمان با آغاز ماه محرم تاکید دارند.
تمامی ائمه معصومین(علیهم السلام) حتی اگر احتمال وجود خطری هم بود، مردم را به زیارت مرقد امام حسین(ع) ترغیب می‌کردند و خود نیز شخصا برای بزرگداشت یاد این امام بزرگوار در منزل خود مراسم عزاداری برپا می‌کردند و شیعیان را نیز تشویق می‌کردند که به این مسئله توجه ویژه داشته باشند.
امام صادق(ع) زمانی که هلال ماه محرم دیده می‌شد، حزن و اندوهشان شدت می‌گرفت و به شدت گریه می‌کردند. امام کاظم(ع) نیز زمانی که ماه محرم فرا می‌رسید اینگونه بودند و کسی ایشان را خندان نمی‌دید و تا ۱۰ روز به شدت اندوهگین و گریان بودند.
حماسه حسینی و بزرگداشت شهادت ایشان رسالت مهمی برای تمامی نسل‌ها در طول تاریخ است چرا که امام حسین(ع) برای مسلمانان تمام عالم تبیین کرد که حاکم ابدا هیچ قداستی ندارد و تبعیت دائمی از حاکم واجب نیست. اما اگر حاکم به آموزه‌های اسلام و احکام شرعی پایبند بود اطاعت از او واجب است، ولی در صورتی که از این جاده منحرف شد و ظلم و ستم را در حق بندگان خدا پیش گرفت، وجوب اطاعت از اوامر و نواهی حاکم برداشته می‌شود. بلکه حتی واجب است که از بیعت او سر باز زنند و از تخریب چهره دین اسلام به وسیله او جلوگیری کنند.
این، چیزی است که مسلمانان در هر عصر و زمان به آن نیاز دارند و مشعل حسینی همواره مسیر راه جویندگان آزادی و عدالت را بدون توجه به دین و مذهب و رنگ و نژاد، در سراسر جهان روشن می‌سازد.
اما آنچه محرم امسال را از سال‌های گذشته متمایز می‌کند، بزرگداشت این مصیبت دردناک در شرایط شیوع بیماری کرونا است که مردم مجبورند برای حفظ جان خود از برگزاری تجمعات دوری کنند. اما در این شرایط باید در مفاهیم انقلاب امام حسین(ع) به دقت بیندیشیم و آن دسته از دروس این انقلاب را که متناسب با شرایط کنونی است استخراج کنیم، چرا که مکتب امام حسین(ع) سرشار از دروس مهمی است به طوری که ماهاتما گاندی با استمداد از این مکتب قدرتی یافت که توانست در دهه چهل قرن بیستم با استعمار بریتانیا مبارزه کرده و به استقلال هند دست یابد. امام خمینی(ره) نیز توانست با بزرگداشت عاشورا علیه نظام شاه انقلاب و به پیروزی برسد و در دهه هفتاد قرن بیستم جمهوری اسلامی ایران را برپا کند.
مجاهدان لبنانی نیز با الهام گرفتن از حماسه حسینی(ع) در سال ۲۰۰۰ میلادی توانستند صهیونیست‌ها را شکست دهند. همچنین مردم عراق با تمسک به محبت اهل بیت(ع) و الهام گرفتن از مکتب کربلا، توانستند در سال ۲۰۰۳ نظام صدام را ساقط کرده و اخیرا نیز نیروهای ارتش و حشد الشعبی عراق توانستند تکفیری‌ها را از مناطق مختلف این کشور بیرون برانند و این مبارزه همچنان ادامه دارد.
چند روز دیگر عاشورا فرا می‌رسد و متأسفانه به جهت حفظ سلامتی مردم، تجمع در حسینیه‌ها و اماکن عمومی جهت عزاداری امام حسین(ع) امکان پذیر نیست؛ اما این واقعیت زمینه را برای دوستداران اهل بیت(علیهم السلام) فراهم می‌کند که از چارچوب تنگ سال‌های گذشته که افراد مجبور بودند به روش خاصی به سخنرانی‌ها گوش فرا دهند، خارج شوند. اکنون این امکان به وجود آمده است که هر کس در منزل خود از طریق تلویزیون و شبکه‌های مختلف تلویزیونی به سخنرانی‌های مختلف گوش دهد و اطلاعات و دروس جدیدی از انقلاب حسینی(ع) کسب کند؛ این چیزی بود که در گذشته دستیابی به آن دشوار بود.
در این شرایط سخنرانان نباید همچون گذشته تنها مردم را به گریه بر مظلومیت سبط رسول خدا(ص) و مصیبت‌های روز عاشورا وادار کنند؛ این کار در نوع خود مطلوب است و یادآوری ظلم و جوری که بر اهل بیت(ع) وارد شده و در جهان نمونه آن یافت نمی‌شود، بسیار ضروری است؛ اما سخنرانان همزمان باید از آموزه‌های مکتب امام حسین(ع) در زمان حال نیز استفاده کنند.
اگر دلیل اصلی نهضت امام حسین(ع) ترک اعمال حق و پایان ناپذیری باطل است و اگر «هر روز عاشورا و هر سرزمین کربلا است»، پس هرکس که دوستدار امام حسین(ع) است باید صادق باشد و با حرارت بر ایشان بگرید و در هر زمان و مکانی که مشاهده کرد به حق عمل نمی‌شود و باطل ادامه دارد، در مسیر جهادی که این امام بزرگوار پرچم آن را برافراشته گام بردارد.
اگر امام حسین(ع) امروز حضور داشت، حتما علیه فاسدان در کنار فقرا می‌ایستاد و صفوف مخالفان حکام ظلم و جور و طالبان عدل و انصاف را رهبری می‌کرد و با صدایی رسا در چهره ظالمان و طاغیان فریاد سر می‌داد و اگر لازم بود بار دیگر کودک شیرخوار خود را بر روی دستانش بالا می‌برد تا شاید قلب‌های سنگ جنایتکاران عصر ما را به رحم آورد تا آنها کمی به این کودکان و زنان مظلوم رحم کنند. ایشان حتماً عزیزترین افرادش یعنی برادرش حضرت عباس(ع) را نیز قربانی می‌کرد.
بنابراین کجایند پاسخ دهندگان به ندای سید جوانان اهل بهشت و زاهدان در این دنیا و طمع ورزان به بقا و جاودانگی آخرت، تا نزد پروردگارشان زنده و روزی خورنده باشند؟»
ترجمه یادداشت: فرشته صدیقی
مطالب مرتبط
